Nhiễu loạn thị trường thực phẩm đang làm xói mòn lòng tin người tiêu dùng

6 giờ trướcBài gốc

Thị trường thực phẩm và gia vị tại Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Tuy nhiên, song song với sự phát triển này là tình trạng nhiễu loạn thông tin, hàng giả, hàng kém chất lượng tràn lan, đặc biệt trong các sản phẩm như: Sữa bột, bột ngọt, nước mắm, trái cây, gia vị chế biến sẵn, thực phẩm đóng gói, thậm chí là cả thuốc giả...

Thực phẩm giả tinh vi, khó phân biệt

Theo Bộ Y tế, tình trạng thực phẩm giả đang diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng tại Việt Nam. Các sản phẩm giả được sản xuất tinh vi, khó phân biệt với hàng thật, và chủ yếu được tiêu thụ qua các kênh bán lẻ, mạng xã hội và sàn thương mại điện tử.

Thời gian qua, nhiều vụ việc liên quan đến thực phẩm giả liên tục bị phát hiện, gây hoang mang cho người tiêu dùng.

Đáng lo ngại, những mặt hàng thiết yếu và liên quan trực tiếp đến sức khỏe như thực phẩm và gia vị đang dần trở thành tâm điểm gây hoài nghi về tính minh bạch. Gần đây, nhiều vụ việc liên quan đến thực phẩm giả liên tục bị phát hiện, gây hoang mang cho người tiêu dùng.

Tại Nghệ An, lực lượng chức năng đã thu giữ trên 500kg bột ngọt có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu Ajinomoto và Miwon. Tại Phú Thọ, Công ty TNHH Famimoto Việt Nam vừa bị lực lượng Công an phát hiện tự công bố nhiều sản phẩm thực phẩm như bột ngọt, dầu ăn, hạt nêm, đường, muối, bột canh… mà không đảm bảo chất lượng, đem tiêu thụ hàng trăm tấn ra thị trường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Đáng chú ý, thời gian qua, ma trận gạo ST25 bị mạo danh, làm giả xuất hiện tràn lan ở thị trường trong nước thời gian gần đây khiến người tiêu dùng hoang mang, dư luận không khỏi bức xúc.

Không chỉ vậy, người tiêu dùng cũng đang cuốn vào vòng nhiễu loạn hàng thật-giả bởi tình trạng bao bì làm giả tinh vi hoặc thiếu minh bạch. Chỉ những sản phẩm thương hiệu chính hãng uy tín có nhà máy và quy trình sản xuất được kiểm định tại Việt Nam mới đủ điều kiện ghi nhãn “sản xuất tại Việt Nam”, đồng thời các sản phẩm hàng thật này cũng có bao bì minh bạch, ghi rõ địa chỉ nhà máy và thông tin doanh nghiệp.

Trước thực trạng trên, Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội ngày 18/6, đại biểu Quốc hội Thái Thu Xương (Hậu Giang) thể hiện sự bức xúc liên quan đến vấn nạn hàng giả hàng nhái, hàng kém chất lượng và gian lận thương mại.

Đại biểu Quốc hội Thái Thu Xương (Hậu Giang).

Theo bà Xương, đây không chỉ là vấn đề kinh tế, mà là nguy cơ âm thầm bào mòn sức khỏe của cộng đồng, xói mòn lòng tin của xã hội và bóp nghẹt sự sống còn của các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

"Hàng giả, hàng nhái không còn là hiện tượng nhỏ lẻ mà đã trở thành một hệ thống ngầm tinh vi, có tổ chức. Từ thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm đến thiết bị điện tử, hàng gia dụng, dấu vết gian lận len lỏi khắp thị trường, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế và niềm tin của người tiêu dùng", bà Xương nhìn nhận.

Cũng theo bà Xương, nhiều cử tri đã bày tỏ sự bất an khi người dân ngày càng khó phân biệt hàng thật, hàng giả trên thị trường. Nhiều doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc, đầu tư bài bản nhưng lại thua thiệt vì không thể cạnh tranh với hàng giả, hàng nhái giá rẻ, trốn thuế và tránh luật.

Tương tự, ĐBQH Đặng Thị Bảo Trinh (Quảng Nam), vấn đề hàng giả, hàng kém chất lượng và tội phạm công nghệ cao đang diễn biến ngày càng nghiêm trọng, tinh vi và có tổ chức chuyên nghiệp, đặc biệt trên môi trường mạng xã hội và thương mại điện tử.

