Cần quy định độ tuổi tối thiểu trẻ em được dùng mạng xã hội
Lo lắng trước những tác động tiêu cực của mạng xã hội đến thanh thiếu niên, đại biểu Quốc hội Châu Quỳnh Dao (Đoàn tỉnh An Giang) cho rằng, nếu các em thiếu kiến thức, thiếu kỹ năng sử dụng mạng xã hội một cách hiệu quả thì rất dễ bị nghiện mạng xã hội.
UNICEF đã từng khảo sát tại Việt Nam năm 2022 cho thấy con số rất đáng suy nghĩ: 82% trẻ từ 12 - 13 tuổi sử dụng Internet mỗi ngày; ở nhóm 14 - 15 tuổi thì con số lên tới 93%. Thời gian các em truy cập mạng chiếm từ 5 - 7 tiếng/ngày. Nếu dành thời gian sử dụng mạng xã hội, trẻ sẽ gặp phải nhiều hậu quả đối với sức khỏe thể chất và tinh thần.
Đại biểu Quốc hội Châu Quỳnh Dao (Đoàn tỉnh An Giang). Ảnh: Quochoi.vn
Đại biểu tỉnh An Giang cho rằng hiện hệ thống chính sách và pháp luật của Việt Nam đã quan tâm đến bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng nhưng chưa đầy đủ; chưa có giới hạn độ tuổi và thời gian truy cập mạng xã hội. Ngay cả thuật ngữ “nghiện mạng xã hội” cũng chưa được đưa vào tài liệu chuyên môn của ngành y tế để hướng dẫn chẩn đoán, điều trị các rối loạn tâm thần.
Bên cạnh đó, nhiều gia đình vẫn xem mạng xã hội hay thiết bị điện tử như một “bảo mẫu giữ trẻ” để có thời gian làm việc nhà, mưu sinh. Nhà trường do áp lực thành tích nên chú trọng nhiều đến giáo dục văn hóa mà chưa tổ chức hiệu quả các hoạt động ngoại khóa giúp học sinh rèn kỹ năng sống. Bản thân các em thì thiếu bản lĩnh, thiếu ý chí, thiếu lý tưởng sống, dễ bị cuốn vào thế giới ảo...
Từ thực trạng trên, đại biểu kiến nghị Quốc hội và Chính phủ rà soát lại hệ thống chính sách, pháp luật, cần quy định rõ độ tuổi tối thiểu trẻ em được sử dụng mạng xã hội và giới hạn thời gian truy cập. Cùng với đó, có chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân nghiên cứu sâu hơn về tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với thanh thiếu niên.
Quang cảnh phiên làm việc sáng 30/10. Ảnh: Quochoi.vn
Các nhà trường cần tăng cường hoạt động ngoại khóa; đa dạng hóa các hình thức lồng ghép tuyên truyền về kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn để giúp các em cai nghiện, tăng hệ miễn dịch với mạng xã hội. Đồng thời, gia đình nên tạo môi trường giáo dưỡng phù hợp, nghiêm khắc, quy định giờ ngủ, giới hạn sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ. Và bản thân các em phải có ý chí, quyết tâm để vượt qua sự cám dỗ của thế giới ảo.
Bạo lực học đường trở thành vấn đề xã hội nghiêm trọng
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thanh Cầm (Đoàn tỉnh Đồng Tháp) cho rằng, bạo lực học đường không còn là sự việc cá biệt, mà đã trở thành vấn đề xã hội nghiêm trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến thể chất, tinh thần và nhân cách học sinh. "Bạo lực học đường không chỉ dừng lại ở bạo lực thể chất mà còn cả bạo lực tinh thần và bắt nạt trên môi trường mạng”.
Dẫn số liệu thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ tháng 9/2021-11/2023 cả nước xảy ra 699 vụ bạo lực học đường, liên quan tới hơn 2.000 học sinh; trung bình cứ 50 cơ sở giáo dục lại xảy ra một vụ việc, đại biểu Nguyễn Thanh Cầm nhấn mạnh, những con số này là lời cảnh báo cho cả hệ thống giáo dục, gia đình và xã hội về những vết thương tâm lý có thể kéo dài suốt đời đối với trẻ em.
Ngoài nguyên nhân là do mẫu thuẫn cá nhân, bạo lực học đường còn bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân liên quan trực tiếp tới gia đình, nhà trường và xã hội. Đại biểu phân tích, áp lực cuộc sống khiến cha mẹ ít có thời gian quan tâm, lắng nghe con cái; việc nuông chiều thái quá hoặc trừng phạt khắt khe đều có thể dẫn đến những lệch lạc trong hành vi. Trẻ em sống trong môi trường như vậy có nguy cơ cao tái hiện hành vi bạo lực trong nhà trường.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thanh Cầm (Đoàn tỉnh Đồng Tháp). Ảnh: Quochoi.vn
Phía nhà trường, do chạy theo thành tích, thiếu quan tâm giáo dục đạo đức, kỹ năng sống và kỹ năng giải quyết xung đột khiến học sinh không được trang bị đầy đủ để ứng phó với mâu thuẫn. Các phòng tư vấn tâm lý còn hoạt động hình thức, thiếu chuyên gia và công cụ hỗ trợ khiến giáo viên khó theo sát diễn biến tâm lý của học sinh.
Ngoài ra, tác động từ xã hội, đặc biệt là các nội dung bạo lực trong phim ảnh, trò chơi điện tử và mạng xã hội, cùng thái độ thờ ơ của cộng đồng, càng khiến vấn đề trở nên phức tạp.
Từ thực trạng đó, đại biểu tỉnh Đồng Tháp đề nghị cần có cách tiếp cận đồng bộ, gắn kết giữa ba trụ cột: gia đình - nhà trường - xã hội. Cha mẹ cần dành nhiều thời gian hơn để thấu hiểu con cái, trở thành hình mẫu trong ứng xử và giải quyết mâu thuẫn một cách ôn hòa. Ngành giáo dục cần triển khai mạnh mẽ hướng dẫn xây dựng trường học hạnh phúc, đẩy mạnh giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, kỹ năng tâm lý; đào tạo đội ngũ giáo viên, cán bộ y tế học đường có khả năng phát hiện và xử lý sớm các hành vi bạo lực.
Theo đại biểu, các giải pháp cần bắt đầu từ chính mỗi con người, từng phụ huynh, từng giáo viên và từng học sinh. Cần áp dụng phương pháp giáo dục kỷ luật tích cực, dựa trên tôn trọng và hợp tác, hướng dẫn hành vi đúng thông qua khuyến khích thay vì trừng phạt.
Vân Hà