Nhìn lại 10 sự kiện quốc tế định hình năm 2025

13 giờ trướcBài gốc

Dưới đây là 10 sự kiện lớn nhất của năm 2025.

1.Sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump và cuộc chiến thuế đối ứng

Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố mức thuế áp mới hàng loạt quốc gia và nền kinh tế, ngày 2/4. (Ảnh: AP)

Kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiến hành việc trả đũa các đối thủ, triển khai Vệ binh quốc gia đến các thành phố mà đảng Dân chủ lãnh đạo, dẹp bỏ các chương trình đa dạng và hòa nhập, cắt giảm viện trợ nhân đạo quốc tế.

Về đối ngoại, ông phát động cuộc chiến thuế đối ứng không chỉ nhằm vào Trung Quốc và cả các đồng minh và đối tác, mở ra giai đoạn đàm phán kéo dài và gây đảo lộn thương mại toàn cầu.

Ông áp mức thuế cao lên hàng hóa nhập khẩu và toàn bộ các ngành công nghiệp được coi là chiến lược, như thép, nhôm và đồng.

Khi các quốc gia áp biện pháp trả đũa, nhiều cuộc đàm phán khó khăn đã dẫn đến một số thỏa thuận, bao gồm với Liên minh châu Âu và Trung Quốc, dù với Bắc Kinh mới chỉ là thỏa thuận đình chiến tạm thời.

Dưới áp lực phải giảm chi phí sinh hoạt cho người Mỹ, vào giữa tháng 11, ông Trump quyết định hủy bỏ thuế quan với một số sản phẩm thực phẩm như cà phê và thịt bò nhập khẩu.

Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo này tiếp tục thể hiện thái độ không coi trọng các đồng minh truyền thống, đặc biệt là Liên minh châu Âu.

2. Ngừng bắn ở Dải Gaza

Cuộc chiến khốc liệt suốt 2 năm đẩy người dân Dải Gaza vào tình cảnh thiếu đói. (Ảnh: AP)

Áp lực từ Mỹ đã dẫn đến thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas, 2 năm sau cuộc tấn công chưa từng có tiền lệ của lực lượng Hamas vào miền nam Israel, gây ra cuộc chiến tranh tàn khốc ở Dải Gaza.

Thỏa thuận ngừng bắn giúp Israel nhận lại những con tin còn sống sót cuối cùng và hầu hết thi thể của những người đã chết, đổi lại việc thả các tù nhân Palestine.

Thỏa thuận cũng cho phép tăng cường viện trợ nhân đạo vào Dải Gaza, dù vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu của người dân ở vùng lãnh thổ này.

Các bên chuẩn bị bắt đầu đàm phán về giai đoạn thứ hai của thỏa thuận ngừng bắn, theo kế hoạch do Mỹ hậu thuẫn nhằm phi quân sự hóa Dải Gaza.

Nguy cơ xung đột khu vực vẫn còn đó, sau các cuộc tấn công liên tục của Israel vào các thành trì của Hezbollah ở Li-băng. Israel, với sự tham gia và hỗ trợ của Mỹ, cũng đã triển khai một đợt không kích dữ dội vào các cơ sở hạt nhân của Iran trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày vào tháng 6.

3. Đàm phán về xung đột Ukraine không thành công

Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky bị Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống JD. Vance chỉ trích gay gắt trong cuộc gặp tại Nhà Trắng ngày 28/2. (Ảnh: AP)

Việc ông Trump trở lại Nhà Trắng đã tiếp thêm động lực cho những nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, sau 3 năm chiến sự dai dẳng.

Nhà lãnh đạo Mỹ thể hiện thái độ thân thiện và tôn trọng Nga hơn, trong khi liên tục thay đổi thái độ với Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky, khiến châu Âu và Ukraine lo ngại Kiev bị ép phải chấp nhận thỏa thuận có lợi nhiều cho Mátxcơva.

Sau những sự kiện gây chú ý như màn chỉ trích ông Zelensky gay gắt tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng và cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Vladimir Putin tại Alaska không mang lại kết quả nào, ông Trump áp đặt gói trừng phạt lớn đầu tiên lên Nga.

Có thời điểm nhà lãnh đạo Mỹ đã không còn mặn mà với nhiệm vụ giải quyết cuộc xung đột, nhưng những tháng cuối năm đã diễn ra hàng loạt hoạt động ngoại giao quốc tế dựa trên dự thảo kế hoạch mà Mỹ đưa ra vào tháng 11. Khi năm 2025 khép lại vẫn chưa nhìn thấy cơ hội chấm dứt cuộc xung đột trong tương lai gần.

