Ảnh minh họa.
Trong quá trình máy đào Bitcoin giải bài toán để tìm khối mới, mỗi lần máy thử một lời giải được gọi là một phép băm (hash). Có thể hình dung mỗi phép băm giống như rút một vé xổ số để tìm ra vé trúng. Máy đào càng mạnh, số phép băm nó thực hiện được càng nhiều, cơ hội tìm được khối cũng cao hơn.
Một báo cáo phân tích gần đây cho thấy doanh thu theo đơn vị băm của các công ty khai thác niêm yết đã giảm mạnh. Tính theo công suất băm/ngày (PH/ngày), trước đây doanh thu khoảng 55 USD/PH/ngày nay chỉ còn quanh mức 35 USD/PH/ngày. Trong khi, chi phí vận hành là khoảng 44 USD/PH/ngày.
Nói cách khác, một bộ phận lớn thợ mỏ đang phải đào Bitcoin trong tình trạng… lỗ vốn.
Tình hình càng khó khăn khi sức mạnh xử lý toàn mạng lưới Bitcoin hiện ở mức cực kỳ cao, khoảng 1,0–1,1 zettahash mỗi giây, tương đương hàng tỷ tỷ phép tính đang được thực hiện chỉ trong một giây.
Trong khi lượng Bitcoin phát ra mỗi ngày là cố định thì cạnh tranh giữa các thợ đào lại ngày càng khốc liệt. Càng nhiều máy đào cùng tham gia, phần thưởng lại càng bị chia nhỏ hơn.
Theo CoinTelegraph, hiện nay, ngay cả những dàn máy đời mới cũng phải mất hơn 1.000 ngày mới hoàn vốn, trong khi kỳ halving kế tiếp chỉ còn cách khoảng 850 ngày.
Halving 2024 (sự kiện giảm một nửa phần thưởng khối) đã giảm phần thưởng khối từ 6,25 BTC xuống 3,125 BTC, khiến nguồn thu của thợ mỏ bị cắt một nửa chỉ sau một đêm.
Với khoảng 144 khối được khai thác mỗi ngày, lượng Bitcoin mới tạo ra chỉ còn khoảng 450 BTC/ngày.
Cùng lúc đó, tỷ lệ băm của mạng vẫn tăng và duy trì ở vùng hơn 1,0 ZH/giây trong trung bình 7 ngày gần nhất. Hệ quả là “giá băm”, tức doanh thu tính theo USD trên mỗi PH/ngày, rơi xuống mức thấp nhất từ trước tới nay, chỉ quanh 35–38 USD/PH/ngày, tương đương 0,03–0,04 USD mỗi terahash (TH)/ngày.
Trong bối cảnh này, thợ mỏ phải gánh hai khoản phí lớn. Một là phí đầu tư (capex) bao gồm máy đào ASIC, máy biến áp, giá đỡ, thiết bị mạng, quỹ đất và cơ sở hạ tầng và chi phí vận hành (opex). Hai là tiền điện, kho bãi, hệ thống làm mát, bảo trì, chi phí vay nợ và nhân sự.
Điều này cũng có nghĩa để trụ lại thị trường khắc nghiệt này, các thợ mỏ phải đảm bảo hai điều kiện: doanh thu mỗi ngày phải đủ trang trải toàn bộ chi phí vận hành trong bối cảnh giá băm xuống thấp; và giá điện leo thang và thiết bị có khả năng thu hồi chi phí đầu tư trước kỳ halving tiếp theo hoặc trước khi trở nên lỗi thời.
Điều đáng nói là ngay cả những giàn máy đời mới nhất như Antminer S21 hay Whatsminer M60 với hiệu suất 17–22 J/TH, một bước tiến lớn so với thế hệ trước, giờ đây cũng khó lòng hòa vốn.
Trên lý thuyết, mức hiệu suất này nên mang lại lợi nhuận tốt, nhưng với giá băm hiện chỉ quanh 35–38 USD mỗi PH/ngày, ngay cả các giàn máy tối ưu nhất cũng khó trả nổi tiền điện.
Giới phân tích cho rằng mức hòa vốn thực tế đang quanh 40 USD mỗi PH/ngày, và khi doanh thu thấp hơn mức đó, mỗi giờ máy chạy là mỗi giờ thợ mỏ mất tiền.
Chưa dừng lại ở đó, dữ liệu từ TheMinerMag cho thấy thời gian hoàn vốn cho máy ASIC hiện vượt 1.000 ngày, lâu hơn cả thời gian còn lại đến kỳ halving tiếp theo.
Điều này khiến nhiều người thậm chí cho rằng, trong bối cảnh này, mua BTC trực tiếp còn hợp lý hơn là khai thác. Một số công ty đã chọn tắt các máy hoạt động kém hiệu quả nhất, hoặc chỉ chạy trong những khung giờ có biểu giá điện thấp. Một hướng đi khác là các công ty sẽ tìm đến những nơi có nguồn điện rẻ hơn.
Đối với những nhà khai thác không thể trụ vững, bán lại giàn máy hoặc sáp nhập có thể thiết thực hơn việc cố bám trụ trong chu kỳ suy thoái.
Khi đó, lợi nhuận của những công ty còn trụ lại sẽ được cải thiện. Lịch sử đã cho thấy, khi nhiều đơn vị ngừng hoạt động, độ khó sẽ tự điều chỉnh giảm, giúp phần lợi nhuận cho những người chơi còn lại cao hơn.
Tuy nhiên, chu kỳ hiện tại phức tạp hơn vì thị trường đang có rất nhiều công ty khai thác quy mô lớn và có chiến lược phòng ngừa rủi ro bài bản để "chống chịu" lâu hơn, khiến thời gian “thanh lọc” diễn ra chậm hơn.
Ngô Huyền