Nhiều cạm bẫy với trẻ khi sử dụng mạng xã hội

3 giờ trướcBài gốc

Tại nhà anh Nguyễn Mạnh Linh (phường Cầu Giấy) vào mỗi tối, các con của anh thường xuyên chăm chú xem video ngắn với nhân vật, màu sắc sinh động nhưng hành động lặp đi, lặp lại. Khi bị yêu cầu tắt màn hình, các con anh lập tức tỏ thái độ cáu kỉnh và không muốn rời thiết bị. Anh Linh cảm thấy vô cùng lo lắng khi con mình ngày càng khó kiểm soát hành vi, đồng thời sử dụng các câu nói vô nghĩa từ video.

Anh Nguyễn Mạnh Linh chia sẻ: "Buổi tối, cháu chơi ở nhà cũng nói những câu rất vô nghĩa. Cháu cứ nói đi, nói lại rồi cười rất khoái chí. Con bảo là ở lớp các bạn xem nên con xem cùng. Sau đó, mình tò mò và đã tìm hiểu về những câu nói của con".

"Brain Rot" là tình trạng người xem liên tục xem các video ngắn và thụ động tiếp nhận nội dung vô nghĩa. Hiện tượng này đặc biệt đáng lo ngại khi não bộ non nớt của trẻ em dễ bị thu hút bởi những video ngắn, giật gân với nhân vật độc lạ. Theo PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, "Brain Rot" có thể tác động tiêu cực đến tư duy, hành vi về sức khỏe tâm thần của trẻ.

PGS.TS Trần Thành Nam cho hay: "Việc phát triển và sử dụng AI là một yếu tố hút khách, phù hợp với tâm lý của những bạn trẻ. Tuy nhiên, điều này lại gây hại, bào mòn dần sức khỏe tinh thần của các bạn ấy".

Theo thống kê, Việt Nam có tỷ lệ người dùng Internet khá lớn, đứng thứ 13 thế giới, với khoảng 73,2% dân số. Theo báo cáo của UNICEF, tính tới tháng 8/2022, có tới 82% trẻ em Việt Nam trong độ tuổi 12 -13 sử dụng Internet và con số này tăn lên 93% đối với trẻ từ 14-15 tuổi. Trong khi đó, nước ta hiện có khoảng 24,7 triệu trẻ em (tương đương 25% dân số). Số liệu từ báo cáo Vietnam Digital 2024 của We Are Social, Facebook hiện đang đứng đầu về lượng người dùng tại Việt Nam, trong khi TikTok cũng lọt vào top 5 nền tảng phổ biến nhất. Mạng xã hội không chỉ là nơi giải trí và kết nối, mà còn đầy rẫy các cạm bẫy như lừa đảo trực tuyến, tin giả, xâm phạm quyền riêng tư và bạo lực mạng.

Cục An toàn thông tin Việt Nam cho biết, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2024, đã có hơn 22.000 vụ lừa đảo trực tuyến được báo cáo, cho thấy tình trạng ngày càng đáng lo ngại. Đặc biệt, trẻ em và thanh thiếu niên, những người chưa đủ kinh nghiệm và nhận thức để đối phó với các nguy cơ trở thành nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Về mặt tâm lý, theo TS.BS Đỗ Minh Loan, Khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, việc sử dụng mạng xã hội thiếu kiểm soát ở trẻ có thể mang lại nhiều rủi ro.

Các chuyên gia an ninh mạng cảnh báo rằng, sự lan tràn của các nội dung không phù hợp, tin tức sai lệch và các ứng dụng thu thập dữ liệu có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho tâm lý và sự phát triển của học sinh. Để tận dụng những lợi ích và hạn chế tác hại của mạng xã hội đối với rẻ, cần có sự chung tay của các nhà quản lý, các nền tảng mạng xã hội. Giáo dục, nâng cao nhận thức và sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm là chìa khóa để xây dựng một môi trường mạng an toàn và lành mạnh cho thế hệ tương lai.

TS Phạm Hải Chung, Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng: "Nếu không có sự hướng dẫn và bảo vệ từ người lớn, trẻ em có thể dễ dàng bị lợi dụng, bắt nạt trên mạng, hoặc tệ hơn là rơi vào các bẫy lừa đảo tinh vi".

Dạy trẻ kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn

Khi trẻ em ngày càng tiếp cận sớm với Internet, mạng xã hội không chỉ là nơi giải trí mà còn là môi trường hình thành nhận thức và hành vi. Tuy nhiên, sự thiếu hiểu biết và kỹ năng số có thể khiến trẻ dễ trở thành “nạn nhân ảo” trên không gian mạng. Bởi vậy, giáo dục kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn đang trở thành yêu cầu cấp thiết trong gia đình và nhà trường hiện nay. Xung quanh nội dung này, Đài Hà Nội có cuộc trao đổi với Chuyên gia tâm lý Bình An - Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam.

Phóng viên: Thưa chuyên gia, trẻ em có thể tiếp xúc với mạng xã hội từ sớm nhưng không phải lúc nào các em cũng biết tránh những rủi ro không mong muốn. Vậy, tầm quan trọng của an toàn trên không gian mạng với trẻ được thể hiện như thế nào?

Chuyên gia tâm lý Bình An: Tôi đã làm việc với rất nhiều phụ huynh và các em nhỏ về vấn đề này. Mỗi người sẽ sử dụng không gian mạng với nhiều mục đích khác nhau. Tuy nhiên, đối với các bạn trẻ, đặc biệt là các bạn học sinh cấp 3, các bạn nhiều khi chỉ sử dụng với mục đích học hành và kết bạn, còn lại là giải trí. Do đó, các bậc phụ huynh cần đồng hành nhiều hơn với các con trong việc định hướng và sử dụng mạng xã hội của các con.

Phóng viên: Thưa chuyên gia, việc trẻ sử dụng mạng xã hội thiếu kiểm soát của người lớn sẽ mang lại những hệ quả như thế nào?

Chuyên gia tâm lý Bình An: Có ba nguy cơ chính mà phụ huynh nên cẩn trọng và chú tâm để đồng hành cùng các con trong quá trình sử dụng không gian mạng. Thứ nhất là các mối liên hệ với bạn bè thông qua không gian mạng. Thứ hai là những hot trend - xu hướng trên mạng. Thứ ba là những hiểu biết lệch lạc. Việc sử dụng mạng quá nhiều sẽ làm cho các con mất kiểm soát, không kiên nhẫn và trò chuyện bình thường được.

Phóng viên: Theo chuyên gia, đâu là những kỹ năng quan trọng nhất mà trẻ cần được trang bị khi sử dụng mạng xã hội?

Chuyên gia tâm lý Bình An: Cha mẹ và nhà trường cần kết hợp để chủ động thiết lập ranh giới lành mạnh trên mạng xã hội cho các con, vì chúng ta không kể kiểm soát được các con mọi lúc. Chúng ta cần tìm hiểu và định hướng cho các con để các con được khám phá mọi thứ trên mạng xã hội mà không cảm thấy bị áp đặt.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn chuyên gia!

Thúy Hằng

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/nhieu-cam-bay-voi-tre-khi-su-dung-mang-xa-hoi-368430.htm