Nhìn lại ngành nông nghiệp 2024: Nhiều con số kỷ lục, rộng dư địa bứt phá

3 ngày trướcBài gốc

Nông nghiệp “vượt khó”, loạt mặt hàng đạt trên 3 tỷ USD

Tổng cục Hải quan ước tính năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của nông lâm thủy sản đạt 62,5 tỷ USD, xuất siêu 18 tỷ USD, chiếm trên 70% tổng xuất siêu của cả nước.

Đóng góp vào đà tăng trưởng năm qua, nhiều mặt hàng nông sản ghi nhận kim ngạch xuất khẩu đạt kỷ lục nhờ những yếu tố thuận lợi của thị trường thế giới, đặc biệt là yếu tố giá cả. Đồng thời, sự chuyển dịch trong cơ cấu sản phẩm cũng giúp giá trị ngành hàng tăng cao.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, có 7 nhóm mặt hàng hàng đạt giá trị xuất khẩu trên 3 tỷ USD trong năm 2024. Trong đó, 4 mặt hàng ghi nhận kim ngạch xuất khẩu đạt kỷ lục là gạo (5,75 tỷ USD), rau quả (7,12 tỷ USD), cà phê (5,48 tỷ USD), hạt điều (4,3 tỷ USD).

Về mặt hàng gạo, riêng trong tháng 12/2024, Việt Nam ước xuất khẩu hơn 520 nghìn tấn gạo, thu về 390 triệu USD. Lũy kế cả năm, tổng khối lượng và kim ngạch xuất khẩu gạo đạt hơn 9 triệu tấn và 5,7 tỷ USD; tăng 11% về khối lượng và tăng 24% về giá trị so với năm 2023.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Việt Nam đang tạo dựng ngành hàng lúa gạo với hướng đi khác biệt là tập trung vào gạo thơm, gạo chất lượng cao, giảm dần gạo cấp thấp. Nông dân Việt Nam đang tập trung sản xuất các giống lúa chất lượng cao, được thị trường quốc tế ưa chuộng như Đài Thơm 8, OM 18, các giống ST,… bán được giá, hiệu quả kinh tế cao. Việt Nam cũng nhập rất nhiều gạo giá rẻ từ Ấn Độ, Pakistan… để phục vụ chế biến và tiêu dùng cho phân khúc bình dân. Ngoài ra, còn có nguồn lúa gạo từ Campuchia vừa phục vụ tiêu dùng, vừa xuất khẩu do nước này chưa có hạ tầng chế biến tốt như Việt Nam.

Năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đặt mục tiêu xuất khẩu rau quả đạt 6-6,5 tỷ USD nhưng chỉ sau 11 tháng ngành rau quả đã đạt 6,6 tỷ USD, vượt qua chỉ tiêu năm, thậm chí vượt qua mức kỷ lục thiết lập năm ngoái là 5,6 tỷ USD. Trong đó, mặt hàng sầu riêng đóng góp gần một nửa kim ngạch cho nhóm mặt hàng này.

Sự tăng trưởng vượt bậc của sản lượng các loại trái cây chủ lực, kết hợp với việc khai thác hiệu quả thị trường Trung Quốc, đã giúp xuất khẩu rau quả Việt Nam đạt được những thành tích đáng ghi nhận trong thời gian qua.

Xuất khẩu hạt điều năm nay cũng đạt mức kỷ lục xét về cả lượng và kim ngạch. Theo đó, Việt Nam xuất khẩu được hơn 729.000 tấn, đem về 4,38 tỷ USD, tăng 20% về lượng và 13% về kim ngạch. Ngành này thậm chí cán đích mục tiêu cả năm 2024 ngay từ lũy kế 10 tháng khi đạt gần 3,58 tỷ USD.

Việc xuất khẩu hạt điều vượt mốc 4 tỷ USD, chủ yếu do tăng mạnh về lượng xuất khẩu. Bởi, giá hạt điều xuất khẩu bình quân đạt hơn 6.000 USD/tấn, chỉ tăng tăng nhẹ 5% so với năm 2023.