4. Giáo hoàng mới

Giáo hoàng Leo XIV. (Ảnh: AP)

Sau 12 năm dẫn dắt Giáo hội Công giáo, Giáo hoàng Francis qua đời ở tuổi 88. Lễ tang của ông được tổ chức vào ngày 26/4. Ngày 8/5, Giáo hoàng Leo XIV chính thức kế nhiệm, trở thành người đứng đầu Giáo hội Công giáo sau khi được bầu chọn trong Mật nghị Hồng y.

Giáo hoàng Leo XIV là giáo hoàng người Mỹ đầu tiên dẫn dắt cộng đồng hơn 1 tỷ tín đồ trên thế giới. Ông tiếp nối định hướng của người tiền nhiệm, với trọng tâm hướng về người nghèo, người di cư và vấn đề môi trường. Ông cũng xoa dịu các nhóm bảo thủ khi chưa cân nhắc việc phong chức phó tế cho phụ nữ và công nhận hôn nhân đồng giới.

5. Động đất gây hậu quả khủng khiếp ở Myanmar

Trận động đất gây hậu quả khủng khiếp ở Myanmar. (Ảnh: AP)

Ngày 28/3, trận động đất mạnh 7,7 độ xảy ra gần thành phố Mandalay của Myanmar, khiến hơn 5.400 người thiệt mạng và hơn 11.400 người bị thương. Đây là trận động đất mạnh nhất xảy ra tại Myanmar kể từ năm 1912. Nhiều cộng đồng tại Mandalay và các vùng lân cận rơi vào tình trạng khẩn cấp, thiếu lương thực, nước sạch và dịch vụ y tế. Cơ sở hạ tầng bị tàn phá nghiêm trọng, khiến Myanmar vốn khó khăn càng thêm khốn khó, trong bối cảnh cuộc nội chiến kéo dài.

Trận động đất cũng gây thiệt hại nghiêm trọng tại thủ đô Bangkok của Thái Lan, nơi cách tâm chấn hơn 1.000 km, khiến một tòa nhà cao tầng đang xây dựng đổ sập.

6. Những cột mốc mới trong cuộc đua vũ trụ

Sứ mệnh Blue Ghost của hãng Firefly Aerospace.

Năm 2025 tiếp tục là năm chứng kiến sự cạnh tranh quyết liệt trong lĩnh vực không gian vũ trụ, khi các cường quốc chạy đua để giành lợi thế chiến lược, an ninh và kinh tế.

Một dấu ấn nổi bật là tàu đổ bộ Blue Ghost của hãng Firefly Aerospace (Mỹ) đáp xuống Mặt trăng, cho thấy các doanh nghiệp tư nhân có thể thực hiện những sứ mệnh đòi hỏi nhiều nguồn lực. Hãng SpaceX của tỷ phú Elon Musk ghi dấu ấn với kỷ lục hơn 160 lần phóng tên lửa Falcon 9 trong năm, phóng hơn 10.000 vệ tinh Starlink lên quỹ đạo, và tiếp tục chứng minh công nghệ tái sử dụng tên lửa.

Trung Quốc phóng thành công tàu thăm dò tiểu hành tinh Thiên Vấn-2 để khám phá và lấy mẫu vật từ tiểu hành tinh 2016 H03; tiếp tục triển khai các sứ mệnh Thần Châu tới trạm vũ trụ Thiên Cung.

Hai nước đi đầu trong cuộc đua vũ trụ tiếp tục tích cực chuẩn bị cho cuộc đua đưa con người lên Mặt trăng. Giữa tháng 12 này, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách vũ trụ quan trọng đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai của ông, nhằm thúc đẩy triển khai chương trình phòng thủ “Vòm Vàng”; đưa con người lên Mặt trăng vào năm 2028 và thiết lập tiền đồn ở đó. Trung Quốc đặt mục tiêu đưa con người lên Mặt trăng vào năm 2030.

7. Bùng nổ trí tuệ nhân tạo (AI)

Robot trưng bày tại một triển lãm ở Trung Quốc. (Ảnh: AP)

Các tập đoàn công nghệ và nhà đầu tư đã đầu tư rất nhiều để thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của AI. Theo hãng tư vấn Mỹ Gartner, chi tiêu liên quan đến AI đạt khoảng 1.500 tỷ USD năm 2025 và 2.000 tỷ USD vào năm sau.

Sự hưng phấn của thị trường từng đẩy giá trị vốn hóa của “ông lớn” ngành chip bán dẫn Nvidia vượt mốc 5.000 tỷ USD. Tuy nhiên, thị trường cũng lo ngại nguy cơ bong bóng đầu cơ công nghệ, cùng những hệ lụy rộng lớn hơn.

