Nhịp cầu kết nối văn hóa và phát triển du lịch

một ngày trướcBài gốc

Lễ hội Đền Lương Văn Chánh - vị thành hoàng mở đất, để Phú Yên chính thức có tên trên bản đồ Việt Nam năm 1611. Ảnh: TRẦN QUỚI

Khi được tổ chức khoa học, quy mô, các lễ hội này không chỉ nâng cao giá trị văn hóa mà còn đảm bảo cân bằng giữa lợi ích kinh tế, bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng. Để đạt hiệu quả lâu dài, mỗi địa phương nên chọn một đến hai lễ hội đặc trưng, có quy mô, được đầu tư bài bản nhằm xây dựng thương hiệu du lịch riêng, tạo dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch trong nước và quốc tế.

Lễ hội - định vị thương hiệu

Nhờ chiến lược bài bản, nhiều lễ hội đã trở thành điểm nhấn thu hút hàng triệu du khách mỗi năm. Không chỉ vậy, điều quan trọng hơn là thông qua đó, thương hiệu du lịch địa phương được định hình. Có hai xu hướng tổ chức lễ hội, góp phần định hình thương hiệu du lịch cho các địa phương. Một là lễ hội truyền thống, tâm linh; hai là lễ hội hiện đại hoặc kết hợp giữa truyền thống với hiện đại.

Lễ hội chủ yếu dựa trên những giá trị văn hóa - lịch sử có từ lâu đời, được kế thừa và phát huy qua nhiều thế hệ, tiêu biểu như: Lễ hội Gióng - một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, tôn vinh truyền thống yêu nước và tinh thần thượng võ của dân tộc. Lễ hội Chùa Hương với không gian tâm linh độc đáo thu hút hàng triệu du khách hành hương mỗi năm. Lễ hội Đền Hùng ở Phú Thọ trở thành điểm hội tụ văn hóa cội nguồn, góp phần quảng bá hình ảnh du lịch địa phương...

Việc quy hoạch bài bản, tổ chức chuyên nghiệp và kết hợp giữa truyền thống với đổi mới sáng tạo sẽ giúp các địa phương tận dụng tối đa tiềm năng của lễ hội, góp phần đưa du lịch tỉnh nhà lên một tầm cao mới.

Hay như lễ hội Kate của đồng bào Chăm tại Ninh Thuận, không chỉ là dịp để đồng bào thực hành tín ngưỡng mà còn giúp bảo tồn và phát triển du lịch cộng đồng bền vững. Lễ hội Đống Đa - Tây Sơn (Bình Định) được tổ chức vào mùng 4 và mùng 5 tết Nguyên đán để tưởng nhớ công tích lẫy lừng các thủ lĩnh của phong trào Tây Sơn, người anh hùng áo vải, vua Quang Trung - Nguyễn Huệ và kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa, đánh thắng 29 vạn quân Thanh xâm lược.

Bên cạnh những lễ hội truyền thống, nhiều địa phương đã tổ chức các lễ hội hiện đại kết hợp truyền thống tạo nên chuỗi sự kiện hấp dẫn. Tiêu biểu là Festival Huế - một trong những lễ hội thành công nhất tại Việt Nam, kết hợp trình diễn nghệ thuật cung đình, nhã nhạc và các sự kiện giao lưu văn hóa quốc tế, giúp Huế khẳng định vị thế trung tâm du lịch di sản.

Lễ hội Hoa Đà Lạt là một điển hình khác, với chuỗi sự kiện kéo dài, kết hợp triển lãm hoa, nghệ thuật đường phố, hội thảo và các tour du lịch sinh thái, nâng cao thương hiệu “thành phố ngàn hoa”.

Tại Tây Nguyên, lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột đã biến cà phê - sản vật đặc trưng của vùng - thành điểm nhấn du lịch với nhiều hoạt động hấp dẫn như hội chợ, triển lãm, biểu diễn cồng chiêng, lan tỏa văn hóa Tây Nguyên đến với bạn bè du khách. Đặc biệt lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9, năm 2025 vừa kết thúc đã thành công, để lại dấu ấn tốt đẹp và mang lại hiệu quả KT-XH, khẳng định vị thế “thủ phủ cà phê Việt Nam”, đưa Đắk Lắk tiến gần hơn tới mục tiêu xây dựng “Thành phố cà phê của thế giới”.

Một trong những lễ hội hiện đại để lại ấn tượng đẹp, thu hút du khách trong nước và quốc tế, mang lại hiệu quả kinh tế lớn cho ngành Du lịch Đà Nẵng đó chính là lễ hội Pháo hoa quốc tế Đà Nẵng. Mới chỉ tổ chức lần thứ 12, nhưng lễ hội này đã để lại dấu ấn đặc biệt, tạo được hình ảnh, thương hiệu khi nhắc đến du lịch Đà Nẵng, du lịch Việt Nam trong dịp hè.

