Thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk vừa ban hành kết luận về kết quả giám sát chuyên đề việc triển khai, thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025.
Dự án hồ chứa nước Yên Ngựa đến nay vẫn thi công ì ạch. Ảnh: VŨ LONG
Các dự án còn manh mún
Theo kết luận của thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk, nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 tỉnh được bố trí hơn 18.000 tỉ đồng để triển khai 506 dự án. Trong đó, trung ương bố trí cân đối 4.857 tỉ đồng, còn lại của địa phương.
Tuy nhiên, quá trình triển khai để xảy ra một số bất cập. Đó là chưa bám sát tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; một số dự án chưa phù hợp với các quy hoạch có liên quan.
Cơ cấu phân bổ vốn kế hoạch đầu tư công theo ngành, lĩnh vực còn có những bất cập. Vốn bố trí cho giao thông chiếm gần 38%; nông nghiệp, nông thôn chiếm gần 34%; vốn bố trí cho giáo dục, đào tạo chiếm hơn 4,5 %; y tế - xã hội hơn 5,5 %.
Cũng trong giai đoạn đầu tư trung hạn, Đắk Lắk sáu lần điều chỉnh 104 dự án, với số vốn điều chỉnh gần 646 tỉ đồng; 15 lần điều chỉnh kế hoạch đầu tư công đối với các chương trình mục tiêu quốc gia.
Tỉnh Đắk Lắk cũng năm lần điều chỉnh kế hoạch đầu tư công. Trong đó, năm 2021 có 114 dự án điều chỉnh, với số vốn điều chỉnh hơn 1.175 tỉ đồng. Năm 2022 có 103 dự án điều chỉnh, với số vốn điều chỉnh 438 tỉ đồng. Năm 2023 có 101 dự án điều chỉnh, với số vốn điều chỉnh gần 833 tỉ đồng. Năm 2024 có 115 dự án điều chỉnh, với số vốn điều chỉnh hơn 882 tỉ đồng.
Đến nay, đã bố trí hơn 14.100 tỉ đồng, trong đó của tỉnh hơn 9.600 tỉ đồng, trung ương 4.505 tỉ đồng. Tuy nhiên, kết quả giải ngân hằng năm còn chậm, chưa đạt yêu cầu đề ra. Đặc biệt, tiến độ triển khai các dự án, tiểu dự án, giải ngân các chương trình mục tiêu quốc gia còn rất chậm, tỉ lệ giải ngân thấp.
Năm 2022 đạt 34% kế hoạch, năm 2023 đạt 61% kế hoạch. Tính đến ngày 30-10-2024 đạt 46% kế hoạch. Một số dự án sử dụng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi còn chậm tiến độ, tỉ lệ giải ngân thấp.
Tư vấn thiết kế lập dự án còn thiếu chặt chẽ
Cũng theo kết luận của thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk, có ba dự án triển khai xây dựng kéo dài nhiều năm, chưa phát huy hiệu quả nguồn vốn đã bố trí. Gồm dự án hồ chứa nước Yên Ngựa, giai đoạn 1 (điều chỉnh ba lần), dự án đường giao thông liên huyện Cư M’gar - thị xã Buôn Hồ và dự án hồ thủy lợi Ea Tam điều chỉnh bốn lần.
Nguyên nhân là do công tác thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư chưa chính xác về quy mô, tổng mức đầu tư. Đặc biệt là kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng.
Thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk cũng xác định công tác khảo sát, tư vấn thiết kế lập dự án còn thiếu chặt chẽ; công tác thẩm định của các sở, ngành, cơ quan chuyên môn liên quan còn hạn chế dẫn đến trong quá trình triển khai dự án phải điều chỉnh kéo dài thời gian thực hiện, làm giảm hiệu quả nguồn vốn đầu tư.
Công tác giải phóng mặt bằng vẫn là nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện, giải ngân nguồn vốn các dự án; một số dự án chưa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất thời kỳ, kế hoạch sử dụng đất hàng năm và một số quy hoạch có liên quan…
Nguyên nhân khách quan là do giai đoạn 2021-2025 tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh còn gặp nhiều khó khăn; thị trường đất đai, bất động sản trầm lắng; nguồn lực đầu tư toàn xã hội giảm; thu ngân sách nhà nước gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là thu tiền sử dụng đất cấp tỉnh hằng năm.
Điều này ảnh hưởng lớn đến cân đối, phân bổ nguồn lực để thực hiện, hoàn thành kế hoạch đầu tư công trung hạn. Bên cạnh đó, giá nguyên vật liệu tăng cao, biến động thường xuyên ảnh hưởng tiến độ thực hiện các dự án.
Về nguyên nhân chủ quan, thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk đánh giá việc dự báo đánh giá tình hình thu ngân sách, nhất là thu tiền sử dụng đất chưa sát làm ảnh hưởng đến việc cân đối, phân bổ nguồn lực để thực hiện và hoàn thành kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk đề nghị UBND tỉnh tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo tập trung thực hiện quyết liệt, đồng bộ nhiệm vụ, giải pháp về thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải ngân vốn đầu tư công.
Rà soát kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, nhất là các dự án dừng, giãn, chuyển tiếp, chưa được bố trí vốn; đẩy nhanh thực hiện các trình tự, thủ tục, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công đảm bảo đạt kết quả cao nhất.
Phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo quản lý, điều hành để sớm hoàn thành kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Kịp thời đánh giá rút ra những bài học kinh nghiệm để triển khai xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn tiếp theo đảm bảo chất lượng hiệu quả.
VŨ LONG