Nhiều ý kiến xung quanh việc áp thuế lãi bán chứng khoán

một ngày trướcBài gốc

Một số nhà đầu tư cho rằng, mức thuế 20% trên lãi chuyển nhượng quá cao, không phù hợp với thực tế thị trường 99,8% thuộc về nhà đầu tư cá nhân.

Còn có những ý kiến trái chiều

Hiện, thuế TNCN với chứng khoán được tính bằng 0,1% giá bán từng giao dịch, bất kể lỗ lãi. Chẳng hạn, nhà đầu tư bán cổ phiếu A lãi 10%, tổng giá trị bán ra 2 tỷ đồng, thuế TNCN phải nộp khoảng 2 triệu đồng. Ngược lại, nếu nhà đầu tư chuyển nhượng cổ phiếu này nhưng lỗ 10%, tức tổng giá trị bán ra chỉ còn 1,8 tỷ đồng, thuế TNCN phải nộp là 1,8 triệu đồng.

Trong khi đó tại dự thảo Luật Thuế TNCN mới do Bộ Tài chính công bố mới đây, thuế suất TNCN nhà đầu tư phải chịu bằng 20% lãi ròng, tức phần chênh lệch dương giữa giá bán và giá mua sau khi trừ chi phí, tính theo năm. Với biểu thuế TNCN dao động từ 5% đến 35%, nhiều ý kiến cho rằng, mức thuế thu nhập 20% với chứng khoán là mức thu cao, có thể gây tâm lý e ngại cho nhà đầu tư cá nhân.

Một chuyên gia tài chính - chứng khoán cho biết, dù phương án 2 "có vẻ hợp lý" hơn về nguyên tắc (chỉ đánh thuế khi có thu nhập), nhưng qua ví dụ nêu trên có thể thấy, số thuế phải nộp với thuế suất 20% trên lãi ròng cao hơn nhiều so với mức 0,1% hiện hành. Chưa kể, cách tính thuế dựa trên lãi sẽ phức tạp hơn, đòi hỏi quyết toán chi tiết giá vốn và chi phí, thay vì khấu trừ trực tiếp như hiện nay.

Thuế suất 20% sẽ được "đánh" trên phần lãi ròng. Ví dụ, nhà đầu tư bán cổ phiếu B lãi 10%, vốn 10 tỷ đồng, lãi 1 tỷ đồng, mức thuế phải nộp khoảng 200 triệu đồng. Ngược lại, nếu bán cổ phiếu B lỗ 10%, sẽ không phải nộp thuế. Dù phương án này "có vẻ hợp lý" hơn về nguyên tắc (chỉ đánh thuế khi có thu nhập), nhưng qua ví dụ này cho thấy, số thuế phải nộp với thuế suất 20% trên lãi ròng cao hơn nhiều so với mức 0,1% hiện hành.

Trao đổi với báo chí, luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW cho biết, nếu mức thuế TNCN cao như vậy sẽ làm hạn chế sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân. Nhiều người sẽ tìm các kênh khác để đầu tư để mong có nhuận tốt hơn và cũng có mức thuế TNCN thấp hơn.

Liên quan đến Dự thảo, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) đề nghị áp dụng phương pháp tính CGT (Capital Gain Tax) đối với giao dịch chuyển nhượng chứng khoán, chỉ áp dụng với các công ty đang niêm yết chứng khoán. Biện pháp này dễ dàng xác định được giá bán bình quân, giá mua bình quân, không phải lo lắng về hạ tầng công nghệ.

“Phương pháp có ưu điểm là đã khấu trừ được giá vốn để tính thuế, giải quyết được tình trạng 70% nhà đầu tư thua lỗ nhưng vẫn phải đóng thuế thu nhập cá nhân. VAFI cũng cho rằng nhiều quốc gia không thu thuế chuyển nhượng chứng khoán qua sàn giao dịch nhằm ưu tiên phát triển thị trường, tạo điều kiện do doanh nghiệp niêm yết huy động vốn. Từ đó, đơn vị này đề nghị tính thuế theo mức thuế suất hợp lý. Tổng giá trị bán chứng khoán theo giá bình quân trừ đi tổng giá trị mua chứng khoán tương ứng với số cổ phần đã bán theo giá mua bình quân nhân với thuế suất 3%. Mức 3% là phù hợp để tạo động lực cho thị trường, tạo điều kiện thu hút người dân tham gia thị trường và doanh nghiệp hút được vốn”, đại diện VAFI cho biết.

