Mới đây, bà Nguyễn Thị Mỹ Hằng (41 tuổi, ngụ phường An Khê) ở Gia Lai đã nhờ công an phường An Khê hỗ trợ để hoàn trả 5 tỉ đồng cho người ở TP.HCM chuyển nhầm vào tài khoản của mình.
Theo Công an phường An Khê, từ tháng 3-2025 đến nay, đơn vị đã hỗ trợ, hướng dẫn ba trường hợp công dân trên địa bàn chuyển trả tiền cho người chuyển nhầm với tổng số tiền hơn 6,2 tỉ đồng.
Tương tự, Công an phường Quy Nhơn Bắc (tỉnh Gia Lai) cũng hỗ trợ, giúp bà Nguyễn Thị Hạnh (49 tuổi, ở phường Quy Nhơn Bắc) trả lại 1 tỉ đồng cho người chuyển khoản nhầm. Người chuyển tiền nhầm là bà LTHG (38 tuổi, ở tỉnh Hà Tĩnh).
Trước đó, cô giáo Nguyễn Thúy Hiền ở Ninh Bình cũng chủ động làm thủ tục trả lại hơn 20 tỉ đồng, sau khi bàng hoàng phát hiện số tiền “khủng” bất ngờ xuất hiện trong tài khoản. Sau khi xác minh, công an xác định tiền chuyển nhầm vào tài khoản cô Hiền là của Công ty CP tư vấn phát triển Châu Á.
Có thể thấy, việc chủ động "tìm người trả lại" khi phát hiện nhận được tiền chuyển nhầm không còn hiếm gặp, dù cho đó là số tiền lớn. Điều này không chỉ cho thấy sự nâng cao về ý thức pháp luật mà còn cả sự lan tỏa của những giá trị đạo đức tốt đẹp trong xã hội.
Làm đúng luật, sống đúng lòng
Bà Lê Thị Thanh Bình (phường Long Hưng, Đồng Nai) cho rằng những hành động như của bà Hằng hay cô giáo Hiền cho thấy lòng trung thực vẫn là giá trị bền vững trong xã hội hiện nay.
“Không phải ai cũng giữ được sự bình tĩnh và đúng mực khi bỗng dưng có hàng tỉ đồng trong tài khoản. Họ đã chọn việc làm đúng thay vì sự tò mò hay lòng tham, điều đó rất đáng trân trọng” - bà Bình nói.
Theo bà Bình, việc người dân chủ động liên hệ công an để xử lý khi nhận tiền chuyển nhầm không chỉ thể hiện ý thức pháp luật, mà còn thể hiện niềm tin ngày càng lớn vào cơ quan chức năng. Bà đề nghị cơ quan chức năng nên thường xuyên tuyên truyền, nêu gương những trường hợp hành xử đúng để người dân hiểu rõ trách nhiệm pháp lý của mình và lan tỏa hành động đẹp trong cộng đồng.
Chị Trần Hoài An (phường Cầu Kiệu, TP.HCM) chia sẻ, những câu chuyện trả lại tiền khi chuyển nhầm đã minh chứng rằng ý thức pháp luật không chỉ đến từ các văn bản quy định, mà còn từ sự tự giác của mỗi người.
“Nếu ai cũng hiểu rằng hành xử đúng luật chính là bảo vệ chính mình, thì xã hội sẽ bớt đi rất nhiều tranh chấp” - chị An nói.
Công an phường Quy Nhơn Bắc (tỉnh Gia Lai) giúp bà Nguyễn Thị Hạnh trả lại 1 tỉ đồng cho người chuyển khoản nhầm. ẢNH: CA
Nhận thức pháp luật ngày càng nâng cao
Luật sư Lê Thị Hoài Thu, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho rằng các vụ việc trên cho thấy ý thức tuân thủ pháp luật của người dân ngày càng cao. Họ đã hiểu rõ việc nhận được tiền không thuộc về mình không phải là “vận may”, mà là một tình huống pháp lý cần xử lý đúng.
Theo quy định của BLDS 2015, người chiếm hữu hoặc được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật phải hoàn trả cho chủ sở hữu hợp pháp. Đây là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc, không phụ thuộc vào giá trị tài sản hay hoàn cảnh cụ thể.
“Điều đáng mừng là ngày càng nhiều người dân hiểu rằng hành vi chiếm giữ, sử dụng tiền do người khác chuyển nhầm không chỉ trái đạo lý mà còn vi phạm pháp luật” - LS Thu chia sẻ.
Cũng theo LS Thu, những hành động đẹp trong các câu chuyện trên cho thấy hiệu quả của công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật. Khi người dân biết luật, hiểu luật và tự nguyện hành xử đúng luật, đó chính là biểu hiện sinh động của một xã hội văn minh, nơi pháp luật đã “thấm” vào ý thức mỗi người.
Cẩn trọng khi tiền “rơi” vào tài khoản
Người nhận tiền chuyển nhầm mà không hoàn trả được xem là chiếm hữu tài sản không có căn cứ pháp luật (khoản 2 Điều 165 BLDS 2015) và phải có nghĩa vụ hoàn trả cho chủ sở hữu theo khoản 1 Điều 579 BLDS 2015. Nếu không tìm được người chuyển, số tiền cần được giao nộp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp quy định tại Điều 236 của Bộ luật này.
Trường hợp cố tình không trả lại, người nhận có thể bị xử lý như sau:
Về hành chính: Theo điểm đ khoản 2 Điều 15 Nghị định 144/2021, hành vi chiếm giữ trái phép tài sản của người khác bị phạt từ 3-5 triệu đồng và buộc trả lại tài sản.
Về hình sự: Theo Điều 176 BLHS 2015, người cố tình chiếm giữ tài sản sau khi được yêu cầu trả lại có thể bị phạt tiền từ 10-50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm; nếu tài sản có giá trị từ 200 triệu đồng trở lên hoặc bảo vật quốc gia, mức phạt tù từ 1-5 năm.
Luật sư TRƯƠNG VĂN TUẤN, Đoàn Luật sư TP.HCM
Bị khởi tố vì không trả lại tiền cho người chuyển khoản nhầm
Ngày 5-7, Công an tỉnh Đồng Tháp đã ra quyết định khởi tố bị can và ra lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Ngô Ngụy Ý (28 tuổi, tỉnh Vĩnh Long) về tội chiếm giữ trái phép tài sản.
Theo kết quả điều tra ban đầu, vào ngày 17-11-2024, tài khoản ngân hàng của Ý bất ngờ nhận được 100 triệu đồng, do người khác chuyển khoản nhầm.
Bị hại nhiều lần liên hệ với Ý để thỏa thuận nhận lại tiền nhưng Ý không trả. Thậm chí, đại diện ngân hàng cùng lực lượng Công an làm việc với Ý để giải quyết nhưng Ý vẫn không trả lại tiền cho bị hại.
Không những vậy, Ý còn chuyển số tiền trên sang một tài khoản ngân hàng khác do mình đứng tên và tiêu xài cá nhân.
HẢI DƯƠNG
THẢO HIỀN