Nhiều đề xuất được kỳ vọng tăng thêm nguồn tạng quý giá, cứu sống nhiều người bệnh đang chờ ghép

5 giờ trướcBài gốc

Tuy nhiên, sau gần hai thập kỷ, thực tiễn, trình độ công nghệ, nhu cầu người bệnh và yêu cầu quản trị đã thay đổi căn bản, trong khi Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác hiện hành bộc lộ nhiều bất cập, chưa theo kịp tốc độ phát triển của ngành.

Việc sửa đổi Luật là yêu cầu khách quan và cấp thiết, phù hợp tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, đòi hỏi pháp luật phải bám sát thực tiễn, xuất phát từ yêu cầu phát triển, tôn trọng và phục vụ nhân dân.

GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia nhấn mạnh: Sau 19 năm thực hiện, Luật Hiến ghép mô, tạng đã góp phần ghép tạng được cho hơn 9.500 ca, song cũng bộc lộ nhiều bất cập, không theo kịp nhu cầu thực tiễn.

Hơn 90% số tạng được ghép hiện nay vẫn đến từ người hiến sống, gây ra nhiều thách thức về đạo đức và pháp lý

GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia đã nhấn mạnh những thông tin trên tại hội thảo góp ý về sửa đổi Luật Hiến ghép mô, bộ phận cơ thể người (gọi tắt là Luật Hiến ghép mô, tạng) do Bộ Y tế và Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia tổ chức tại Hà Nội hôm nay (27/6).

Theo GS.TS Trần Văn Thuấn, thực tiễn hiện nay đang đặt ra nhiều vấn đề chưa được Luật hiện hành điều chỉnh hoặc chưa điều chỉnh đầy đủ, cụ thể như: Chưa có cơ chế tài chính đồng bộ cho toàn bộ chuỗi hoạt động hiến – lấy – vận chuyển – bảo quản – ghép; Người dưới 18 tuổi chưa được phép hiến tạng, kể cả trong trường hợp có ý chí tự nguyện và sự đồng thuận của gia đình;

Chẩn đoán chết não – điều kiện tiên quyết để xác định khả năng hiến – còn phức tạp, kéo dài, thiếu quy chuẩn dễ áp dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh;

Tỷ lệ hiến từ người chết não rất thấp trong khi hơn 90% số tạng được ghép hiện nay vẫn đến từ người hiến sống, gây ra nhiều thách thức về đạo đức và pháp lý;

Cùng đó, hoạt động tư vấn, điều phối ghép tạng chưa được luật hóa đầy đủ, thiếu chính sách đào tạo, công nhận và đãi ngộ; và Quy trình đăng ký hiến tạng còn phức tạp, chưa thân thiện và khó tiếp cận với đa số người dân.

"Việc sửa đổi Luật lần này, vì vậy, phải được nhìn nhận như một nội dung đột phá thể chế, đảm bảo tính khả thi, nhất quán, tạo nền tảng pháp lý bền vững, nhân văn và hiệu quả cho lĩnh vực ghép tạng, một lĩnh vực y học tiên tiến đang ngày càng mang lại cơ hội sống cho hàng nghìn người bệnh mỗi năm"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

Nhấn mạnh, đây là thời điểm mà Đảng và Nhà nước ta đặc biệt nhấn mạnh vai trò của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định phát triển khoa học – công nghệ – đổi mới sáng tạo là đột phá chiến lược, là động lực chính của tăng trưởng.

"Lĩnh vực hiến – ghép mô, tạng chính là một trong những minh chứng điển hình của y học hiện đại gắn với công nghệ cao, đòi hỏi không chỉ đổi mới về chuyên môn mà còn phải có hành lang pháp lý phù hợp, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin trong điều phối, quản lý danh sách chờ, minh bạch trong phân bổ tạng, kết nối cơ sở dữ liệu toàn quốc – hướng đến hệ thống ghép tạng "số hóa – liên thông – công bằng – nhân đạo""- Thứ trưởng Bộ Y tế nói. Đồng thời, khẳng định thêm: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, lĩnh vực ghép mô, tạng cũng không nằm ngoài xu hướng đó.

"Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế đã đặt ra yêu cầu chủ động tham gia vào các thể chế, mạng lưới y tế quốc tế, tiếp cận chuẩn mực toàn cầu để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. Do đó, Luật sửa đổi cần tiếp cận các thông lệ quốc tế tiên tiến, nhưng đồng thời đảm bảo phù hợp với thuần phong mỹ tục, điều kiện thực tiễn và năng lực triển khai tại Việt Nam"- GS.TS Trần Văn Thuấn tiếp tục nhấn mạnh.

PGS.TS Đồng Văn Hệ - Giám đốc và Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia, Phó Giám đốc Bệnh viện Việt Đức tham luận.

Đề xuất tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tạng hiến, đồng thời giữ vững sự minh bạch và công bằng

PGS.TS Đồng Văn Hệ - Giám đốc và Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia, Phó Giám đốc Bệnh viện Việt Đức cho rằng Luật có quá nhiều vướng mắc, không theo kịp thực tế năng lực ghép tạng của Việt Nam.

Hiện người dân có thể đăng ký hiến tạng rất đơn giản thông qua nền tảng số, nên mỗi tháng có tới 5.000 người đăng ký. Nhưng theo luật hiện hành, thủ tục đăng ký quá phức tạp.

PGS.TS Đồng Văn Hệ đề xuất chi phí hoạt động ghép được chi trả từ ba nguồn: BHYT, người nhận tạng đóng góp một phần, và ngân sách Nhà nước.

Minh bạch là yếu tố sống vì thế tới đây, Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia sẽ triển khai hệ thống danh sách người chờ ghép tạng công khai, do Bộ Y tế giám sát, cập nhật liên tục, tất cả các bệnh viện đều có thể theo dõi để đảm bảo công bằng trong phân phối tạng.

Tại hội hảo, TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), cho hay trong dự thảo sửa đổi Luật Hiến ghép mô tạng lần này cũng đề xuất đơn giản hóa quy trình chẩn đoán chết não, rút ngắn thời gian để tránh mất cơ hội ghép tạng; xây dựng hệ thống tổ chức điều phối hiến - ghép chuyên nghiệp, hiện đại và ứng dụng công nghệ số để quản lý danh sách chờ, kết nối dữ liệu toàn quốc, bảo đảm công bằng, nhân đạo và chống thương mại hóa tạng.

Các đại biểu tham luận.

Theo đó, dự thảo đặt ra những nguyên tắc rõ ràng trong điều phối ghép mô, bộ phận cơ thể người, ưu tiên trường hợp cấp cứu, trẻ em, người chờ ghép tại nơi có người hiến, rồi đến các trường hợp khác theo danh sách quốc gia. Mục tiêu là tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tạng, đồng thời giữ vững sự minh bạch và công bằng.

Một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo Luật là ban soạn thảo đã bổ sung quy định nếu một người đã đăng ký hiến mô, tạng trước khi qua đời, thì sau khi được xác định chết não hoặc chết tim, cơ sở y tế có thể tiến hành lấy mô, tạng mà không cần thêm sự đồng ý của gia đình.

Trường hợp không có thẻ hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết thì việc lấy mô, bộ phận cơ thể người phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện hoặc người giám hộ hợp pháp của người hiến và đã được công bố là chết não.

Theo các chuyên gia, thay đổi này nhằm tôn trọng tuyệt đối ý nguyện của người hiến, giảm bớt vướng mắc về thủ tục, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế.

Dự luật mới cũng đề xuất mở rộng quyền hiến tạng cho người dưới 18 tuổi trong trường hợp chết não hoặc chết tim, với điều kiện phải có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện hợp pháp. Đây là điểm mở quan trọng, có thể tăng thêm nguồn tạng quý giá, cứu sống nhiều bệnh nhân đang chờ ghép.

Y bác sĩ cúi đầu tri ân người hiến tạng tại Bệnh viện Bạch Mai.

Thái Bình/Ảnh: Trần Minh

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/nhieu-de-xuat-duoc-ky-vong-tang-them-nguon-tang-quy-gia-cuu-song-nhieu-nguoi-benh-dang-cho-ghep-169250627175333209.htm