Nhật Bản: Những ký ức chưa ngủ yên về vũ khí hạt nhân tại Okinawa

4 giờ trướcBài gốc

Khu phóng tên lửa Mace B (ảnh) là tàn tích cuối cùng trong số 4 bãi phóng được xây dựng vào thập niên 60 của thế kỷ trước, đã lần đầu tiên mở cửa cho công chúng vào mùa Xuân năm nay. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Nhật Bản, khu phóng tên lửa Mace B là tàn tích cuối cùng trong số 4 bãi phóng được xây dựng vào thập niên 60 của thế kỷ trước, đã lần đầu tiên mở cửa cho công chúng vào mùa Xuân năm nay. Khu di tích bê tông lớn, cao khoảng 9 m và rộng 100 m nằm trên một ngọn đồi hướng ra Biển Hoa Đông.

Sau khi Chiến tranh Thế giới thứ hai kết thúc, Mỹ đã chiếm đóng Okinawa từ năm 1945-1972. Khi căng thẳng trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh leo thang, Washington đã đẩy nhanh việc triển khai vũ khí hạt nhân trên đảo chính, bất chấp dư luận Nhật Bản phản đối hạt nhân sau vụ ô nhiễm phóng xạ của một tàu đánh cá Nhật Bản vào giữa những năm 50 của thế kỷ trước.

Tàu Fukuryu Maru số 5 đã bị nhiễm phóng xạ từ vụ thử vũ khí hạt nhân Castle Bravo của Mỹ tại đảo san hô Bikini năm 1954, khiến 1 thủy thủ thiệt mạng và 22 người còn lại bị nhiễm bệnh.

Sau khi quyền kiểm soát Okinawa được trao trả lại về cho Nhật Bản vào tháng 5/1972, Soka Gakkai - tổ chức Phật giáo lớn của Nhật Bản - đã mua lại khu đất, gồm cả bãi phóng Onna vào năm 1976.
Nhân đánh dấu 80 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ hai, tổ chức này đã trùng tu và mở cửa địa điểm này cho công chúng vào tháng 3/2025. Đến nay, đã có khoảng 3.000 lượt người đến tham quan khu di tích này.

Một khách tham quan 41 tuổi đến từ Sapporo, miền Bắc Nhật Bản cho biết xúc động chia sẻ: "Tôi có biết về các vấn đề liên quan đến căn cứ quân sự Mỹ, nhưng hoàn toàn không biết gì về việc triển khai vũ khí hạt nhân (ở Okinawa). Nếu một quả tên lửa hạt nhân từng được phóng, có thể Okinawa ngày nay đã không còn tồn tại”.

Tổng thư ký Soka Gakkai tại Okinawa, ông Isao Kuwae cho rằng khi căn cứ tên lửa được xây dựng, các nhà thầu địa phương có thể không hề biết họ đang xây gì. Theo ông, bãi phóng Onna là “nơi duy nhất mà bạn có thể tận mắt nhìn thấy dấu tích của vũ khí hạt nhân từng hiện diện ở Okinawa”.

Tên lửa hành trình Mace B được cho là mang đầu đạn có sức công phá gấp 70 lần quả bom nguyên tử mà quân đội Mỹ thả xuống Hiroshima vào tháng 8/1945, khiến khoảng 140.000 người thiệt mạng vào cuối năm đó. Với tầm bắn trên 2.000 km, các tên lửa này, được triển khai tại các căn cứ ở Okinawa vào nửa đầu thập niên 60 của thế kỷ trước.

Tuy nhiên, với sự phát triển các loại tên lửa mới sau đó, nhu cầu sử dụng tên lửa Mace B giảm dần. Chúng bắt đầu được tháo dỡ khỏi Okinawa từ năm 1969, khi Chính phủ Nhật Bản và Mỹ đồng ý về việc trao trả Okinawa cho Nhật Bản mà không kèm vũ khí hạt nhân.

Mặc dù Nhật Bản đã giành lại chủ quyền và độc lập vào năm 1952 theo Hiệp ước Hòa bình San Francisco, Okinawa vẫn tiếp tục nằm dưới sự kiểm soát quân sự của Mỹ trong 20 năm tiếp theo.

Năm 1967, Thủ tướng Nhật Bản khi đó là Eisaku Sato tuyên bố “Ba nguyên tắc phi hạt nhân” gồm không sản xuất, không sở hữu và không cho phép vũ khí hạt nhân hiện diện trên lãnh thổ Nhật Bản. Vào thời điểm đó, Mỹ đang có khoảng 1.300 vũ khí hạt nhân ở Okinawa.

Giáo sư danh dự Masaaki Gabe thuộc Đại học Ryukyus nhận định 3 nguyên tắc phi hạt nhân được đưa ra chính là do Okinawa từng có sự hiện diện của vũ khí hạt nhân. Theo ông, điều này khiến Chính phủ Nhật Bản cảm thấy an tâm hơn khi được đặt dưới sự bảo hộ an ninh của Mỹ.

Ông Gabe cũng lưu ý dù chỉ chiếm khoảng 0,6% tổng diện tích đất liền Nhật Bản, Okinawa vẫn là nơi đặt khoảng 70% cơ sở quân sự của Mỹ ở nước này.

Tại Yomitan, một ngôi làng khác ở Okinawa, cũng từng triển khai tên lửa Mace B, ông Junshi Toyoda, 65 tuổi, một viên chức địa phương tham gia biên soạn lịch sử làng cho biết, nỗi lo về khả năng triển khai tên lửa tầm xa hiện nay vẫn tồn tại. Theo ông, mối đe dọa từ các loại tên lửa hiện đại với tầm bắn hàng nghìn km đang gợi lại, chồng lấp với những ám ảnh hạt nhân trong quá khứ.

Ông Toyoda cảnh báo: “Việc vũ khí hạt nhân vẫn tồn tại đến ngày nay khiến người ta dễ cảm nhận được sự nguy hiểm mà người dân đã từng phải đối mặt thời Chiến tranh Lạnh. Tôi hy vọng mọi người sẽ tìm hiểu trước tiên về lịch sử triển khai vũ khí hạt nhân tại Okinawa”.

Xuân Giao (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/nhat-ban-nhung-ky-uc-chua-ngu-yen-ve-vu-khi-hat-nhan-tai-okinawa-20250609221220262.htm