Các quốc gia hưởng lợi khổng lồ sau thời gian tích cực gom kim loại quý giữa bão giá. Ảnh: Reuters.
Tối ngày 14/3 (giờ Việt Nam), giá vàng thế giới lần đầu tiên vượt mốc 3.000 USD/ounce, thiết lập kỷ lục mới trước khi điều chỉnh về dưới 2.990 USD/ounce.
Theo CNBC, đà tăng mạnh của giá vàng xuất phát từ lo ngại về chính sách thuế quan của Mỹ, căng thẳng thương mại toàn cầu và kỳ vọng ngày càng lớn về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nới lỏng chính sách tiền tệ.
Song thực tế, xu hướng tăng mạnh của giá vàng đã kéo dài từ năm 2019. Điều này không chỉ phản ánh nhu cầu trú ẩn an toàn tăng cao trước rủi ro kinh tế mà còn được thúc đẩy bởi làn sóng mua vào mạnh mẽ từ các ngân hàng trung ương.
Năm 2022, lượng vàng gom vào đạt 1.136 tấn - mức cao nhất kể từ năm 1950. Năm 2023, các ngân hàng trung ương tiếp tục bổ sung hơn 1.000 tấn vào kho dự trữ. Riêng 2 tháng đầu năm nay, hơn 40 tấn vàng tiếp tục được nhóm "cá voi" này mua vào, cho thấy xu hướng tích lũy vẫn chưa hạ nhiệt, theo dữ liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới (WGC).
Đến nay, tổng lượng vàng do các ngân hàng trung ương toàn cầu nắm giữ đã lên tới hơn 37.800 tấn, chiếm khoảng 20% tổng lượng vàng từng được khai thác trong lịch sử.
Đáng nói, dù sở hữu kho vàng lớn nhất thế giới, Mỹ không phải quốc gia mua vàng nhiều nhất những năm qua. Thay vào đó, Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Lan, Ấn Độ và một số quốc gia khác mới là nhóm mua vàng nhiều nhất từ năm 2019 và đang "gồng lãi" hàng trăm tỷ USD.
Trung Quốc mua thêm 428 tấn vàng
Theo dữ liệu từ WGC, Trung Quốc đã mua thêm 428 tấn vàng trong giai đoạn 2019-2024, nâng tổng lượng nắm giữ vào cuối năm 2024 lên 2.280 tấn, chiếm 5,53% tổng dự trữ ngoại hối - tăng hơn gấp đôi so với cuối năm 2018.
Đà gom vàng tiếp tục được duy trì khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã ghi nhận tháng thứ 4 liên tiếp mua ròng, với 9 tấn vàng được bổ sung chỉ trong 2 tháng đầu năm nay. Như vậy, tổng lượng vàng mà Trung Quốc đang nắm giữ đã đạt 2.289 tấn.
Với giá vàng hiện quanh mốc 3.000 USD/ounce, kho vàng của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới hiện có giá trị ước tính khoảng 242,7 tỷ USD, tăng gần 167 tỷ USD từ mức mức định giá 76,1 tỷ USD vào cuối năm 2018.
Động thái tích trữ này cho thấy Bắc Kinh đang muốn giảm sự phụ thuộc vào đồng USD, đồng thời triển khai thêm các biện pháp kích thích tài khóa nhằm thúc đẩy tiêu dùng và ứng phó với tác động từ căng thẳng thương mại leo thang với Mỹ.
Trong 2 tháng đầu năm nay, PBoC tiếp tục bổ sung vào kho quốc gia 9 tấn vàng. Ảnh: Reuters.
Thổ Nhĩ Kỳ mua thêm 362 tấn
Không thuộc nhóm 5 quốc gia dự trữ vàng lớn nhất thế giới, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là một trong những bên mua vàng tích cực nhất, chỉ xếp sau Trung Quốc, với 362 tấn được gom vào từ năm 2019 đến nay, nâng tổng dự trữ lên 615 tấn.
