Nghề câu CNĐD đã góp phần đổi mới đời sống kinh tế của nhiều gia đình ngư dân ở Khánh Hòa, nhưng thời gian gần đây nhiều tàu đánh bắt xa bờ đã phải… nằm bờ.
Do thua lỗ nên nhiều tàu cá đánh bắt xa bờ ở Khánh Hòa đã phải nằm bờ.
Là ngư dân có tên tuổi trong nghề khai thác thủy sản, ông Trần Ngọc Đông, trú ở phường Nam Nha Trang – chủ nhân của 5 chiếc tàu cá chuyên nghề câu CNĐD cho biết, trong thời gian gần đây, hầu hết các tàu cá theo nghề này đều vấp phải không ít khó khăn, số lượng tàu cá thu lãi sau mỗi chuyến biến rất hiếm, đa số đều lâm vào tình trạng thua lỗ, một vài trường hợp hòa vốn vì nguồn thu mới đủ bù chi. “Gia đình tôi có 5 tàu cá chuyên nghề câu CNĐD vây vàng, mắt to. Trong số 4 tàu cá vươn khơi sau một hải trình dài ngày trên biển hồi tháng 6/2025, chỉ có 2 tàu cá hòa vốn, 2 tàu cá thua lỗ. Bước sang tháng 7/2025 thì 1 tàu cá hòa vốn, 3 tàu cá thua lỗ, nên phải đối mặt với nguy cơ tàu đánh bắt xa bờ sẽ phải… nằm bờ” – ông Trần Ngọc Đông bày tỏ.
Cũng do thua lỗ liên tục sau những chuyến vươn khơi câu CNĐD, không còn đủ khả năng để tiếp tục ra biển nên tàu cá của ông Phan Viết Long, trú ở phường Nam Nha Trang đã nằm bờ 3 tháng qua. Theo ông Long, 4 chuyến ra biển trong những tháng đầu năm, tàu cá của gia đình ông thu lãi ít, nhưng sau đó thua lỗ dồn dập, trong khi nhân lực lao động nghề biển khan hiếm, nên ông đành phải cho tàu nằm bờ.
Theo nhiều chủ tàu chuyên nghề câu CNĐD, gần đây, chi phí cho mỗi tàu cá vươn khơi bám biển tăng hơn so với trước khoảng 30%. Nói cụ thể hơn là trước đây, bình quân mỗi tàu cá vươn khơi hành nghề 20-25 ngày, có mức chi phí khoảng 90 triệu đồng, còn những tháng gần đây thì mức chi phí này đã tăng lên khoảng 135 triệu đồng. Thế nhưng sản lượng thủy sản khai thác được sau mỗi chuyến biển thấp, bình quân mỗi tàu cá chỉ đạt 500-600kg, trong khi giá bán mỗi ký CNĐD vây vàng, mắt to tại điểm đến ở cảng Hòn Rớ, phường Nam Nha Trang chỉ dao động 105.000-110.000 đồng, tương ứng với giá bán cách đây 4-5 năm, nên các tàu câu CNĐD không tránh khỏi tình trạng thua lỗ. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp thu mua, chế biến CNĐD cũng gặp khó khăn trong xuất khẩu do nhiều nguyên nhân, trong đó có sự ảnh hưởng bởi “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) đối với các quốc gia xuất khẩu vào thị trường EU nhưng không tuân thủ đầy đủ các quy định chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU).
Trưởng Ban Quản lý cảng Hòn Rớ - ông Nguyễn Văn Ba cho biết, các tàu chuyên nghề câu CNĐD thường về cảng Hòn Rớ để giao thương, khi cao điểm có khoảng 250 tàu cập cảng, tạo nên không khí sôi động. Trong thời gian gần đây, do tình trạng thua lỗ sau những chuyến vươn khơi bám biển đã khiến cho số lượng tàu hành nghề câu CNĐD nằm bờ tăng dần lên. Trong 3 tháng qua, ước tính có hơn 35% số tàu câu CNĐD thường xuyên cập cảng Hòn Rớ đã phải nằm bờ. Theo ghi nhận, trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đã có 178 tàu cá đánh bắt xa bờ tạm dừng dịch vụ giám sát hành trình vì vấp phải khó khăn về kinh phí để vươn khơi bám biển nên phải nằm bờ. Tất cả những tàu cá khai báo nằm bờ đều được cơ quan chức trách và chính quyền địa phương quản lý chặt chẽ để tránh tình trạng lén lút ra khơi nhưng không mở thiết bị giám sát hành trình, vi phạm các quy định về IUU.
Theo Sở NN&MT tỉnh Khánh Hòa, tính đến tháng 8/2025, trên địa bàn tỉnh này có 5.272 tàu cá có chiều dài từ 6m trở lên, tất cả đều được đăng ký và cập nhật dữ liệu lên hệ thống cơ sở dữ liệu Vnfishbase, 99,72% tàu cá đã được cấp phép khai thác thủy sản. Trong số 1.514 tàu cá có chiều dài 15m trở lên, có 99,54% tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, số còn lại là tàu cá hư hỏng lâu ngày, đang giải quyết thi hành án dân sự… Khánh Hòa là địa phương đầu tiên trong cả nước ứng dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử trên phần mềm eCDT để theo dõi, kiểm soát tính minh bạch, hợp pháp theo quy định về công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc sản phẩm thủy sản khai thác...
Để thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 52/NQ-TTg ngày 22/4/2024 của Chính phủ về Chương trình hành động và Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định”, thời gian qua, Sở NN&PTNT tỉnh Khánh Hòa thường xuyên phối hợp Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng cùng chính quyền, Công an 25 xã, phường, đặc khu ven biển tăng cường đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến Luật Thủy sản và các văn bản pháp luật có liên quan đến từng khu dân cư ven biển, nhóm ngư dân, chủ tàu và thuyền trưởng tàu cá. Đặc biệt là cảnh báo cho ngư dân luôn tuân thủ các quy định về IUU của Ủy ban châu Âu; không vi phạm quy định về lắp đặt, quản lý, sử dụng thiết bị giám sát hành trình tàu cá; sử dụng tài liệu giả mạo cơ quan tổ chức để khai thác, mua bán, vận chuyển thủy sản trái phép; vi phạm quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản; đảm bảo 100% tàu cá trước khi xuất bến, cập bến đều nằm trong tầm kiểm soát. Những trường hợp vi phạm vi phạm IUU đều phải công khai, kiên quyết xử lý nghiêm minh bằng các biện pháp hành chính, hình sự…
Hữu Toàn