Bám sát, nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc điều hành lãi suất tại công điện số 19/CĐ-TTg ngày 24/02/2025, trong những ngày qua, NHNN đã quyết liệt triển khai giải pháp điều hành nhất là trên nghiệp vụ thị trường mở NHNN điều hành chủ động, linh hoạt để giảm mặt bằng lãi suất thị trường liên ngân hàng, qua đó hỗ trợ TCTD tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp từ NHNN để có điều kiện tiếp tục giảm lãi suất cho vay.
Quyết định trên của NHNN được PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh đánh giá rất tích cực cho thấy nhà điều hành thể hiện quyết tâm tạo mặt bằng lãi suất thấp, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bứt phá đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8%.
Trước đó, NHNN liên tục thực hiện chào mua có kỳ hạn giấy tờ có giá hàng ngày, đa dạng kỳ hạn, tăng khối lượng chào mua để đáp ứng kịp thời, đầy đủ nhu cầu vốn thanh khoản cho các TCTD ổn định tâm lý thị trường. Đơn cử, NHNN thực hiện chào mua giấy tờ có giá lên đến 91 ngày để bơm thanh khoản dài hạn hơn cho hệ thống...
NHNN điều hành nghiệp vụ thị trường mở chủ động, linh hoạt để giảm mặt bằng lãi suất thị trường liên ngân hàng, qua đó hỗ trợ TCTD tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp từ NHNN để có điều kiện tiếp tục giảm lãi suất cho vay
Ngoài ra, NHNN cũng liên tục giảm dần lãi suất phát hành tín phiếu NHNN từ 4,0% xuống còn 3,1%/năm vào ngày 4/3/2025, đồng thời giảm dần khối lượng và tiến tới dừng phát hành tín phiếu kể từ ngày 5/3/2025. Qua đó phát tín hiệu mạnh mẽ và tích cực về định hướng của NHNN trong việc kéo giảm mặt bằng lãi suất thị trường xuống. Thực tế, lãi suất liên ngân hàng có xu hướng giảm. Lãi suất giao dịch các kỳ hạn ngắn trên thị trường liên ngân hàng ngày 5/3/2025 đã giảm và hiện về quanh mức 4,0/năm, bám sát mức lãi suất chào mua giấy tờ có giá của NHNN.
Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, tất cả những động thái từ cơ quan điều hành chủ động hỗ trợ hệ thống TCTD cung ứng kịp thời nguồn vốn phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế, góp phần giảm mặt bằng lãi suất thị trường, tránh việc tăng lãi suất huy động để thu hút tiền gửi.
Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay, áp lực tỷ giá đang khá lớn, không như mọi năm, từ tháng 1, tỷ giá đã có dấu hiệu căng thẳng và duy trì đến hiện tại, do FED không nới lỏng chính sách tiền tệ như dự kiến. Tỷ giá VND/USD năm 2025 được dự báo tiếp tục được neo ở mức cao trong bối cảnh rủi ro toàn cầu chưa có dấu hiệu hạ nhiệt và phụ thuộc vào “thương chiến” và chính sách của Tổng thống Donald Trump. Việc cân bằng được bài toán lãi suất, tỷ giá và tăng trưởng kinh tế đến thời điểm này cho thấy sự nỗ lực của cơ quan điều hành.
Trên thị trường 1, ngay sau chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và NHNN, theo thống kê NHNN đã có 12 NHTM giảm lãi suất, có những ngân hàng giảm rất sâu. Tính bình quân, lãi suất đầu vào huy động có ngân hàng giảm đến 0,7%. Về cho vay, nhiều ngân hàng đã đưa ra các gói tín dụng rất phù hợp với nhu cầu lúc này, nhất là cho vay tiêu dùng, cho vay nhà ở xã hội đối với người nghèo, người thu nhập thấp...
Giới chuyên môn ghi nhận nỗ lực của hệ thống ngân hàng trong việc rất tích cực giảm lãi suất, hỗ trợ doanh nghiệp nhưng để hỗ trợ tăng trưởng bên cạnh chính sách lãi suất cần phải triển khai các giải pháp chính sách khác. Bởi dư địa giảm lãi suất còn hạn hẹp, nếu điều chỉnh giảm sâu lãi suất, tiền gửi tìm đến kênh đầu tư khác có sinh lời cao hơn, vốn hỗ trợ cho tăng trưởng chắc chắn bị ảnh hưởng. "Việc giữ mặt bằng lãi suất như hiện tại đã là một thành công của NHNN", TS. Huân nhấn mạnh và đề xuất nên có nhiều chính sách thúc đẩy xuất khẩu hỗ trợ cả hai mục tiêu giảm áp lực tỷ giá và lãi suất. Khi nguồn ngoại tệ từ xuất khẩu nhiều, NHNN có điều kiện tăng dự trữ ngoại hối và tăng cung tiền đồng ra. Từ đó giảm áp lực lên tỷ giá, vừa hỗ trợ giảm lãi suất. Đồng thời, tăng cường thu hút dòng vốn FDI để cải thiện cán cân thanh toán. “Việt Nam đang có thời cơ, thuận lợi để thúc đẩy cả xuất khẩu, FDI với chính sách của Tổng thống Donald Trump. Mỹ đang đánh thuế với ba nước là Trung Quốc, Canada, Mexico là đối thủ cạnh tranh hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ của Việt Nam, vì thế sẽ có xu hướng dịch chuyển nhà máy sang Việt Nam, từ đó thu hút dòng vốn FDI rất tốt. Tuy nhiên, cần chú trọng các quy định để chống tình trạng chuyển giá, trốn thuế… của các doanh nghiệp FDI, hỗ trợ cho kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong đó có điều hành chính sách tiền tệ”, PGS. TS Nguyễn Hữu Huân nhận định.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy - chuyên gia kinh tế Đại học Nguyễn Trãi phân tích, mặc dù NHNN đang kiểm soát tốt, nhưng điều hành chính sách tiền tệ vẫn đối mặt với những yếu tố khó lường từ kinh tế và địa chính trị toàn cầu cần phải thận trọng trong điều chỉnh chính sách. "Hiệu quả của chính sách còn phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài, đặc biệt là những xung đột kinh tế và chính trị trên thế giới có thể tác động mạnh đến thị trường ngoại hối và dòng vốn vào Việt Nam", ông Huy phân tích thêm.
Về định hướng điều hành trong thời gian tới, lãnh đạo NHNN cho biết, NHNN sẽ giám sát chặt về lãi suất để đảm bảo làm sao vừa tạo sự chủ động cho ngân hàng thương mại, vừa chia sẻ với doanh nghiệp bằng giảm chi phí, giảm lãi suất cho vay tất cả các kỳ hạn. "NHNN sẽ chủ động điều hành các công cụ để tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại có thanh khoản, có nguồn vốn, không phải tăng vốn huy động. Đây cũng sẽ là một trong những công cụ NHNN chủ động điều hành từ nay đến cuối năm”, lãnh đạo NHNN thông tin thêm.
Quỳnh Trang