Động thái này nằm trong chiến lược bảo vệ nền kinh tế trước áp lực lạm phát và biến động tỷ giá, vốn đã gây nhiều thách thức cho quốc gia này trong thời gian qua.
Hiện tại, kho vàng của Thổ Nhĩ Kỳ ước tính trị giá khoảng 65,2 tỷ USD, tăng gần 54,8 tỷ USD so với cuối năm 2018.
Trụ sở Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: T.L.
Ba Lan mua thêm 323 tấn
Tương tự Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Lan bất ngờ góp mặt trong danh sách những nước tăng mua vàng mạnh nhất trên thế giới. Trong giai đoạn 2019-2024, nước này đã mua thêm 323 tấn vàng, trong đó riêng năm 2024 dẫn đầu thế giới với gần 90 tấn. Đà gom vàng tiếp tục với 3 tấn bổ sung đầu năm 2025, nâng tổng dự trữ lên 451 tấn.
Động thái này phản ánh chiến lược củng cố an ninh tài chính và giảm phụ thuộc vào các đồng ngoại tệ mạnh của quốc gia Đông Âu này.
Với giá vàng hiện tại, kho vàng của Ba Lan ước tính trị giá khoảng 47,8 tỷ USD, tăng hơn 42,3 tỷ USD trong hơn 6 năm qua.
Các quốc gia Đông Âu đang âm thầm nổi lên thành "cá voi" gom vàng nhiều nhất thế giới. Ảnh: Bullionstar.
Ấn Độ mua thêm 276 tấn
Ấn Độ, một trong những quốc gia có nhu cầu vàng lớn nhất thế giới, cũng đẩy mạnh tích lũy kim loại quý với 276 tấn được mua thêm trong cùng giai đoạn. Riêng năm 2024, Ấn Độ chỉ xếp sau Ba Lan trong danh sách các nước mua vàng nhiều nhất, với gần 73 tấn.
Xu hướng này tiếp tục trong năm 2025 khi Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ đã bổ sung thêm 3 tấn vàng vào tháng 1, nâng tổng dự trữ lên 879 tấn.
Nếu giá vàng duy trì quanh mức 3.000 USD/ounce, kho vàng của quốc gia Nam Á này ước tính trị giá khoảng 93,2 tỷ USD, tăng hơn 68,5 tỷ USD so với mức 24,7 tỷ USD vào năm 2018.
Giữa năm 2024, Ấn Độ hoàn tất việc chuyển gần 100 tấn vàng từ Vương quốc Anh về kho nội địa, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong chiến lược củng cố dự trữ vàng quốc gia. Ảnh: Indiatimes.
Nga mua thêm 220 tấn
Nga cũng không đứng ngoài làn sóng gom vàng khi bổ sung thêm 220 tấn trong giai đoạn 2019-2024, nâng tổng dự trữ lên 2.236 tấn, giữ vị trí thứ 5 trong danh sách các quốc gia nắm giữ vàng nhiều nhất thế giới.
Chính sách tích lũy vàng của Nga nhằm bảo vệ nền kinh tế trước các lệnh trừng phạt quốc tế, đồng thời đa dạng hóa tài sản ngoại hối, giảm thiểu rủi ro từ biến động bên ngoài.
Tuy nhiên, trong khi nhiều ngân hàng trung ương tiếp tục mua vào bất chấp giá vàng tăng cao, Nga lại có động thái bất ngờ khi bán ra 3 tấn kim loại quý vào tháng 1 năm nay.
Với giá vàng duy trì quanh mức 3.000 USD/ounce, kho vàng 2.233 tấn của Nga được định giá ở mức 236,7 tỷ USD. Điều này đồng nghĩa quốc gia này đã gia tăng giá trị kho vàng thêm gần 150 tỷ USD từ mức định giá toàn kho 86,9 tỷ USD vào cuối năm 2018. Phần đáng kể trong số giá trị tăng thêm này đến từ đà tăng của giá vàng thế giới.
Cẩm Tú