Công chúa Nhật Bản Aiko
Sau sinh nhật lần thứ 24 của cô vào ngày 1/12, nhiều người ủng hộ thậm chí mong muốn Nhật Bản thay đổi luật kế vị chỉ cho phép nam giới lên ngôi. Một số người dân bày tỏ mong muốn được thấy Công chúa Aiko trở thành người kế vị trong tương lai. Sự ủng hộ này khiến nhiều cá nhân tìm cách vận động dư luận, từ phát hành truyện tranh, đăng tải video trên YouTube đến phân phát tờ rơi kêu gọi thay đổi luật kế vị của hoàng gia Nhật.
Một số nhà vận động cho rằng việc giữ quy định nam giới kế vị sẽ khiến hoàng gia đối mặt nguy cơ thu hẹp nghiêm trọng.
Công chúa Nhật Bản Aiko
"Tôi luôn ủng hộ việc Công chúa Aiko lên ngôi. Tôi thích mọi thứ ở cô ấy, đặc biệt là nụ cười"- bà Setsuko Matsuo (82 tuổi) cho biết. Bà là người sống sót sau vụ đánh bom nguyên tử và cũng là người đã đến công viên hòa bình Nagasaki vài giờ trước khi Công chúa Aiko và cha mẹ cô tới khu vực này vào ngày 12/9/2025.
Mari Maehira, một nhân viên văn phòng 58 tuổi, cho biết bà đã chứng kiến Công chúa Aiko trưởng thành và giờ muốn "thấy cô trở thành một vị vua tương lai".
Nhật hoàng Naruhito (thứ 2 từ trái sang), Hoàng hậu Masako và Công chúa Aiko (bìa phải) lắng nghe Thị trưởng Nagasaki Shiro Suzuki (trái) khi họ đến thăm đài tưởng niệm các nạn nhân vụ đánh bom nguyên tử tại công viên hòa bình ở Nagasaki
Lịch sử Nhật Bản từng có 8 nữ thiên hoàng. Vị vua cuối cùng là Gosakuramachi, trị vì từ năm 1762 đến năm 1770. Quy tắc kế vị chỉ dành cho nam giới đã trở thành luật vào năm 1889 và được tiếp tục áp dụng cho Luật Hoàng gia sau chiến tranh năm 1947. Luật chỉ cho phép kế vị theo dòng nam và buộc nữ thành viên mất địa vị hoàng gia sau khi kết hôn với thường dân.
Luật này đã ngăn cản con gái của vị Nhật hoàng hiện tại kế vị. Những người ủng hộ Công chúa Aiko, con gái duy nhất của Nhật hoàng Naruhito, hy vọng cơ quan lập pháp Nhật Bản sẽ sửa đổi luật để cho phép phụ nữ lên ngôi.
Hoàng thất Nhật Bản hiện có 16 thành viên, giảm mạnh so với 3 thập kỷ trước. Hiện Nhật hoàng Naruhito chỉ có 2 người thừa kế nam thuộc thế hệ trẻ hơn: Em trai ông là Thái tử Akishino (60 tuổi) và con trai của Thái tử là Hoàng tử Hisahito (19 tuổi). Cháu trai của Nhật hoàng được xem là người duy nhất trong thế hệ mới đáp ứng điều kiện kế vị.
Giới nghiên cứu cho rằng tương lai Hoàng gia Nhật Bản phụ thuộc lớn vào Hoàng tử Hisahito khi hệ thống hiện tại không cho phép nữ giới kế vị. Chính phủ đã đề xuất cho phép phụ nữ lên ngôi năm 2005. Tuy nhiên, sự ra đời của Hoàng tử Hisahito đã khiến những người theo chủ nghĩa dân tộc bác bỏ đề xuất này.
Sự xuất hiện công khai của Công chúa Aiko kể từ năm 2021 giúp cô nhận được nhiều thiện cảm của công chúng. Năm 2024, Công chúa Aiko tốt nghiệp Đại học Gakushuin, nơi cha cô và nhiều thành viên hoàng gia khác từng theo học. Kể từ đó, cô đã tham gia vào các nhiệm vụ chính thức và nghi lễ hoàng gia, đồng thời làm việc tại Hội Chữ thập đỏ. Cô có chuyến công du đầu tiên đến Lào vào tháng 11 vừa qua. Công chúa Aiko đã đại diện cho Nhật hoàng trong các cuộc gặp quan chức cấp cao, thăm các địa điểm văn hóa và giao lưu với người dân.
Cô cũng đồng hành cùng cha mẹ trong các hoạt động tại Nagasaki và Okinawa năm 2025. Trong chuyến thăm Nagasaki cùng Nhật hoàng Naruhito và Hoàng hậu Masako tháng 9, tiếng reo hò tên cô của những người dân dọc đường đã lấn át tiếng reo hò dành cho cha mẹ cô. Cô đã noi gương cha mình, người rất coi trọng việc truyền lại những bài học từ thảm kịch Thế chiến II cho thế hệ trẻ.
Sự nổi tiếng của Công chúa đã khiến một số người gây áp lực lên các nhà lập pháp để thay đổi luật. Họa sĩ truyện tranh Yoshinori Kobayashi đã viết những bộ truyện tranh thúc đẩy việc thay đổi luật pháp để Công chúa Aiko có thể trở thành vua. Những người ủng hộ liên tục gửi những bộ truyện tranh này đến các nghị sĩ để nâng cao nhận thức và nhận được sự ủng hộ cho mục tiêu này.
Những người khác đã lập kênh YouTube và phát tờ rơi để thu hút sự chú ý của công chúng về vấn đề này. Ikuko Yamazaki (62 tuổi) đã sử dụng mạng xã hội để vận động cho việc kế vị của Công chúa Aiko. Bà cho biết việc không có Công chúa Aiko kế vị và việc khăng khăng chỉ có nam giới làm quân chủ sẽ khiến chế độ quân chủ suy yếu. "Hệ thống kế vị phản ánh tư duy của người Nhật Bản về vấn đề giới tính. Tôi hy vọng việc có một nữ quân chủ sẽ cải thiện đáng kể địa vị của phụ nữ ở Nhật Bản", bà Yamazaki nói.
Việc thiếu hụt người kế vị là một mối lo ngại nghiêm trọng đối với chế độ quân chủ, điều mà một số nhà sử học cho rằng đã kéo dài 1.500 năm. Điều này cũng phản ánh vấn đề rộng lớn hơn của Nhật Bản về tình trạng dân số già hóa và suy giảm nhanh chóng. "Tôi nghĩ tình hình đã rất nghiêm trọng", Hideya Kawanishi, giáo sư Đại học Nagoya và chuyên gia về chế độ quân chủ, cho biết.
Năm 2024, Ủy ban Quyền phụ nữ của Liên hợp quốc tại Geneva (Thụy Sĩ) đã thúc giục chính phủ Nhật Bản cho phép một nữ hoàng lên ngôi. Ủy ban cho rằng việc không làm như vậy sẽ cản trở bình đẳng giới ở Nhật Bản.
Nguồn: ABC, Kyodo
Ngự Bình