Và hành trình ấy cũng sẽ là những dấu ấn, kỷ niệm khó quên của mỗi thành viên trong Đoàn Cứu hộ, cứu nạn QĐND Việt Nam. Nhìn lại hành trình ấy, chúng tôi có cuộc trao đổi với Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ, Phó Cục trưởng Cục Cứu hộ, cứu nạn, Bộ Tổng Tham mưu QĐND Việt Nam, Trưởng đoàn QĐND Việt Nam tham gia hỗ trợ khắc phục hậu quả động đất tại Myanmar.
Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ. Ảnh: Diệp Chi
- Thưa Thiếu tướng, ngay sau khi nhận nhiệm vụ, 80 thành viên trong Đoàn cứu hộ chỉ có 1 ngày để làm công tác chuẩn bị. Đó là một thời gian ngắn và gấp gáp cho một nhiệm vụ khó khăn và phức tạp, trong khi chúng ta lại không mang theo được các trang thiết bị, máy móc hạng nặng. Vậy ngay sau khi đặt chân đến nước bạn, chúng ta đã triển khai nhiệm vụ như thế nào?
- Đoàn công tác của Quân đội chúng ta được điều phối thực hiện nhiệm vụ tại 4 điểm, gồm 2 chung cư, 1 bệnh viện và 1 khách sạn. Theo thông báo của bạn thì có 21 người mất tích. Chúng ta sử dụng chó nghiệp vụ để tìm kiếm, đánh hơi người và thi thể. Sau đó, sử dụng các trang thiết bị chuyên dụng như radar xuyên tường, hệ thống soi tìm hình ảnh để xác định chính xác vị trí của nạn nhân trong một khu vực đổ nát, hàng trăm mét khối bê tông, đất đá như thế. Chúng ta sử dụng trang thiết bị cầm tay khoan, cắt bê tông và đào bới để đưa 21 thi thể ra ngoài. Đồng thời, chúng ta phối hợp với nước sở tại và Thổ Nhĩ Kỳ, cứu sống 1 thanh niên 26 tuổi là người đầu bếp tại khách sạn.
- Thiếu các trang thiết bị, máy móc hạng nặng chỉ là một trong những khó khăn của đoàn khi thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, khắc phục hậu quả động đất tại Myanmar..., có đúng không thưa Thiếu tướng?
- Đúng thế, chúng ta thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện hết sức khó khăn, khắc nghiệt của thời tiết nóng nắng trên 40 độ C. Và đặc biệt là các tử thi trong đống đổ nát đã bị phân hủy. Điện và sóng điện thoại ở khu vực tìm kiếm không có. Các trang thiết bị hạng nặng như máy xúc, máy ủi, máy múc không có, nên chúng ta chủ yếu sử dụng trang thiết bị cầm tay và sử dụng sức người để tìm kiếm và đưa các nạn nhân ra ngoài, bàn giao cho chính quyền địa phương và người dân.
- Không chỉ gặp rất nhiều khó khăn mà cán bộ, chiến sĩ của chúng ta còn phải đối mặt với nhiếu nguy hiểm, sự cố có thể dẫn đến mất an toàn bất cứ lúc nào?
- Đúng rồi, tôi nhớ là ngày thứ ba, đoàn đang tìm kiếm trong bệnh viện thì có một rung chấn. Lúc đó, anh em chỉ biết hô nhau vì mình có tín hiệu gõ kẻng, còi. Ngay lập tức, anh em chạy hết ra ngoài, rất may là không ai bị sao. Sau khi khảo sát, đánh giá kỹ lại thực trạng tình hình và kết cấu của những tấm bê tông đã sập đổ, đoàn đưa ra quyết định, bằng mọi giá phải tìm được và đưa các thi thể ra vì lúc đó có rất nhiều người dân và lực lượng cứu hộ của bạn, của các nước đứng bên ngoài để quan sát, theo dõi hoạt động của đoàn cứu hộ. Và khi chúng tôi tìm thấy thi thể, đưa ra ngoài thì tất cả các lực lượng cứu hộ của các đoàn và người dân vỡ òa. Người dân hết sức cảm động, quỳ gối, nói lời cảm ơn với các thành viên trong đoàn.
- Những ánh mắt dõi theo, trông ngóng, mong chờ từng giờ, từng phút của người dân nước bạn đã tiếp thêm niềm tin, động lực để các đồng chí quyết tâm, nỗ lực cao nhất tìm kiếm, đưa thi thể thân nhân của họ ra khỏi đống đổ nát, hoang tàn, đúng không thưa Thiếu tướng?