Bên cạnh những lợi ích to lớn, AI còn góp phần lan truyền thông tin sai lệch, các vụ kiện liên quan đến bản quyền gia tăng, và nhiều doanh nghiệp dùng lý do áp dụng AI để cắt giảm nhân sự quy mô lớn.

8.Truy quét lừa đảo trực tuyến

Trần Chí - chủ tập đoàn Prince, bị Mỹ truy tố

Dù đã tồn tại nhiều năm, nạn lừa đảo trực tuyến thực sự trở thành tâm điểm chú ý của thế giới trong năm 2025, khi mức độ tinh vi, quy mô xuyên quốc gia và hậu quả xã hội của vấn nạn này bộc lộ rõ ràng hơn bao giờ hết.

Vụ Mỹ truy tố Chen Zhi (Trần Chí) - Chủ tịch Tập đoàn Prince Group tại Campuchia và thu giữ số bitcoin trị giá khoảng 15 tỷ USD với cáo buộc điều hành một “đế chế lừa đảo trên mạng với quy mô toàn cầu” đã mở màn cho chiến dịch tấn công và truy quét quy mô lớn nhằm vào nhiều “ổ lừa đảo” ở khu vực biên giới Myanmar và Thái Lan. Nhiều cuộc đột kích dẫn đến việc bắt giữ và giải cứu hàng ngàn người nước ngoài.

Dư luận cũng chấn động với vụ một thanh niên Hàn Quốc bị đánh chết ở Campuchia sau khi rơi vào tay những kẻ buôn người. Liên Hợp Quốc trước đó đã cảnh báo tình trạng lừa đảo hoành hành ở Đông Nam Á, mang về khoảng 40 tỷ USD doanh thu mỗi năm cho các băng nhóm tội phạm.

9. Nhiều cuộc xung đột, Venezuela thành tâm điểm

Tổng thống Venezuela Nicholas Maduro. (Ảnh: AP)

Năm 2025 được đánh giá là một trong những năm bất ổn nhất của thế giới kể từ sau đại dịch COVID-19. Xung đột kéo dài và bùng phát tại nhiều khu vực, nổi bật là xung đột Ấn Độ - Pakistan vào tháng 5; xung đột Thái Lan - Campuchia vào tháng 7 và tháng 12; các cuộc xung đột ở CHDC Congo và Rwanda vẫn tiếp diễn.

Đặc biệt, Venezuela trở thành điểm nóng mới. Từ tháng 8, Washington triển khai lực lượng quân sự đáng kể đến vùng biển ngoài khơi Mỹ Latin, với lý do chính thức là ngăn chặn tình trạng đưa ma túy vào Mỹ.

Khoảng 100 người đã thiệt mạng trong những cuộc tấn công của Mỹ nhằm vào các tàu mà Washington cáo buộc chở ma túy.

Chiến dịch này gây phản ứng giận dữ tại Mỹ Latin, đặc biệt là Venezuela, vì họ coi đây là cái cớ nhằm lật đổ Tổng thống Nicolas Maduro và kiểm soát trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới của quốc gia này.

Đến tháng 12, lực lượng Mỹ đổ bộ từ trực thăng để chiếm giữ một tàu chở dầu của Venezuela. Sau đó, Washington tuyên bố áp đặt “phong tỏa toàn diện” các tàu chở dầu bị trừng phạt ra vào Venezuela.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo chí, Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles có ý xác nhận rằng những hành động trên là một phần nỗ lực nhằm lật đổ Tổng thống Maduro, khi bà nói rằng ông Trump “muốn tiếp tục đánh chìm các con tàu cho đến khi ông Maduro phải xin thua”.

10. Kỷ lục thời tiết cực đoan

Ngập lụt nghiêm trọng ở Philippines vào tháng 7. (Ảnh: AP)

Những trận bão lớn và lũ dữ đã gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản cho hàng loạt quốc gia trong năm qua, như: Việt Nam, Thái Lan, Philippines, Indonesia, Sri Lanka, Cuba, Jamaica và Haiti…Trong khi đó, nhiệt độ tăng cao và cháy rừng gia tăng tại châu Âu, với diện tích bị thiêu rụi trong mùa hè đạt mức kỷ lục. Bờ biển Địa Trung Hải của Pháp trải qua vụ cháy nghiêm trọng nhất trong 50 năm.

Theo các nhà khoa học, biến đổi khí hậu do con người gây ra khiến hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng thường xuyên, nguy hiểm và tàn phá nghiêm trọng hơn.

Bình Giang

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/nhin-lai-10-su-kien-quoc-te-dinh-hinh-nam-2025-post1807013.tpo