Ông Trump thị sát hàng rào biên giới Mỹ-Mexico được xây dựng nhằm ngăn người nhập cư vượt biên trái phép. Ảnh: Getty.
"Tối hậu thư" của chính quyền Trump
Theo thông báo có chữ ký của Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kristi Noem và được công bố trên Công báo Liên bang, chính sách này sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 24/4. Những người này được cảnh báo hoặc tự nguyện rời khỏi Mỹ hoặc sẽ bị bắt và trục xuất.
Sắc lệnh này đã chấm dứt trước thời hạn Chương trình Ân xá nhân đạo (CHNV) do ông Biden thúc đẩy từ tháng 10/2022, cho phép 532.000 người nhập cư có người tại Mỹ bảo lãnh nhập cảnh vào nước này theo diện ân xá và có được giấy phép cư trú hợp pháp và giấy phép lao động trong 2 năm. Theo thông báo mới, tình trạng pháp lý của những người này sẽ chấm dứt vào ngày 24/4/2025.
Quyết định này tiếp tục lập trường trước đó của chính quyền Trump về hệ thống ân xá nhân đạo, vốn bị chỉ trích là bị lạm dụng quá rộng rãi và quyết định chấm dứt. Lệnh ân xá nhân đạo là một công cụ pháp lý lâu đời để tổng thống tạm thời cho phép những người từ các quốc gia xảy ra chiến tranh hoặc bất ổn chính trị nhập cảnh vào Mỹ.
Hàng triệu người nhập cư trái phép vào Mỹ phải lựa chọn hoặc tự nguyện hồi hương hoặc bị trục xuất. Ảnh: 6park.
Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump đã hứa sẽ trục xuất hàng triệu người nhập cư bất hợp pháp; sau khi trở lại làm Tổng thống, ông cũng đã chủ động chấm dứt nhiều kênh nhập cư hợp pháp để nhập cảnh và cư trú.
Các kênh nhập cảnh nhân đạo mới ban đầu được chính quyền Biden đưa ra như một kế hoạch thay thế nhằm hạn chế tình trạng vượt biên trái phép tại biên giới Mỹ-Mexico. Giờ đây, khi chính quyền Trump quyết định thu hồi tư cách pháp lý tạm thời của những người nhập cư này, họ có thể phải đối mặt với nguy cơ bị trục xuất.
Cảnh sát Mỹ bố ráp bắt người nhập cư trái phép. Ảnh: 6park.
Nhập cư 35 năm vẫn bị trục xuất
Một cặp vợ chồng đến từ Quận Cam, được cho là đã bị trục xuất về Colombia vào đầu tuần này. Cặp đôi này nhập cảnh trái phép vào Mỹ cách đây khoảng 35 năm và nuôi 3 người con gái ở đây. Gần đây họ đã chào đón một đứa cháu trai.
Nelson Gonzalez, 59 tuổi và vợ là Gladys Gonzalez, 55 tuổi, ban đầu từ San Ysidro đến sống bất hợp pháp và cuối cùng định cư tại Laguna Niguel, California, nơi họ bắt đầu lập gia đình và kinh doanh.
Trong nhiều năm, cặp đôi này đã thử nhiều con đường pháp lý khác nhau để được ở lại Mỹ, bao gồm nộp đơn kháng cáo lên Sở Di trú và Nhập tịch (USCIS), Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 9 và Hội đồng Phúc thẩm Di trú. Tuy nhiên, người phát ngôn của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) nói với tờ Orange County Register rằng gia đình Gonzalez đã tìm mọi cách hợp pháp để được ở lại Mỹ từ tháng 3/2000 đến tháng 8/2021, cuối cùng bị phát hiện đã vi phạm luật di trú.
Gia đình nhà Nelson Gonzalez: ba con gái sinh ở Mỹ có quốc tịch Mỹ, bố mẹ vẫn là người nhập cư bất hợp pháp. Ảnh: 6park.
Ba cô con gái của họ đều là công dân Mỹ. Họ nói với Đài truyền hình KTLA rằng cả gia đình đều bị sốc và đau buồn khi biết cha mẹ họ đã bị giam giữ khi tới cơ quan quản lý xuất nhập cảnh trình báo định kỳ hôm 21/2.
"Họ bị còng tay xích chân và bị đưa đến trại giam như tội phạm. Họ chỉ muốn kéo dài thời gian lưu trú, và họ đã ở Mỹ hợp pháp trong suốt những năm qua. Họ là những công dân tuân thủ luật pháp và đã định kỳ tới trình diện với cơ quan di trú để nói rằng: ‘Tôi ở đây, tôi không trốn tránh, và tôi không làm gì sai’. Và rồi họ đã bị bắt như thế đó", gia đình Gonzales cho hay.
Cặp đôi này, không có tiền án, ban đầu bị giam giữ tại Trung tâm giam giữ Adelanto ở Quận San Bernardino trước khi bị chuyển đến Arizona và sau đó đến một cơ sở ở Louisiana.
Một người con gái cho biết: Mặc dù bố mẹ cô cảm thấy rất đau khổ sau trải nghiệm này, nhưng họ vẫn biết ơn vì cuối cùng họ đã được rời khỏi trại giam và liên lạc được với gia đình ở Colombia, và người thân đang giúp họ có thể bắt đầu một cuộc sống mới ở đó.
Điểm bất cập của chính sách
Gia đình này nói họ chỉ là một ví dụ trong số nhiều gia đình bị ảnh hưởng bởi chính sách tăng cường trấn áp nhập cư không có giấy tờ của chính quyền Trump. Chính phủ tiếp tục mở rộng các vụ bắt giữ và trục xuất, ảnh hưởng đến khắp nước Mỹ.
Theo chính sách biên giới cứng rắn của ông Trump, số lượng người nhập cư bất hợp pháp tại biên giới Mỹ - Mexico đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ. Các trại thu gom người di cư từng quá đông đúc giờ đây đã vắng tanh, và những người nhập cư không có giấy tờ bị mắc kẹt ở Mexico đã từ bỏ ý định đi về phía bắc và chọn cách quay trở về nhà.
Bi kịch xảy ra đối với gia đình Nelson Gonzalez: bố mẹ bị trục xuất về Colombia, 5 con và cháu có quyền công dân Mỹ được ở lại. Ảnh: 6park.
Adam Isaacson, một chuyên gia tại văn phòng tổ chức phi chính phủ Washington về Mỹ Latinh, chỉ ra rằng nếu xu hướng này tiếp tục, số lượng người nhập cư bất hợp pháp bị bắt giữ tại Mỹ sẽ giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 1967.
Tất cả những điều này cho thấy hiệu quả của chính sách "biên giới vững chắc, thực thi pháp luật nghiêm ngặt" của ông Trump, đồng thời buộc những người từng chỉ trích ông là "tàn nhẫn" phải xem xét lại đâu mới thực sự là cách thức để đảm bảo an ninh quốc gia.
Tuy nhiên, việc trục xuất trong nước phải đối mặt với nhiều thách thức về mặt nhân đạo và pháp lý. Ví dụ, cặp vợ chồng người Colombia nói ở trên đã sống ở Mỹ trong 35 năm, không có tiền án và tất cả con cái của họ đều là công dân Mỹ nhưng vẫn bị bắt giữ và trục xuất khi trình báo thường lệ.
Những sự việc như vậy làm nổi bật tình thế tiến thoái lưỡng nan của chính sách nhập cư: vừa phải tuân thủ luật pháp vừa phải có nhân tính. Ông Trump đã xây dựng bức tường biên giới, nhưng việc cải cách nhập cư thực sự mới chỉ bắt đầu.
Thu Thủy