- Có thể nói, đoàn cứu hộ đã làm việc trong điều kiện một số đoàn các nước khác đã đến khảo sát nhưng do tính chất nguy hiểm, họ đều rời đi. Tuy nhiên, đoàn cứu hộ của QĐND Việt Nam đến bằng tình cảm, trách nhiệm của dân tộc ta, Quân đội ta. Vì tình cảm, vì trách nhiệm của nhân dân Việt Nam: "thương người như thể thương thân", cho nên chúng ta đã làm hết sức mình. Trong điều kiện nguy hiểm như thế, mùi tử thi bốc lên như thế, nhưng chúng ta vẫn rất trân trọng, dùng tay bới từng viên đá, từng viên gạch để đưa các thi thể ra nguyên vẹn để bàn giao cho gia đình.
Có thể nói, đoàn cứu hộ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Trong thời gian 5 ngày, chúng tôi đã tìm kiếm, đưa ra tất cả những người mất tích trong đống đổ nát. Chính phủ và nhân dân Myanmar đánh giá rất cao nghĩa cử của dân tộc ta. Đặc biệt là trách nhiệm và tinh thần không quản khó khăn của lực lượng cứu hộ QĐND Việt Nam. Người dân Myanmar nói, không tưởng tượng được tại sao QĐND Việt Nam lại làm tốt đến thế. Với cương vị trưởng đoàn, tôi vừa thực hiện nhiệm vụ, vừa đến thăm hỏi và chia sẻ, động viên các gia đình có người thân thiệt mạng. Và tôi có nói rằng: Đây chính là tình cảm của đất nước, của nhân dân và của Quân đội chúng tôi dành cho nhân dân và đất nước Myanmar các bạn. Chúng tôi xác định tìm kiếm người thân, thân nhân của các bạn như là người thân của chúng tôi, nhân dân đất nước tôi.
Lực lượng cứu hộ cùng với cảnh khuyển của Trường Trung cấp 24 Biên phòng thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm nạn nhân trong thảm họa động đất tại Myanmar. Ảnh: Trường Trung cấp 24 Biên phòng cung cấp
- Không những tìm kiếm và bàn giao nguyên vẹn 21 thi thể cho nước bạn, mà chúng ta đã giải cứu thành công một người dân Myanmar bị vùi lấp trong đất đá, khu vực này lại không thuộc phạm vi tìm kiếm và cứu hộ của chúng ta. Chắc hẳn là rất khó để có thể diễn tả lại được cảm xúc của anh em cán bộ, chiến sĩ trong đoàn cũng như của người dân lúc đó?
- Lúc đó, đoàn đang làm nhiệm vụ ở bệnh viện, nhưng trước yêu cầu đề xuất của lực lượng cứu hộ, cứu nạn của Myanmar, chúng tôi tổ chức ngay một tổ tinh nhuệ nhất, sử dụng chó nghiệp vụ và trang thiết bị hiện đại để vào giải cứu, tìm và đưa thanh niên còn mắc kẹt trong đó ra. Trong điều kiện khách sạn hơn 10 tầng đổ sập xuống như thế, nhưng lực lượng của chúng ta vào, trong vòng hơn một giờ là đã giải cứu được. Trong khi đó, các lực lượng khác của bạn với lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ đã làm hơn một ngày rồi. Tôi có thể nói rằng, nếu đến không kịp thời thì không biết là sinh mạng của thanh niên đó như thế nào. Khi tôi đến thăm, động viên thanh niên ở bệnh viện thì thanh niên đó chỉ biết khóc và nói lời cảm ơn. Người thanh niên ấy nói với tôi là: Nhân dân Việt Nam và QĐND Việt Nam đã tái sinh anh ấy một lần nữa.
- Sau khi khi hoàn thành nhiệm vụ, trở về nước, chúng ta còn hỗ trợ bạn những trang thiết bị thiết yếu, thuốc men và lương thực, thực phẩm. Cùng với các hoạt động cứu hộ thì việc làm này mang một thông điệp, ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện phẩm chất cao đẹp của "Bộ đội Cụ Hồ" và truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam...
- Vâng, thực hiện chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu QĐND Việt Nam, đoàn công tác đã bàn giao cho bạn, tặng bạn 50 tấn lương khô, hơn 3 nghìn lều bạt và hơn 10 tấn trang thiết bị, máy nổ, thuốc quân y, lương thực, thực phẩm. Những gì của đoàn còn lại thì đều chia sẻ và bàn giao cho bạn. Có thể nói, những trang thiết bị, lương thực, thực phẩm, đặc biệt là lều bạt đều hết sức kịp thời cho người dân Myanmar, trong lúc họ đang phải màn trời chiếu đất, khó khăn như thế. Khi tôi về nước thì Đại sứ quán của ta và sĩ quan liên lạc tại thủ đô của Myanmar điện cho tôi có nói là bắt đầu mưa. Mà mùa mưa không có lều bạt thì nhân dân ở đó rất khổ, chúng ta đã hỗ trợ bạn rất kịp thời và hiệu quả. Đấy chính là tình cảm, trách nhiệm, nghĩa cử cao đẹp của đất nước ta, nhân dân ta và đặc biệt là của quân đội ta đối với nước bạn.
- Trân trọng cảm ơn Thiếu tướng!
Diệp Chi (thực hiện)