Nhật Bản và Hàn Quốc - Đối tác quan trọng của chính sách 'Uzbekistan mới'

7 giờ trướcBài gốc

Sân bay quốc tế Tashkent của Uzbekistan. (Nguồn: Skyxtracrating)

Gần đây, Uzbekistan đã khởi công xây dựng sân bay mới tại thủ đô Tashkent, trị giá 2,5 tỷ USD. Dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2029, dự án này được kỳ vọng sẽ đưa thủ đô của Uzbekistan trở thành trung tâm hàng không chính của Trung Á, với 40 chuyến bay mỗi giờ và phục vụ 20 triệu hành khách mỗi năm.

Các nhà kinh tế dự đoán, lưu lượng hàng không gia tăng tại sân bay Tashkent có thể tạo ra 27 tỷ USD doanh thu hàng năm và tạo ra hàng nghìn việc làm mới cho quốc gia Trung Á này.

Để đạt được mục tiêu tham vọng trên, Nhật Bản và Hàn Quốc được cho là các đối tác quan trọng trong dự án.Theo đó, Tập đoàn Sojitz của Nhật Bản, vốn có kinh nghiệm phong phú trong lĩnh vực hàng không, đã đồng ý đầu tư hàng triệu USD và chia sẻ chuyên môn kỹ thuật. Còn Tổng công ty Sân bay quốc tế Incheon (IIAC) đã ký hợp đồng tư vấn trị giá 24,5 triệu USD để cung cấp hỗ trợ vận hành và dịch vụ cho việc phát triển sân bay Tashkent mới.

Dòng vốn đầu tư chảy mạnh

Sân bay Tashkent là một trong những ví dụ gần đây và đáng chú ý về hợp tác giữa Uzbekistan với Nhật Bản và Hàn Quốc, tuy nhiên đây không phải là lĩnh vực hợp tác duy nhất.

Với dự báo tăng trưởng kinh tế 6,2% cho năm 2025, Uzbekistan đang trên đường trở thành một trong năm nền kinh tế tăng trưởng nhanh ở khu vực Trung Á, trở thành thị trường cực kỳ hấp dẫn cho thương mại và đầu tư.

Vào tháng 7/2025, Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC) đã công bố sáng kiến tài trợ và triển khai các dự án trị giá 3,7 tỷ USD cho Uzbekistan trong các lĩnh vực năng lượng, hóa dầu, dệt may và cơ sở hạ tầng với thời hạn ba năm. Công ty Sojitz cũng đồng ý mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực dầu khí, bao gồm nhà máy phát điện Syrdarya II.

Ngành khai thác mỏ cũng là một lĩnh vực tiềm năng, theo đó tập đoàn Itochu của xứ sở hoa anh đào đang đầu tư mạnh vào các hoạt động khai thác uranium tại Uzbekistan.

Tương tự, Hàn Quốc đóng vai trò quan trọng trong tài trợ các dự án cơ sở hạ tầng của Uzbekistan, bao gồm cung cấp tàu cao tốc cho các mạng lưới giao thông điện hóa và cung cấp hơn 12 triệu USD để thúc đẩy các phương pháp khai thác tài nguyên bền vững cũng như cung cấp thiết bị và đào tạo cho các kỹ sư Uzbekistan.

Một dự án đáng chú ý khác là trung tâm y tế trị giá 150 triệu USD do Hàn Quốc tài trợ tại Tashkent.

Ngoại giao cấp cao được tăng cường

Chính phủ Nhật Bản và Hàn Quốc tăng cường tiếp xúc và trao đổi với chính phủ Uzbekistan trong những năm gần đây.

Các chuyến thăm và sự gắn kết giữa các nhà hoạch định chính sách ở Tashkent và Tokyo tương đối phổ biến. Chỉ riêng trong năm nay, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Takeshi Iwaya khi đó đã thăm Tashkent vào tháng 6, trong khi Bộ trưởng Tư pháp Keisuke Suzuki khi đó đã có chuyến thăm vào tháng 5.