"Người dân, nhất là phụ nữ, người già, người bệnh đang trở thành nạn nhân thường trực của một thị trường thật giả lẫn lộn. Chỉ có hàng giả là thật", bà Trinh nói.

Để triệt tận gốc hàng giả, hàng kém chất lượng để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, bảo vệ thương hiệu Việt và các doanh nghiệp làm ăn chân chính, các ĐBQH kiến nghị sớm hoàn thiện hành lang pháp lý, đồng thời nâng mức chế tài để xử phạt, đảm bảo tính răn đe thực chất; không để hàng giả hoành hành mà chỉ dừng lại ở mức xử phạt hành chính nhẹ nhàng.

Cần siết chặt quản lý và minh bạch hóa thị trường

Có thể thấy, việc ghi nhãn không đầy đủ, thiếu minh bạch về nguồn gốc xuất xứ và thành phần sản phẩm là hành vi vi phạm pháp luật. Cụ thể, Điều 15 của Nghị định 43/2017/NĐ CP (sửa đổi bởi Nghị định 111/2021) yêu cầu nhãn hàng hóa nhập khẩu phải ghi rõ nguồn gốc xuất xứ, làm rõ tên nước và vùng lãnh thổ sản xuất hoặc hoàn thiện công đoạn cuối cùng của hàng hóa đó.

Theo đó, kiến nghị các mặt hàng như đường, muối, bột ngọt, giấm,… nếu được nhập khẩu rồi san chia, đóng gói lại tại Việt Nam, ngoài việc ghi nhãn “đóng gói tại Việt Nam”, bao bì phải thể hiện quốc gia xuất xứ nguyên liệu, đồng thời liệt kê rõ tỉ trọng nguyên liệu nhập khẩu từ các quốc gia theo thứ tự từ lớn đến nhỏ, ví dụ như từ Trung Quốc, Indonesia hay Thái Lan. Điều 16 của Nghị định 43 cũng yêu cầu nhãn các loại thực phẩm nhập khẩu phải ghi tỷ trọng thành phần theo thứ tự từ cao đến thấp về khối lượng để người tiêu dùng có đủ thông tin lựa chọn.

Thị trường thực phẩm và gia vị Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức về an toàn và minh bạch.

Cùng với đó, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 và Luật cạnh tranh 2018 (Điều 45) đều xác định việc cung cấp thông tin không đầy đủ, sai lệch hoặc không chính xác về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa là hành vi xâm phạm quyền lợi người người tiêu dùng và cạnh tranh không lành mạnh bị nghiêm cấm, phải xử phạt theo quy định pháp luật.

Trước diễn biến ngày càng phức tạp trên thị trường thực phẩm và gia vị, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo khẩn, yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi gian lận thương mại, sản xuất - kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và môi trường cạnh tranh lành mạnh.

Ngày 17/5/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 13/CT-TTg: Về tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong tình hình mới. Chỉ thị nhấn mạnh: “Chống buôn lậu, hàng giả: Không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Bên cạnh đó, các quy định về xuất xứ hàng hóa cũng được cập nhật. Từ ngày 15/02/2024, quy định về xuất xứ hàng hóa được thực hiện theo Thông tư 05/2018/TT-BCT và Thông tư 44/2023/TT-BCT, nhằm đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong việc ghi nhãn hàng hóa.

Đồng thời, Việt Nam cũng đang phối hợp chặt chẽ với Chính phủ Hoa Kỳ trong việc xác minh rõ ràng chứng nhận xuất xứ (C/O) đối với các dòng sản phẩm nhập khẩu và giao thương song phương, nhằm ngăn chặn tình trạng hàng hóa nước ngoài đội lốt hàng Việt để trốn thuế, né rào cản thương mại hoặc gây nhầm lẫn trên thị trường nội địa.

Đây không chỉ là vấn đề tuân thủ pháp luật, mà còn là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ uy tín quốc gia, củng cố niềm tin của người tiêu dùng và khuyến khích các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc, đầu tư đúng chuẩn vào chuỗi giá trị nội địa. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và áp lực cạnh tranh ngày càng lớn, sự minh bạch về xuất xứ và thành phần sản phẩm không chỉ là việc tuân thủ pháp luật, mà còn liên quan đến uy tín và lợi thế cạnh tranh của hàng Việt Nam khi tham chuỗi giá trị toàn cầu.

Hồng Hương

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn//tieu-dung/nhieu-loan-thi-truong-thuc-pham-dang-lam-xoi-mon-long-tin-nguoi-tieu-dung-1107584.html