Bộ trưởng Bộ Công Thương: Xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt trên 62 tỷ USD "đều vào túi của người dân"

Sáng 31/12/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2024.

Trả lời câu hỏi của nông dân về thực trạng hầu hết hàng hóa nông sản của Việt Nam xuất khẩu tập trung chủ yếu dưới dạng thô, hoặc chỉ qua sơ chế, chưa có các sản phẩm chế biến sâu, có thương hiệu, nên giá trị chưa cao và một số giải pháp, chính sách để “nâng tầm nông sản Việt” một cách đồng bộ, nhất là việc chú trọng tập trung xây dựng các thương hiệu nông sản lớn mang thương hiệu Việt, hướng tới mục tiêu xuất khẩu 100 tỷ USD, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định: “Năm 2024 chúng ta xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt trên 62 tỷ USD, mức rất kỷ lục. Cái quan trọng là số tiền xuất khẩu này đều vào túi của người dân".

"Hiện chúng ta có 20 Hiệp định tự do đã ký kết, nếu thực thi hết 20 hiệp định.. chúng ta sẽ đưa được rất nhiều sản phẩm vào các thị trường này. Đặc biệt là sản phẩm của chúng ta có thương hiệu nhiệt đời, sản phẩm chúng ta xuất thô nên tiềm năng rất lớn”, Bộ trưởng Diên nói thêm.

Theo Bộ trưởng, để nâng tầm nông sản, việc đầu tiên là quy hoạch lại vùng trồng, vùng nuôi và áp dụng công nghệ vào sản xuất, tạo ra khối lượng sản phẩm lớn có chất lượng cao.

Tiếp đến là hỗ trợ tiếp cận thị trường. “Thị trường nội địa có dư địa rất lớn. Để sản phẩm tiếp cận được thị trường trong nước, chúng ta cũng phải chứng minh được chất lượng của mình trước. Chúng tôi đã có chiến lược tiếp cận thị trường trong nước phải đặt lên hàng đầu. Sau đó là tiếp cận các thị trường thế giới.

Chúng ta cần tiếp cận thị trường theo hướng mà họ cần, chứ không phải những gì ta có”, Bộ trưởng Bộ Công Thương nói.

Để xúc tiến thương mại, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp, đại diện Bộ Công Thương cho biết hiện có 90 cơ quan thương vụ tại các nước để gỡ khó cho các vụ kiện thương mại, đồng thời bố trí 40% kinh phí xúc tiến thương mại dùng cho xúc tiến nông nghiệp.

Thủ tướng: 9 vấn đề quan trọng để thúc đẩy nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh:

Các mặt hàng nông sản của Việt Nam có mặt ở trên 190 nước trên thế giới, đó là một nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị. Chúng ta sản xuất được hàng, đưa hàng đến nơi thị trường cần – đó là một quy trình rất lớn. Một nội dung nữa khẳng định vai trò vị thế của ngành nông nghiệp, đó là chúng ta không chỉ sản xuất đủ ăn mà còn thặng dư cao, xuất khẩu được trên 9 triệu tấn gạo, mang về hơn 5 tỷ USD.

Không những chúng ta có trách nhiệm đóng góp lương thực cho cộng đồng quốc tế mà còn thu lợi nhuận cho nông dân. Điều đó ngày càng khẳng định việc chúng ta xác định con đường xây dựng nông thôn hiện đại, nông nghiệp sinh thái, nông dân văn minh là vô cùng đúng đắn. Đó không chỉ là mục tiêu tham vọng rất lớn, nhiều người nói là bất khả thi mà chúng ta vẫn phải quyết tâm thực hiện. Đó là khát vọng của dân tộc, của đất nước, khó mấy cũng phải làm. "Chúng ta phải đạt mục tiêu xuất khẩu nông lâm thủy sản 100 tỷ USD trong những năm tới", Thủ tướng phát biểu và trân trọng cảm ơn đóng góp của ngành nông nghiệp, phát triển nông thôn, của nông dân với sự phát triển của đất nước và chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới.