Trong bối cảnh Nhật Bản có Thủ tướng mới, giới quan sát kỳ vọng bà Sanae Takaichi sẽ tiếp tục thúc đẩy quan hệ giữa Tokyo với Tashkent.

Về phần mình, cựu Tổng thống Hàn Quốc Yun Suk Yeol từng thăm Tashkent vào tháng 6/2024, trong khi Tổng thống Uzebekistan Shavkat Mirziyoyev và người đồng cấp Hàn Quốc Lee Jae Myung đã điện đàm vào tháng 7/2025, hai bên cam kết tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược đặc biệt và mở rộng “hợp tác đa diện”, đồng thời nhấn mạnh rằng các công ty Hàn Quốc đã đầu tư hơn 8 tỷ USD vào nền kinh tế Uzbekistan.

Nhật Bản và Hàn Quốc đã trở thành những nhà cung cấp hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) lớn. Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cùng với các tổ chức phi chính phủ Nhật Bản khác, đã tích cực hợp tác phát triển cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực tại Uzbekistan.

Mặc dù ODA của Nhật Bản đối với Trung Á có mức ưu tiên thấp hơn so với Đông Nam Á, Tokyo vẫn liên tục duy trì vị trí là nhà tài trợ hàng đầu cho Uzbekistan và các nước khác trong khu vực.

Hàn Quốc hiện nay chỉ định Uzbekistan là “quốc gia đối tác ưu tiên” về việc phân bổ ODA. Hỗ trợ phát triển của Hàn Quốc đã tăng gấp mười lần từ năm 2006 đến 2019, tập trung vào cơ sở hạ tầng xã hội và các dự án dịch vụ công.

Có thể nói, ODA từ Nhật Bản và Hàn Quốc rõ ràng đã và sẽ tiếp tục có tác động tích cực và lâu dài đối với các dự án hiện tại và tương lai tại Uzbekistan.

Trụ cột giao lưu nhân dân

Giao lưu nhân dân đang trở thành trụ cột bổ trợ quan trọng trong củng cố quan hệ quốc tế.

Thuật ngữ “Con đường tơ lụa” xuất hiện khá muộn trong lịch sử. Năm 1877, Nam tước Ferdinand von Richthofen là một trong những người đầu tiên nghiên cứu chi tiết tuyến thương mại cổ và đặt tên cho nó. Vào khoảng thế kỷ I sau Công nguyên, Con đường tơ lụa vĩ đại đạt thời kỳ hưng thịnh, khởi đầu từ thành phố Lạc Dương (Trung Quốc), đi qua nhiều đô thị ở Trung Quốc và Trung Á, kết thúc tại Rome (Italy). Tuyến đường gồm ba nhánh chính: Bắc, Trung và Nam.

(Nguồn: Bài viết “Con đường Tơ lụa Vĩ đại” – Uzbekistan Travel)

Du lịch giữa ba nước ngày càng sôi động, khi Uzbekistan ghi nhận lượng du khách từ Nhật Bản và Hàn Quốc tăng mạnh, và chiều ngược lại cũng gia tăng. Các sáng kiến như “Cool Japan” và “Làn sóng Hàn Quốc” đã giúp Nhật Bản và Hàn Quốc trở thành cường quốc về sức mạnh mềm, trong khi Uzbekistan đẩy mạnh quảng bá di sản Con đường tơ lụa nhằm phát huy tiềm năng du lịch và vị thế văn hóa của mình.

Nếu việc xây dựng sân bay Tashkent mới diễn ra đúng tiến độ, vào cuối thập kỷ, khách du lịch Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ có cơ hội đến một cơ sở hạ tầng hiện đại mà chính phủ hai nước này đã hỗ trợ xây dựng.

Ngoài ra, Uzbekistan đứng thứ năm trên thế giới vào năm 2021 về số lượng sinh viên đi du học nước ngoài.

Nhật Bản đã cung cấp nhiều học bổng, chương trình ngôn ngữ và chương trình trao đổi được thiết kế cho sinh viên Uzbekistan đến học tập tại đây. Còn Hàn Quốc là điểm đến phổ biến hơn, với khoảng 5.000 sinh viên Uzbekistan đang học tại các trường đại học ở xứ sở kim chi. Tuy nhiên, số lượng sinh viên Nhật Bản và Hàn Quốc học tập tại Uzbekistan vẫn tương đối ít.

