Dồn dập hình thái cực đoan từ đầu hè
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, chỉ trong hai tháng qua, cả nước liên tiếp ghi nhận nhiều hình thái thời tiết bất thường. Đáng chú ý là cơn bão Wutip – cơn bão số 1 mùa này – đã hình thành sớm trên Biển Đông từ ngày 10/6 và nhanh chóng mạnh lên cấp 11, giật cấp 14 trước khi đổ bộ vào Quảng Đông (Trung Quốc).
Ảnh minh họa.
Trong nước, Bắc Bộ và Trung Bộ hứng chịu nhiều đợt nắng nóng kéo dài, với mức nhiệt cao nhất lên tới 40,6°C tại trạm Láng (Hà Nội). Bên cạnh đó, các đợt mưa lớn cũng liên tục xuất hiện, đặc biệt là hoàn lưu bão Wutip gây mưa kỷ lục: Huế ghi nhận tổng lượng mưa 742mm, Nam Đông (Thừa Thiên Huế) lên tới 772mm – mức vượt xa trung bình nhiều năm.
Thủy văn cũng ghi nhận những biến động rõ rệt. Mực nước tại nhiều hồ chứa lớn ở Bắc Bộ như Sơn La, Lai Châu, Hòa Bình giảm từ 5-50% so với trung bình. Một số sông miền Trung như sông Kiến Giang (Quảng Bình) và sông Bồ (Thừa Thiên Huế) xuất hiện lũ nhỏ, vượt mức báo động 3. Tại Tây Nguyên và Nam Bộ, mực nước các sông dao động mạnh, tuy nhiên dòng chảy từ Mê Kông về đồng bằng sông Cửu Long cao hơn 16% – dấu hiệu khả quan cho mùa lũ.
Mưa bão dồn dập, lũ lớn dọc miền Trung
Từ tháng 7 đến 9, Việt Nam tiếp tục đối mặt với nhiều nguy cơ thiên tai. Dự báo sẽ có khoảng 6–7 cơn bão hoạt động trên Biển Đông, trong đó 2–3 cơn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền. Các hiện tượng như mưa dông, lốc xoáy, mưa đá cũng tiềm ẩn nguy cơ xảy ra trên diện rộng.
Mưa lớn sẽ xuất hiện tại nhiều khu vực như Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ. Tại lưu vực sông Mê Kông, lượng mưa có sự phân hóa rõ rệt – tháng 7 tăng 5–10%, tháng 8 giảm nhẹ, tháng 9 tăng trở lại. Miền Bắc dự kiến có 4–5 đợt lũ, mực nước sông chính đạt báo động 1–2, trong khi các sông nhỏ có thể vượt mức báo động 3. Tình trạng thiếu nước tại các hồ chứa lớn ở miền Bắc vẫn chưa được cải thiện đáng kể.
Trung Bộ, từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi, có khả năng xuất hiện 1–2 đợt lũ, nhưng lượng dòng chảy lại thấp hơn trung bình nhiều năm từ 40–75%. Nguy cơ hạn hán ở các tỉnh Nam Trung Bộ như Ninh Thuận, Bình Thuận và Phú Yên tiếp tục được cảnh báo. Tây Nguyên và Nam Bộ có thể xảy ra 2–4 trận lũ nhỏ, dòng chảy thấp hơn từ 15–70% tùy vùng.
Giai đoạn từ tháng 10 trở đi, không khí lạnh bắt đầu hoạt động mạnh dần, đồng thời khu vực Trung Bộ bước vào cao điểm mùa mưa lũ. Dự báo sẽ có 4–5 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, trong đó nhiều khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến Trung Bộ và Nam Bộ. Các tỉnh từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi và từ Bình Định đến Bình Thuận cần đặc biệt lưu ý 2–4 đợt lũ lớn.
Lượng mưa trong tháng 10–11 tại Trung và Nam Trung Bộ, cũng như Tây Nguyên, dự báo tăng từ 10–25% so với trung bình nhiều năm. Trong khi đó, lượng dòng chảy tại các con sông biến động mạnh. Một số nơi có thể cao hơn trung bình như sông Ngàn Sâu (Hà Tĩnh), sông Đồng Trăng (Khánh Hòa), nhưng nhiều nơi có thể thấp hơn từ 30–40%.
Tại đồng bằng sông Cửu Long, mực nước lũ đạt đỉnh vào tháng 10–11 ở mức báo động 1–3. Tuy nhiên, triều cường kết hợp với nước biển dâng có thể gây ngập tại các vùng trũng, đặc biệt là Đông Nam Bộ. Xâm nhập mặn dự kiến sẽ bắt đầu gia tăng từ tháng 12, tạo thêm áp lực lên hệ thống thủy lợi và sinh kế của người dân.
Trước diễn biến thời tiết ngày càng khó lường và cực đoan, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia khuyến cáo các địa phương, ngành chức năng và người dân cần theo dõi sát sao các bản tin dự báo, chủ động các phương án phòng ngừa và ứng phó thiên tai. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt, việc chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ là chìa khóa giúp giảm thiểu thiệt hại và đảm bảo an toàn cho cộng đồng.
BN