Thủ tướng nhấn mạnh 9 vấn đề quan trọng mà các chủ thể liên quan cần tiếp tục quan tâm trong thời gian tới để thúc đẩy nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Trước hết, Thủ tướng nhấn mạnh thể chế, chính sách vẫn là điểm nghẽn của điểm nghẽn và phải là đột phá của đột phá. Thủ tướng lấy ví dụ, việc tháo gỡ cơ chế, chính sách với khoán 10, khoán 100 trước đây đã biến Việt Nam từ một nước thiếu lương thực trở thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới; tỷ lệ hộ nghèo từ 67% đến nay chỉ còn 1,93%. Điều này cho thấy nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ Nhân dân.

Thủ tướng mong muốn, đề nghị bà con nông dân tiếp tục góp ý để cùng nhau xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, gồm cơ chế, chính sách về đất đai, thuế, phí, lệ phí, về vốn tín dụng…; từ đó tháo gỡ nút thắt từ thực tiễn, để mọi người dân có thể đóng góp sức lực, nguồn lực của mình cho sự phát triển, đưa mục tiêu phát triển nông nghiệp hiện đại, xây dựng nông thôn hiện đại, nông dân văn minh thực hiện được nhanh hơn, tăng tốc, bứt phá hơn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng ấm no và hạnh phúc hơn.

Vấn đề thứ hai là công tác quy hoạch. Trước đây, do điều kiện, hoàn cảnh, lịch sử của đất nước, công tác quy hoạch chưa được quan tâm đúng mức. Đến nay, nhu cầu của người dân ngày càng nâng cao theo hướng ăn ngon, ăn sạch, do đó công tác quy hoạch cần được quan tâm hơn nữa, nhất là quy hoạch ngành, quy hoạch đất đai, quy hoạch các khu, cụm công nghiệp phục vụ sản xuất nông nghiệp…

Vấn đề thứ ba là đất đai. Phải tiếp tục rà soát pháp luật, quy định để giải phóng nguồn lực từ đất đai, phát huy cao nhất hiệu quả từ đất đai, bởi đất đai là hằng số, là nguồn lực có hạn. Cùng với đó, phải khai thác cả không gian vũ trụ như phát triển internet vệ tinh để cung cấp sóng viễn thông cho vùng sâu, vùng xa; khai thác không gian biển như phát triển năng lượng mặt trời, gió…; khai thác không gian ngầm chứ không thể kéo cột điện, cột sóng lôm côm như hiện nay để mang lại lợi ích cho nông dân, phát huy sức mạnh của nông dân, phát triển nông thôn, nông nghiệp.

Vấn đề thứ tư là vốn và bảo hiểm. Muốn làm giàu thì phải có vốn, muốn thúc đẩy nông nghiệp theo hướng phát triển xanh, phát triển các ngành chủ lực theo quy hoạch, phát triển các mặt hàng mà thế giới có nhu cầu thì phải có chính sách tín dụng và bảo hiểm theo nguyên tắc đóng – hưởng để khuyến khích. Đồng thời, phải khuyến khích doanh nghiệp tham gia hợp tác, hỗ trợ, liên kết chặt chẽ với nông dân để bảo đảm đầu vào, đầu ra cho sản xuất; đẩy mạnh liên kết vùng, đa dạng hóa sản phẩm, thị trường, chuỗi cung ứng.

Vấn đề thứ năm là thị trường. Phát triển kinh tế nông nghiệp chứ không phải sản xuất nông nghiệp tự cung, tự cấp nữa thì phải mở rộng thị trường xuất khẩu, gồm cả các thị trường đặc thù như thực phẩm Halal. Nhà nước phải tìm thị trường tiêu thụ cho sản phẩm của người nông dân, người nông dân phải bảo đảm chất lượng và xây dựng thương hiệu cho nông sản, cùng với mẫu mã, bao bì, đóng góp thuận tiện, bắt mắt để chiếm lĩnh thị phần."Để du khách mua sản phẩm thì bao bì, đóng gói sản phẩm đó phải đi máy bay cũng được, tàu hòa cũng được, tàu biển cũng được, đi bộ cũng được…", Thủ tướng lấy ví dụ.

