Chính trường và xã hội Hàn Quốc bắt đầu rơi vào hỗn loạn hôm 3-12-2024 khi Tổng thống Yoon Suk-yeol ban bố lệnh thiết quân luật.
Các bước đi tiếp sau đó của phe đối lập do Đảng Dân chủ lãnh đạo đã khiến lệnh thiết quân luật của ông Yoon "chết yểu" sau 6 tiếng.
Tổng thống Yoon tiếp đến bị Quốc hội Hàn Quốc thông qua kiến nghị luận tội và bị đình chỉ chức vụ hôm 14-12-2024. Động thái này đưa Thủ tướng Han Duck-soo lên đảm nhiệm vai trò tổng thống tạm quyền.
Việc cương quyết không bổ nhiệm thêm thẩm phán cho Tòa án Hiến pháp sau đó khiến ông Han tiếp tục bị quốc hội đình chỉ chức vụ, trở thành quyền tổng thống Hàn Quốc đầu tiên bị luận tội.
Tình huống chưa từng có này đưa Phó thủ tướng Choi Sang-mok lên làm quyền tổng thống kiêm quyền thủ tướng Hàn Quốc.
Loạt nhân vật và sự kiện trên đã gây chú ý khắp xã hội Hàn Quốc cũng như trên thế giới, song tâm điểm hiện đã chuyển hướng sang ông Park Chong-jun, người đứng đầu Cơ quan An ninh tổng thống (PSS).
Cơ quan An ninh tổng thống (PSS) dùng xe buýt chặn đường các nhà điều tra trong dinh tổng thống ngày 3-1. Ảnh: Chosun Ilbo
Lãnh đạo PSS, người báo cáo trực tiếp với ông Yoon, đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn nỗ lực của Cơ quan Điều tra tham nhũng đối với quan chức cấp cao Hàn Quốc (CIO) nhằm bắt giữ tổng thống bị đình chỉ chức vụ hôm 3-1.
Yonhap mô tả nỗ lực của CIO kéo dài khoảng 6 giờ nhưng bất thành vì gặp phải "bức tường người" do PSS thiết lập.
Số phận chính trị của ông Yoon nằm trong tay Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc và đang là chủ đề tranh cãi giữa nhiều cơ quan thực thi pháp luật với lực lượng của ông Yoon – trong đó ông Park đóng vai trò then chốt.
Được ông Yoon bổ nhiệm vào tháng 9-2024, thay thế cho ông Kim Yong-hyun được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc khi đó.
Chính ông Park ra lệnh cho PSS ngăn lực lượng CIO tiến vào dinh tổng thống hôm 3-1 với lý do an ninh quốc gia. PSS cũng tuyên bố về khả năng sẽ có hành động pháp lý chống lại "hành vi xâm phạm trái phép" dinh thự tổng thống của CIO.
Binh sĩ thuộc Bộ Tư lệnh Phòng vệ thủ đô chặn đường các nhà điều tra vào dinh tổng thống sáng 3-1. Ảnh: NEWS1
Giám đốc Park Chong-jun cũng tuyên bố không ra trình diện theo yêu cầu của cảnh sát ngày 4-1 vì không thể rời khỏi vị trí của mình "dù chỉ giây lát" vì phải "đảm bảo an ninh" cho ông Yoon.
Mệnh lệnh của ông Park đối với PSS đã phải nhận chỉ trích vì "thực thi quá mức".
Chuyên gia luật Han Seung-whoon từ ĐH Dongshin nhận xét: "Cơ quan An ninh Tổng thống là một tổ chức nguy hiểm với quyền lực có thể vượt khỏi tầm kiểm soát".
Giáo sư luật này lập luận: "Vì chỉ có tổng thống mới có thẩm quyền kiểm soát nên PSS có thể lạm dụng quyền lực và trở thành quân đội riêng của tổng thống".
Những người chỉ trích PSS gọi cơ quan này là tàn tích từ thời các nhà lãnh đạo độc tài của Hàn Quốc giai đoạn 1970-1980.
Hải Hưng