Đối với cá nhân đầu tư nước ngoài và tổ chức nước ngoài không thành lập pháp nhân tại Việt Nam nhưng tham gia đầu tư tại thị trường Việt Nam, VAFI kiến nghị tính thuế chuyển nhượng chứng khoán tương tự như nhà đầu tư cá nhân trong nước. Cơ chế giống nhau này đã áp dụng từ trước tới nay.

Còn theo PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân, về mặt lâu dài nên áp dụng 20%. Phương pháp này phản ánh chính xác kết quả kinh doanh của những người kinh doanh chứng khoán, những nhà đầu tư chứng khoán.

Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng thành viên của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam cho rằng: “Mỗi phương án đánh thuế thuế thu nhập cá nhân đều có những ưu, nhược điểm. Song để không ảnh hưởng đến dòng vốn của nhà đầu tư nước ngoài thì cần có định hướng hỗ trợ nhà đầu tư cá nhân hay các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài khi họ vào Việt Nam. Chính sách thuế chỉ để điều tiết thu nhập chứ không nên làm hạn chế dòng chảy về vốn, sự tích cực của nhà đầu tư”.

Theo Bộ Tài chính, việc đánh thuế theo lãi ròng với chứng khoán là cách tính thuế phù hợp với thông lệ quốc tế. Cùng với đó, trường hợp không xác định được giá mua và chi phí liên quan thì thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán được xác định bằng giá bán chứng khoán nhân với thuế suất 0,1% theo từng lần chuyển nhượng.

Tuy nhiên, để không gây xáo trộn, chuyên gia cho rằng: Có thể áp dụng lại như Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007, cá nhân đầu tư chứng khoán có hai lựa chọn về thuế: Một là thuế suất 0,1% áp dụng trên giá bán từng lần, bất kể lãi hay lỗ và không cần quyết toán cuối năm; hai là nộp thuế 20% trên lãi ròng hàng năm (giá bán trừ giá mua và chi phí hợp lý), nếu cá nhân có chứng từ đầy đủ để quyết toán cuối năm. Trường hợp chọn cách này, vẫn tạm nộp 0,1% mỗi lần giao dịch rồi khấu trừ khi quyết toán. Như vậy, nhà đầu tư lỗ sẽ không phải nộp thuế như hiện nay.

Áp dụng phương áp tính thuế linh hoạt

Theo Bộ Tài chính, hầu hết quốc gia đều thu thuế với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán song cách thức, phương thức khác nhau.

Theo Bộ Tài chính, việc đề xuất sửa đổi cách tính thuế TNCN đối với hoạt động chuyển nhượng vốn và chứng khoán theo hướng linh hoạt hơn, sát với thực tế phát sinh thu nhập. Theo đó, thay vì áp dụng cào bằng mức thuế 0,1% trên giá chuyển nhượng như hiện nay, cá nhân có thể được tính thuế theo thu nhập thực tế tùy theo mức lãi và khi bị lỗ sẽ không phải nộp thuế.

"Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, mỗi quốc gia có cách tiếp cận khác nhau trong việc thu thuế thu nhập từ chứng khoán", đại diện Bộ Tài chính cho biết.

Tại Indonesia, áp dụng mức thuế 0,1% trên doanh thu từ chuyển nhượng cổ phiếu niêm yết, riêng người sáng lập còn chịu thêm 0,5% đối với giá trị phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng; Philippines thu 0,6% trên giá trị giao dịch với chứng khoán niêm yết, nhưng lại áp dụng thuế suất 15% trên thu nhập thực đối với chứng khoán chưa niêm yết.

Còn Nhật Bản đánh thuế 20,315% trên thu nhập thực từ chuyển nhượng chứng khoán, bao gồm cả thuế quốc gia và thuế cư dân địa phương; trong khi Trung Quốc lại áp dụng thuế suất 20% với chứng khoán không niêm yết, tính trên phần thu nhập thực...

Qua nghiên cứu, Bộ Tài chính chỉ ra rằng, các quốc gia phát triển như Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Canada, Nhật Bản đã chuyển sang đánh thuế dựa trên thu nhập thực đối với chứng khoán phái sinh. Một số nước vẫn áp dụng thuế theo giá trị giao dịch nhưng với thuế suất rất thấp, như tại Đài Loan (Trung Quốc) mức thuế áp dụng cho chứng khoán phái sinh thấp gấp 150 đến 600 lần so với thị trường cơ sở...

Minh Phương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/kinh-te/nhieu-y-kien-xung-quanh-viec-ap-thue-lai-ban-chung-khoan-20250724174001438.htm