Giải trình tự gene có ý nghĩa lớn trong nghiên cứu lâm sàng. Ảnh minh họa: Shutterstock.
Thị trường giải trình tự gene toàn cầu đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Theo báo cáo của Global Market Insights, thị trường này được dự đoán sẽ đạt 31,8 tỷ USD vào năm 2027, mở ra nhiều cơ hội cho các quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Giải trình tự gene có ý nghĩa lớn trong nghiên cứu lâm sàng về ung thư, bệnh hiếm bệnh, bệnh di truyền. Trong đó có công nghệ giải trình tự gene đoạn ngắn và đoạn dài.
Tuy nhiên, thị trường giải trình tự gene ở Việt Nam những khó khăn nhất định, do đặc tính của thị trường và đặc tính của nền kinh tế Việt Nam, giá thành giải trình tự gene không rẻ. Do đó, việc phổ biến rộng rãi giải trình tự gene trong những lĩnh vực nghiên cứu lâm sàng và ứng dụng còn hạn chế.
Thị trường gene Việt Nam đi sau nhưng đầy tiềm năng
Thị trường giải trình tự gene Việt Nam trong thời gian gần đây có sự thay đổi rất lớn, nhiều công ty đa quốc gia mạnh về lĩnh vực này đang cân nhắc lựa chọn để tham gia.
Các bác sĩ rất mong muốn tất cả người bệnh có được những kết quả về giải trình tự gene. Qua đó, họ có những nhìn nhận chính xác hơn về đột biến, di truyền. Bà Nguyễn Thị Xuân Mai, Quản lý cấp cao ngành Kỹ thuật Công nghệ, DKSH Việt Nam, cũng nhìn nhận thực tế rằng với giá thành cao, chưa phải là danh mục được chi trả, nên bác sĩ và người bệnh rất khó tiếp cận.
Điều này lý giải thực tế việc áp dụng giải trình tự gene ở Việt Nam chưa phổ biến, dù tiềm năng thị trường rất lớn.
Đồng ý với quan điểm này, PGS.TS Hồ Huỳnh Thùy Dương, nhà sáng lập KTest, đơn vị chuyên cung cấp các dịch vụ xét nghiệm và giải trình tự gene, nhận định giá thành cho một dịch vụ giải trình tự gene ở Việt Nam cao, nhưng khó có cách thay đổi. Do đó, thay vì cố gắng tìm cách hạ giá, chúng ta cần nâng giá trị của công nghệ gene để người dân thấy rằng "tiền nào của nấy".
Giá thành cho một dịch vụ giải trình tự gene ở Việt Nam ở mức cao. Ảnh: KTest.
Nhận thức của người dân và doanh nghiệp về công nghệ gene vẫn là rào cản lớn nhất đối với các công ty nước ngoài khi muốn tham gia vào thị trường Việt Nam.
Đơn cử, nếu một công ty muốn khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam ứng dụng công nghệ genomics trong kiểm soát dịch bệnh, họ cần phải chứng minh rõ lợi ích mà doanh nghiệp nhận được khi đầu tư vào công nghệ này.
"Làm thế nào để doanh nghiệp Việt Nam hiểu rằng giá trị mà công nghệ gene mang lại lớn hơn rất nhiều so với chi phí bỏ ra - đó mới là thách thức thực sự", TS Dương nhấn mạnh.
Việt Nam là thị trường gene tiềm năng
Từ năm 2023, Pacific Biosciences (PacBio) - một trong những công ty công nghệ sinh học hàng đầu của Mỹ chuyên thiết kế và sản xuất giải pháp giải trình tự gene, đã đánh giá Đông Nam Á là khu vực có tiềm năng phát triển cao trong lĩnh vực này. Nhằm mở rộng thị phần, PacBio đã thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược với DKSH Việt Nam, đảm nhiệm phân phối sản phẩm tại Việt Nam, Thái Lan, Singapore, Indonesia, Philippines và Malaysia. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm tăng khả năng tiếp cận công nghệ giải trình tự gene tiên tiến cho khu vực.
Giải trình tự gene đang có những bước tiến quan trọng tại Việt Nam, đặc biệt với sự xuất hiện của hệ thống Onso, một nền tảng giải trình tự DNA đoạn ngắn với độ chính xác cao, giúp cải thiện khả năng phân tích gene trong nghiên cứu y sinh và ứng dụng lâm sàng. Việc tiếp cận công nghệ tiên tiến này mở ra nhiều cơ hội trong chẩn đoán bệnh di truyền, nghiên cứu ung thư và y học cá nhân hóa.
So với phương pháp giải trình tự gene truyền thống, vốn có tỷ lệ sai sót khoảng 1 lỗi trên 1.000 chu kỳ, công nghệ mới có thể giảm sai sót xuống còn 1 lỗi trên 10.000 chu kỳ, thậm chí 1 lỗi trên một triệu chu kỳ. Độ chính xác cao hơn không chỉ giúp tối ưu hóa quá trình chẩn đoán và điều trị mà còn nâng cao hiệu quả của các nghiên cứu di truyền.
Dù thị trường giải trình tự gene tại Việt Nam còn nhiều thách thức, các chuyên gia đánh giá rằng lĩnh vực này có tiềm năng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh khoa học sự sống và công nghệ sinh học đang được đầu tư nhiều hơn.
Việc mở rộng ứng dụng giải trình tự gene chính xác cao sẽ đóng vai trò quan trọng trong y học cá nhân hóa, chẩn đoán sớm bệnh di truyền và nghiên cứu lâm sàng trong tương lai.
Nguyễn Thuận