Nhiều thách thức đặt ra trong phòng chống buôn lậu thuốc lá

16 giờ trướcBài gốc

Tại Tọa đàm, Trung tá Nguyễn Minh Tiến, Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an Thành phố Hà Nội cho hay, tội phạm buôn lậu thuốc lá mới thông qua đường biên giới trên biển và đường bộ ngày càng tinh vi, bất chấp lệnh cấm, do lợi nhuận từ hoạt động này cao gấp nhiều lần so với nhập khẩu và kinh doanh truyền thống. Theo ghi nhận, phần lớn các giao dịch diễn ra trên nền tảng trực tuyến, đặc biệt là trong các hội nhóm kín, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong công tác phát hiện và xử lý. Đồng thời, các phương thức vận chuyển cũng trở nên tinh vi, lợi dụng dịch vụ chuyển phát nhanh trên toàn quốc để đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng một cách nhanh chóng và khó kiểm soát hơn.

Trung tá Nguyễn Minh Tiến, Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an Thành phố Hà Nội.

Góp ý kiến về những thách thức gặp phải khi áp dụng Nghị quyết 173, ông Phùng Danh Tuyến, Phó Trưởng Phòng Tổng hợp nghiệp vụ, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội cho biết: Thứ nhất, việc chưa hoàn thiện hành lang pháp lý và ban hành văn bản hướng dẫn về các sản phẩm thuốc lá khiến các cơ quan thực thi thiếu sự thống nhất trong xử lý vi phạm. Thứ hai, việc kiểm soát hành vi sử dụng và xử lý vi phạm đối với các đối tượng đặc biệt, chẳng hạn như khách du lịch nước ngoài, vẫn chưa có quy định rõ ràng.

Đồng thời, tình trạng buôn bán thuốc lá lậu ngày càng tinh vi với các hình thức như giao dịch trong các hội nhóm kín, giao hàng trực tiếp, sử dụng từ lóng để quảng cáo... khiến công tác quản lý trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử trở nên phức tạp. Thứ ba, việc triển khai quản lý toàn diện đòi hỏi sự phối hợp giữa nhiều cơ quan trong công tác thu giữ và tiêu hủy sản phẩm nhập lậu, đặt ra bài toán về phân bổ nguồn lực và ngân sách Nhà nước.

Ông Phùng Danh Tuyến, Phó Trưởng Phòng Tổng hợp nghiệp vụ, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội.

Bàn về những khó khăn, vướng mắc trong công tác kiểm soát thị trường buôn lậu thuốc lá, ông Nguyễn Đức Lê, đại diện Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước nhận định, tình trạng buôn lậu và vận chuyển trái phép thuốc lá qua biên giới đường bộ, đường biển đang diễn biến phức tạp, đặc biệt đối với các sản phẩm thuốc lá mới. Trong năm 2024, lực lượng chức năng đã thu giữ 240.000 sản phẩm thuốc lá điện tử cùng 200.000 bao thuốc lá điếu truyền thống.

Số liệu này cho thấy, tỷ trọng thuốc lá mới nhập lậu ngày càng chiếm phần lớn và có xu hướng gia tăng trong thời gian tới. Do đó, việc xác định nguyên nhân cốt lõi, từ cơ chế chính sách, công tác quản lý hay nhận thức của người dân, trở thành điều kiện cấp thiết để định hướng chiến lược phòng, chống buôn lậu thuốc lá hiệu quả hơn trong giai đoạn tiếp theo.

Phân tích về việc gia tăng buôn lậu thuốc lá mới, ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) cho biết, thuốc lá mới được nhiều quốc gia phát triển cho phép sử dụng và đang là một xu thế nên việc phòng chống buôn lậu gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, 100% các doanh nghiệp thuốc lá tại Việt Nam đều có vốn Nhà nước.

Ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA).

Về ảnh hưởng của việc thay đổi chính sách với các doanh nghiệp trong ngành, ông Nhân cho hay, trước năm 2025, Công ty Thuốc lá Thăng Long – đơn vị thành viên của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba) đã ký kết hợp tác với một đối tác nước ngoài về việc sản xuất linh kiện và thiết bị thuốc lá nung nóng để phục vụ cho mục đích xuất khẩu và đã thông qua phê duyệt của Bộ Công Thương. Hiện toàn bộ máy móc, thiết bị, nhà xưởng, nguyên liệu - trị giá khoảng 15-17 triệu euro - đã được chuyển về và lắp đặt tại Việt Nam. Việc thay đổi quy định từ Công văn 17 có thể dẫn đến nguy cơ Công ty Thuốc lá Thăng Long bị kiện, gây thiệt hại đáng kể.

Đồng quan điểm, ông Lê Đại Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp nhấn mạnh: “Đây là những vấn đề đáng lo ngại, nếu không được giải quyết rốt ráo thì có khả năng bị các nhà đầu tư nước ngoài kiện”. Bởi trước thời điểm có Nghị quyết 173 thì việc kinh doanh của các doanh nghiệp là hợp pháp. Với những cam kết về thương mại với đối tác nước ngoài, trong trường hợp pháp luật Việt Nam thay đổi, nếu gây bất lợi với nhà đầu tư thì cần phải có giải pháp, trước hết là đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư bằng các hình thức khác nhau.

Mặt khác, thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư. Hiện đã có khoảng 8 doanh nghiệp FDI đang đầu tư sản xuất, xuất khẩu trong lĩnh vực này, trong đó Tập đoàn Hàn Quốc KT&G đã đầu tư tại tỉnh Vĩnh Phúc. “Như vậy, quy định cấm xuất khẩu tác động rất lớn đến nhóm doanh nghiệp này”, ông Hải nhấn mạnh.

Ông Lê Đại Hải cũng đặt vấn đề về tính phù hợp của việc đưa định nghĩa, khái niệm về các sản phẩm thuốc lá mới vào một Nghị định xử phạt hành vi như đề xuất của Bộ Y tế. Theo đó, Bộ Tư pháp đã thẩm định và cho rằng cần phải sửa đổi các khái niệm này từ các văn bản quy phạm pháp luật gốc (luật và các văn bản dưới luật) để bao quát hết các đối tượng.

Toàn cảnh Tọa đàm.

Đồng thời, ông Lê Đại Hải chỉ ra, đối tượng chịu tác động xung quanh chính sách về thuốc lá mới hiện nay còn có thành phần khách du lịch nước ngoài, nhất là những người đến từ các nước đã cho phép sử dụng thuốc lá mới. Họ đang sử dụng bình thường sản phẩm này ở nước sở tại, nhưng khi nhập cảnh tại Việt Nam thì bị tịch thu, tiêu hủy.

Được biết, Việt Nam là quốc gia thứ 6 trong khu vực ASEAN cấm thuốc lá mới, do vậy sẽ có nhiều lợi thế vì có thể tham khảo kinh nghiệm các nước để tránh những hệ lụy mà các quốc gia này đã gặp phải. Trong đó, nổi bật nhất vẫn là thách thức trong việc phòng chống buôn lậu - vấn đề xảy ra ở tất cả các nước cấm, kể cả các nước có hệ thống quy định nghiêm ngặt và giám sát chặt chẽ như Úc, Singapore, Thái Lan.

Nhi Trang

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.com.vn/nhieu-thach-thuc-dat-ra-trong-phong-chong-buon-lau-thuoc-la-397619.html