Vụ việc gây bất bình dư luận
Tối 17/9, mạng xã hội lan truyền đoạn clip ghi lại cảnh một nhân viên thu ngân của quán cà phê bị hành hung sau khi nhắc khách hàng không hút thuốc lá trong quán.
Thông tin ban đầu, thời điểm này, nhóm khoảng 5-6 người vào sử dụng dịch vụ ở quán cà phê tại một tòa chung cư trên địa bàn phường Vĩnh Tuy. Đáng nói, 2 người đàn ông trong nhóm sử dụng tẩu hút thuốc lá dù quán đặt biển "Khách hàng vui lòng không hút thuốc lá".
Quán khá nhiều khách, nhân viên quán ra nhắc nhở 2 lần nhưng một trong hai vị khách vẫn tiếp tục sử dụng thuốc lá trong quán.
Nhân viên tiếp tục ra nhắc lần thứ 3, đề nghị khách tuân thủ quy định của quán. Ssu khi nhân viên đi vào quầy thu ngân, người hút thuốc có động tác chỉ tay, người đàn ông ngồi bên cạnh đã đứng dậy, tiến vào quầy thu ngân, đánh nhân viên. Nạn nhân choáng váng, ngã xuống sàn nhà. Hình ảnh trích xuất từ camera ghi nhận ở phía ngoài, người đàn ông giơ cao tay ra hiệu, hô "thôi, thôi, thôi". Một lúc sau, nhóm người rời đi.
Đoạn clip được đăng tải thu hút sự chú ý của cả triệu "cư dân mạng", nhiều ý kiến bất bình trước hành vi côn đồ của người đàn ông và vị khách cùng nhóm được cho là ra hiệu cho người đàn ông này. Các ý kiến mong muốn cơ quan chức năng nhanh chóng vào cuộc xác minh, xử lý nghiêm theo quy định.
Tài khoản T.D.V bày tỏ: “Đề nghị công an điều tra, xử lý các 'tổng tài bá đạo' như thế này để tránh thêm những nạn nhân khác bị hành hung... Không thể để những kẻ coi thường pháp luật và nhân phẩm người khác nhởn nhơ ngoài xã hội.”
Tài khoản C. F cho rằng: “Hút thuốc lá nơi công cộng dù đã có biển không hút thuốc mà vẫn ngang nhiên vi phạm, lại còn hành hung người nhắc nhở thì phải phạt thật nặng, thật nghiêm minh. Đây không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn thể hiện sự vô ý thức, coi thường pháp luật.”
Nhiều ý kiến cùng quan điểm: Vụ việc nếu không được xử lý thích đáng sẽ tạo ra tiền lệ xấu, khiến người dân e ngại khi lên tiếng bảo vệ quyền lợi chính đáng, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng nhiều vụ hành hung xuất phát từ những va chạm rất nhỏ trong đời sống hàng ngày.
Một bạn đọc thẳng thắn: “Nếu không xử lý mạnh tay, thì người ngay cũng chẳng dám lên tiếng nữa. Người bị hại có thể là bất kỳ ai, ông bà, cha mẹ, con cái chúng ta. Phải xử lý đến nơi đến chốn.”
Có thể truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm
Theo Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012 và Nghị định 117/2020/NĐ-CP, nhiều địa điểm công cộng bao gồm: nơi làm việc, cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, các khu vực có nguy cơ cháy nổ, phương tiện giao thông công cộng được quy định cấm hút thuốc hoàn toàn, không được phép bố trí khu vực dành riêng cho người hút thuốc.
Trong trường hợp là nhà hàng, quán cà phê hay phòng trà kín, nếu thuộc nhóm địa điểm công cộng trong nhà và không có khu vực hút thuốc tách biệt, vẫn thuộc phạm vi cấm. Cá nhân vi phạm có thể bị xử phạt từ 200.000 đến 500.000 đồng.
Ngoài ra, tổ chức, cơ sở quản lý địa điểm nếu không treo biển “Cấm hút thuốc lá” tại nơi bắt buộc hoặc không bố trí khu vực hút thuốc đúng quy định sẽ bị xử phạt hành chính từ 3 triệu đến 5 triệu đồng. Với những cơ sở có bố trí khu vực riêng cho người hút thuốc nhưng không đảm bảo tiêu chuẩn về hệ thống thông khí, biển báo, thùng đựng tàn thuốc riêng... cũng có thể bị xử phạt lên đến 10 triệu đồng theo từng hành vi cụ thể được quy định chi tiết trong Nghị định.
