Theo Sở TN&MT tỉnh Phú Yên, trong 3 năm qua (2022-2024), Thanh tra cơ quan này đã phát hiện 12 doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Phú Yên có hành vi vi phạm trong quản lý sử dụng đất, như tự ý chuyển đất thương mại, dịch vụ sang cơ sở sản xuất phi nông nghiệp; chiếm đất chưa sử dụng, đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp tại khu vực nông thôn; cho thuê tài sản gắn liền với đất trái pháp luật; chiếm dụng đất rừng sản xuất tại khu vực nông thôn; tự ý chuyển đất trồng cây hàng năm sang đất phi nông nghiệp…
Nhiều năm qua, HTX dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Hiệp Bắc cho doanh nghiệp tư nhân thuê tài sản gắn liền với đất không đúng quy định để kinh doanh xăng dầu.
Từ kết quả kiểm tra thực địa và các chứng cứ, tài liệu có liên quan, Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Phú Yên lần lượt ban hành 12 quyết định xử phạt VPHC với tổng số tiền 415 triệu đồng, đồng thời buộc các tổ chức chấm dứt hành vi vi phạm, khôi phục tình trạng ban đầu của đất, chấm dứt hợp đồng cho thuê tài sản gắn liền quyền sử dụng đất, nộp lại số tiền thu lợi bất hợp pháp có được do VPHC. Tuy nhiên, chỉ có 4 doanh nghiệp chấp hành đầy đủ nội dung yêu cầu của Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Phú Yên tại các quyết định xử phạt VPHC; 8 doanh nghiệp, hợp tác xã còn lại chỉ nộp tiền phạt mà chưa khôi phục tình trạng ban đầu của đất, trong đó có hai trường hợp chưa nộp đủ số tiền thu lợi bất hợp pháp.
Nổi cộm nhất là Công ty CP Vina cà phê Sơn Thành ở xã Sơn Thành Tây, huyện Tây Hòa bị Chánh Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Phú Yên xử phạt 15 triệu đồng (theo Quyết định số 11/QĐ-XPHC ngày 24/11/2023), buộc nộp lại hơn 496 triệu đồng đã thu lợi bất hợp pháp do hành vi VPHC. Tương tự, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp tổng hợp (HTX DVNNTH) Hòa Hiệp Bắc, ở phường Hòa Hiệp Bắc, thị xã Đông Hòa bị xử phạt 15 triệu đồng (theo Quyết định số 18/QĐ-XPHC ngày 8/5/2024), buộc nộp lại hơn 562 triệu đồng thu lợi bất hợp pháp do hành vi VPHC. Ngoài ra, quyết định xử phạt VPHC còn buộc hai đơn vị nêu trên phải chấm dứt hợp đồng cho thuê tài sản gắn liền với đất.
Ông Triệu Chính Nhất, Phó Chánh Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Phú Yên cho biết, đến nay Công ty CP Vina cà phê Sơn Thành mới nộp tiền phạt VPHC và nộp một phần nhỏ trong tổng số tiền thu lợi bất hợp pháp; HTX DVNNTH Hòa Hiệp Bắc cũng chỉ nộp phạt VPHC và nộp được 50 triệu đồng trong tổng số tiền thu lợi bất hợp pháp và chưa khắc phục hậu quả về đất đai. Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Phú Yên đang rà soát, đôn đốc các tổ chức vi phạm khẩn trương khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất hoặc chấm dứt hợp đồng cho thuê tài sản gắn liền với đất. Điều đáng nói là có trường hợp như Công ty CP Vina cà phê Sơn Thành bị xử phạt hơn 1 năm qua nhưng vẫn chưa khắc phục xong sai phạm.
Làm việc với PV Báo CAND sáng 3/1 về nguyên nhân chưa thực hiện xong quyết định xử phạt VPHC của Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Phú Yên, ông Nguyễn Ngọc, Giám đốc HTX DVNNTH Hòa Hiệp Bắc cho biết, trước đây HTX đầu tư xây dựng cửa hàng kinh doanh xăng dầu nhưng do không có nguồn vốn để tổ chức hoạt động nên năm 2011 và năm 2023, HTX lần lượt ký kết hai hợp đồng cho doanh nghiệp khác thuê lại tài sản này để kinh doanh xăng dầu, thời hạn cho thuê đến ngày 19/7/2028.
Nguồn tiền thu được mỗi năm đều sử dụng vào các hoạt động của HTX và chia cho gia đình xã viên, đến khi Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Phú Yên kiểm tra, xử phạt và buộc phải nộp lại tiền đã thu lợi thì HTX gặp khó khăn, nên phải chờ đến đại hội xã viên dự kiến tổ chức trong tháng 3/2025 sắp tới sẽ xin ý kiến đóng góp từ các gia đình xã viên mới có tiền để nộp dần. Còn việc chấm dứt hợp đồng cho thuê tài sản gắn liền với đất, HTX đang thương lượng với bên thuê để có phương án chuyển giao lại cho HTX tổ chức hoạt động kinh doanh.
Không ít ý kiến cho rằng, ngoài những doanh nghiệp, hợp tác xã đã được kiểm tra, xử phạt VPHC, cần phải có cuộc thanh tra mở rộng việc quản lý, sử dụng đất của nhiều cơ quan, đơn vị khác trên địa bàn tỉnh Phú Yên để ngăn chặn tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích, sử dụng đất công để cho thuê, thu lợi bất hợp pháp…
Việt Tường