Vấn đề thứ sáu là đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, số hóa nông nghiệp, xây dựng cơ sở dữ liệu, nghiên cứu, phát triển trí tuệ nhân tạo trong ngành nông nghiệp Việt Nam. Nghiên cứu, tiếp cận, chuyển giao công nghệ tiên tiến, công nghệ sạch, công nghệ xanh. “Trong tất cả các khâu từ trồng cây gì, nuôi con gì, kinh doanh gì đến xây dựng chỉ dẫn địa lý, đẩy mạnh chế biến sâu, nghiên cứu bao bì, mẫu mã… đều cần đến khoa học công nghệ. Chuyển đổi số, cơ sở dữ liệu sẽ cho giải pháp thông minh, như chỗ nào trồng lúa tốt nhất, giải pháp canh tác nào tốt nhất, thông minh nhất", Thủ tướng nói.

Vấn đề thứ bảy là đào tạo nhân lực chất lượng cao và chuyển đổi nhân lực từ khu vực nông nghiệp, nông thôn sang khu vực công nghiệp và đô thị. Chuyển đổi lao động bền vững là chuyển đổi ngay tại chỗ, công nghiệp hóa nông thôn. “Ly nông mà không ly hương là ở chỗ này, chứ không phải là người lao động chuyển từ miền Tây lên miền Đông”, Thủ tướng lưu ý.

Vấn đề thứ tám, xác định văn hóa là sức mạnh nội sinh, văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mang tính dân tộc, khoa học, đại chúng, văn hóa soi đường cho quốc dân đi. "Vẫn là bài hát Trống Cơm, vẫn là chèo, là tuồng, nhưng nếu đổi mới sáng tạo, có đầu tư trí tuệ, ứng dụng khoa học công nghệ thì bài hát được nâng tầm lên rất nhiều. Vừa rồi 2 concert rất thành công là nhờ yếu tố trí tuệ, đầu tư khoa học công nghệ”, Thủ tướng nói và nhấn mạnh, phải khai thác tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của mình, phải quốc tế hóa các giá trị văn hóa, thương mại hóa văn hóa thành nguồn lực, dân tộc hóa văn minh nhân loại vào đất nước chúng ta để khai thác tiềm lực, đồng thời tạo ra nguồn lực và thu hút đầu tư.

Thứ chín, hệ thống chính trị cơ sở phải luôn nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người nông dân và chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước tới người nông dân. Đồng thời, chủ động đề xuất thể thể chế, cơ chế, chính sách trên cơ sở thực tiễn; huy động sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, của doanh nghiệp và người dân để phục vụ phát triển.

Thủ tướng cho biết Đảng, Nhà nước đã và đang tập trung thúc đẩy 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực. Theo đó, xây dựng thể chế thông thoáng, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính để giảm chi phí tuân thủ, giảm cơ chế xin cho, giảm phiền hà, sách nhiễu, huy động mọi nguồn lực cho phát triển; xây dựng hạ tầng chiến lược (về giao thông, hạ tầng số, hạ tầng xã hội, y tế, giáo dục và thể thao…) để giảm chi phí logistics, tăng tính cạnh tranh của sản phẩm, giảm thời gian, chi phí, công sức cho người dân và doanh nghiệp; đào tạo nhân lực và chuyển dịch lao động, nâng cao tay nghề, tri thức, trình độ kỹ năng của người nông dân.

Đề nghị các cấp ủy, chính quyền địa phương định kỳ đối thoại, lắng nghe với nông dân, Thủ tướng kêu gọi dưới sự lãnh đạo của Đảng, tiếp tục phát huy tinh thần tự lực, tự cường, đổi mới sáng tạo và đoàn kết, thống nhất – đây là điểm tựa tinh thần của dân tộc ta, kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, để đi lên từ bàn tay, khối óc, khung trời, cửa biển của mình, cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng và cùng phát triển, cùng cả nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới.

Trang Mai

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/nhin-lai-nganh-nong-nghiep-2024-nhieu-con-so-ky-luc-rong-du-dia-but-pha.html