Theo GS.TS Nguyễn Khắc Thuần, văn hóa truyền thống là cội nguồn là gốc rễ của sự phát triển. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, du lịch lễ hội không chỉ góp phần bảo tồn di sản mà còn mở ra cơ hội giao lưu văn hóa, thúc đẩy kinh tế và nâng cao nhận thức về phát triển bền vững.

Biểu diễn võ thuật tại lễ hội Đền Lê Thành Phương - thủ lĩnh phong trào Cần Vương. Ảnh: TRẦN QUỚI

Tìm hướng đi cho lễ hội du lịch Phú Yên

Có thể thấy, khi được tổ chức bài bản và gắn kết với chiến lược phát triển du lịch, lễ hội trở thành động lực thúc đẩy kinh tế, bảo vệ di sản và nâng cao vị thế của địa phương. Khi nhắc đến tên lễ hội, du khách nghĩ ngay đến địa phương và ngược lại, đó là một thành công trong định vị thương hiệu du lịch mà lễ hội mang lại.

Phú Yên, địa phương có khá nhiều lễ hội đặc trưng, như: Lễ hội sông nước (đua thuyền đầm Ô Loan, sông Ngân Sơn, sông Chùa, sông Đà Nông, sông Tam Giang…), hội đua ngựa Gò Thì Thùng, lễ hội Chùa Đá Trắng, lễ hội Đền Lê Thành Phương, Đền Lương Văn Chánh, hội thơ Nguyên tiêu Núi Nhạn, lễ hội cầu ngư… Tuy nhiên nhìn lại, những lễ hội nói trên có bề dày truyền thống, nhưng chỉ dừng lại ở mức thu hút khách nội vùng là chính, rất ít có những lễ hội thu hút được du khách ngoài tỉnh, chưa nói đến khách quốc tế.

Có lẽ lý do nằm ở sự quan tâm và quy mô tổ chức, tôn vinh lễ hội chưa đúng mức. Bằng chứng là lễ hội năm nào cũng như năm nào, phần lễ thì gói gọn theo nghi thức truyền thống, phần hội thì buồn tẻ, làng nhàng trong một không gian, quy mô nhỏ hẹp.

Thực tế, những lễ hội có thương hiệu của các địa phương cho thấy, hai yếu tố cốt lõi để tạo nên thành công cho lễ hội, đó là chọn lựa lễ hội mang đặc trưng độc đáo, khác biệt nhất và sự quan tâm đầu tư cho lễ hội, đủ lớn, quy mô.

Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, mang nội dung văn hóa sâu sắc, có tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao. Khai thác thế mạnh của văn hóa để phát triển du lịch và du lịch sẽ lại củng cố phát triển bền vững văn hóa, giới thiệu với du khách các giá trị văn hóa truyền thống, đặc sắc của địa phương.

Theo PGS.TS Phạm Trung Lương, thành viên Tổ tư vấn quy hoạch du lịch quốc gia, Phú Yên có nhiều tài nguyên thiên nhiên và nhân văn, trong đó có nhiều lễ hội, nếu được bảo tồn, phát huy và đầu tư xứng tầm để có những sản phẩm du lịch cao cấp, hơn thế là điểm đến đẳng cấp.

Phát huy lợi thế bờ biển, truyền thống văn hóa miền biển như lễ hội cầu ngư, hò bá trạo, đặc trưng sản vật cá ngừ đại dương, thế mạnh ẩm thực, hoàn toàn có thể làm một lễ hội Cá ngừ đại dương, kết hợp với festival biển, các hoạt động truyền thống của ngư dân ven biển, cùng hoạt động thể thao trên biển. Đây cũng là một ý tưởng tốt, sẽ tạo bước đột phá cho du lịch Phú Yên, nếu công tác đầu tư đúng mức, tổ chức chuyên nghiệp.

Lễ hội từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của cộng đồng. Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, tôn vinh các giá trị truyền thống, mà lễ hội còn là một phương tiện quan trọng trong việc phát triển du lịch, góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương. Trên thế giới và tại Việt Nam, nhiều lễ hội dân gian và sự kiện hiện đại đã trở thành điểm nhấn thu hút hàng triệu du khách.

TRẦN QUỚI

Nguồn Phú Yên : https://baophuyen.vn/du-lich/202503/nhip-cau-ket-noi-van-hoa-va-phat-trien-du-lich-38d7945/