Hút thuốc nơi công cộng không chỉ là hành vi thiếu ý thức cá nhân, mà còn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa sức khỏe cộng đồng một cách nghiêm trọng. Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất độc hại, trong đó có ít nhất 250 hóa chất có khả năng gây ung thư. Điều đáng lo ngại là, người không hút thuốc nhưng phải hít khói thuốc còn gọi là “hút thuốc thụ động” lại phải gánh chịu hậu quả sức khỏe không kém gì người trực tiếp hút. Họ có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, ung thư phổi, hen suyễn, đặc biệt nguy hiểm với trẻ em và người già.
Trong các không gian kín như quán cà phê, nhà hàng máy lạnh hay phòng trà, mức độ phơi nhiễm khói thuốc càng nghiêm trọng hơn. Hệ thống thông gió kém và mật độ người cao khiến khói thuốc tích tụ, len lỏi đến cả những người không mong muốn trở thành “nạn nhân bất đắc dĩ” của thuốc lá.
Mặc dù nhiều cơ sở kinh doanh đã treo biển “Cấm hút thuốc” theo quy định, song thực tế cho thấy không ít nơi chỉ làm cho có. Biển cấm được dán lên tường nhưng không đi kèm với giám sát và chế tài cụ thể. Hành vi hút thuốc trong không gian công cộng thường bị bỏ qua hoặc mặc nhiên chấp nhận như một “chuyện nhỏ”. Điều này khiến nỗ lực truyền thông “nói không với thuốc lá nơi công cộng” không đạt được hiệu quả cao như mong muốn.
Xét về góc độ pháp lý, hành vi hành hung nhân viên quán cà phê khi được nhắc nhở không hút thuốc trong khu vực cấm không thể bị xem nhẹ hay bỏ qua. Trao đổi với báo chí, luật sư Nguyễn Văn Thịnh (Văn phòng Luật sư Nguyễn Thịnh) nhận định: “Tùy theo mức độ tổn hại sức khỏe của người bị hại và tính chất nguy hiểm của hành vi, người có hành vi tấn công có thể bị xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đủ căn cứ pháp lý.”
Cụ thể, theo điểm a khoản 5 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi cố tình gây thương tích hoặc làm tổn hại sức khỏe của người khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt tiền từ 5 triệu đến 8 triệu đồng.
Tuy nhiên, trong những trường hợp hậu quả về sức khỏe của nạn nhân là đáng kể hoặc hành vi có dấu hiệu cấu thành tội phạm, người thực hiện hành vi có thể bị truy tố theo Điều 134 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe người khác.
Luật sư Thịnh nhấn mạnh: nếu người bị hành hung chỉ đang thực hiện đúng chức trách nhắc nhở khách tuân thủ quy định cấm hút thuốc theo pháp luật mà lại bị đánh đập, thì đây có thể được xem là hành vi có tính chất đê hèn, cản trở người khác thực hiện nhiệm vụ hoặc bảo vệ quy tắc pháp lý, và có thể được xem xét như tình tiết tăng nặng.
Trong trường hợp có đủ căn cứ như video từ camera an ninh, lời khai của nhân chứng, kết quả giám định thương tích…, cơ quan chức năng hoàn toàn có thể xử lý vụ việc theo hướng hình sự. Đây không chỉ là biện pháp bảo vệ người làm đúng luật mà còn là thông điệp răn đe đối với các hành vi bạo lực, coi thường pháp luật.
Rõ ràng, hệ thống pháp luật hiện hành đã có đầy đủ quy định để xử lý những tình huống như vậy. Vấn đề đặt ra là cần sự vào cuộc kiên quyết, đồng bộ từ các cơ quan thực thi và sự thay đổi nhận thức từ chính mỗi người dân. Một môi trường sống không khói thuốc là quyền lợi chính đáng, nhưng để đạt được điều đó, cũng cần trách nhiệm chung tay bảo vệ từ cộng đồng.
Thanh Hà