Một khía cạnh tích cực khác là Uzbekistan đóng góp đáng kể vào cộng đồng học thuật và lực lượng lao động của Hàn Quốc. Tính đến tháng 6/2025, gần 100.000 công dân Uzbekistan đang sống tại Hàn Quốc, chiếm vị trí thứ năm trong số các nhóm dân cư nước ngoài lớn nhất ở nước này.

Hợp tác theo cách khác

Nhật Bản và Hàn Quốc đã tích cực thúc đẩy quan hệ với Uzbekistan thông qua các diễn đàn khu vực. Nhật Bản đã tiên phong trong khuôn khổ “C5+1” – năm nước cộng hòa Trung Á với một quốc gia khác, kể từ năm 2004. Hội nghị thượng đỉnh gần đây nhất được tổ chức tại Astana, Kazakhstan vào năm 2025 do Nhật Bản tiếp tục dẫn dắt.

Hàn Quốc cũng giúp tổ chức một loạt các Diễn đàn hợp tác Trung Á-Hàn Quốc, dự kiến tổ chức hội nghị thượng đỉnh Trung Á-Hàn Quốc đầu tiên tại Seoul trong thời gian tới. Ngoài ra, Seoul công bố sáng kiến “Con đường tơ lụa Hàn Quốc” vào tháng 6/2024, bao gồm các lĩnh vực như khai thác tài nguyên thiên nhiên, viện trợ phát triển và giao lưu văn hóa.

Không chỉ vậy, một số cường quốc khác như Trung Quốc và Mỹ gần đây cũng quan tâm đến khu vực Trung Á. Đơn cử, một công ty Trung Quốc dự kiến đầu tư tới 500 triệu USD vào khu vực Andijan của Uzbekistan để xây dựng nhà máy thủy điện và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng năng lượng hiện có.

Trong khi đó, Đại sứ Mỹ đặc trách các vấn đề Nam và Trung Á Sergio Gor cùng Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Christopher Landau đã thăm Tashkent vào cuối tháng 10 trong khuôn khổ chuyến công du khu vực.

Năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 10 năm của khuôn khổ C5+1 giữa Mỹ-Trung Á, và các thành viên Quốc hội Mỹ đã yêu cầu chính quyền của Tổng thống Trump tổ chức một hội nghị thượng đỉnh để kỷ niệm thành tựu này.

Theo tác giả bài viết, có thể thấy, các cường quốc toàn cầu nhiều khả năng sẽ tiếp tục can dự với Tashkent. Tuy nhiên, Tokyo và Seoul không nhất thiết hành động giống như họ.

Bài viết chỉ ra rằng, sự tham gia của Nhật Bản với Uzbekistan và Trung Á được đặc trưng bởi một cách tiếp cận linh hoạt, từng phần, tập trung vào các vấn đề quan trọng. Ngoài ra, Nhật Bản coi trọng “chất lượng hơn số lượng” trong các dự án, đồng thời hướng đến sự bền vững và thành công lâu dài.

Hàn Quốc, về phần mình, dường như cũng đang áp dụng cách thức tương tự trong quan hệ với Uzbekistan và Trung Á.

Kể từ khi Tổng thống Mirziyoyev nắm quyền vào năm 2016, ông đã cố gắng xây dựng một “Uzbekistan mới” với đặc trưng là sự năng động kinh tế và hội nhập toàn cầu. Tác giả bài viết nhận định, Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn còn rất nhiều cơ hội để tham gia vào các dự án chiến lược, từ đó tiếp tục duy trì sự hiện diện nổi bật và rõ ràng trong các dự án phát triển của Uzbekistan.

(theo Modern Diplomacy)

Hải Anh

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/nhat-ban-va-han-quoc-doi-tac-quan-trong-cua-chinh-sach-uzbekistan-moi-332736.html