Thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ trong điều hành CSTT
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động phức tạp suốt năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã thể hiện vai trò chủ động và linh hoạt trong điều hành CSTT. Với việc phối hợp đồng bộ các công cụ điều hành, NHNN đã góp phần kiểm soát lạm phát trong tầm mục tiêu, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại tệ, đồng thời còn củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.
NHNN đã điều hành nghiệp vụ thị trường mở linh hoạt, phù hợp với diễn biến thị trường để điều tiết tiền tệ, góp phần ổn định thị trường tiền tệ và thực hiện mục tiêu chính sách tiền tệ. Theo đó, NHNN thực hiện chào mua có kỳ hạn giấy tờ có giá hàng ngày qua nghiệp vụ thị trường mở với khối lượng phù hợp, đáp ứng nhu cầu vốn của các tổ chức tín dụng (TCTD), đa dạng hóa và kéo dài kỳ hạn chào mua để hỗ trợ nguồn vốn dài hạn hơn cho hệ thống. Đồng thời, tại một số thời điểm trong năm 2024, trước diễn biến khó lường của thị trường quốc tế và trong nước gây áp lực lên tỷ giá, NHNN thực hiện phát hành tín phiếu để hỗ trợ điều hành tỷ giá và ổn định thị trường ngoại tệ. Những tháng đầu năm 2025, NHNN liên tục giảm dần lãi suất phát hành tín phiếu NHNN và dừng phát hành tín phiếu NHNN.
NHNN thực hiện nhiều giải pháp điều hành, góp phần ổn định thị trường tiền tệ và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế
Đồng thời, tiếp tục duy trì lãi suất điều hành ở mức thấp để định hướng thị trường giảm lãi suất cho vay hỗ trợ doanh nghiệp và người dân; đồng thời, tiếp tục chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí hoạt động, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và các giải pháp khác để phấn đấu hạ lãi suất cho vay; tổ chức làm việc trực tiếp và có công văn chỉ đạo toàn hệ thống TCTD ổn định lãi suất tiền gửi, giảm lãi suất cho vay để góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.
Nhờ những động thái chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhanh chóng, quyết liệt cho nên mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục có xu hướng giảm; các TCTD đã công bố thông tin lãi suất cho vay trên website của ngân hàng nhằm cung cấp thêm thông tin cho khách hàng tham khảo khi tiếp cận vốn vay. Đến ngày 10/4/2025, lãi suất cho vay bình quân đối với các giao dịch phát sinh mới của các NHTM ở mức 6,34%/năm, giảm 0,6%/năm so với cuối năm 2024.
Đối với tỷ giá và thị trường ngoại tệ, NHNN cho biết hiện đang chịu áp lực lớn, đa chiều và thay đổi nhanh chóng do diễn biến kinh tế - chính trị quốc tế khó lường, đặc biệt là chính sách thuế quan của chính quyền Mỹ, đồng USD quốc tế biến động nhanh, gây áp lực lên các đồng tiền. Trong bối cảnh đó, NHNN điều hành tỷ giá linh hoạt, phối hợp các công cụ CSTT (điều tiết thanh khoản, lãi suất) và can thiệp khi cần thiết để ổn định thị trường ngoại tệ, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát. Nhờ đó, thị trường ngoại tệ duy trì ổn định, thanh khoản ngoại tệ thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của nền kinh tế được đáp ứng đầy đủ, kịp thời; tỷ giá VND diễn biến tăng/giảm theo cả hai chiều, phù hợp với xu hướng chung của các đồng tiền quốc tế so với USD. Đến ngày 22/4/2025, tỷ giá giao dịch quanh mức 25.896 VND/USD, tăng 1,64% so với cuối năm 2024.
Cũng theo NHNN, kết quả điều hành CSTT góp phần kiểm soát lạm phát. Năm 2024, lạm phát Việt Nam chịu áp lực tăng trong nửa đầu năm do tác động của xu hướng tăng giá lương thực theo giá thế giới, giá điện, y tế, giá thuê nhà; tuy nhiên việc giá năng lượng giảm và giá lương thực – thực phẩm ổn định hơn từ đầu quý III khiến lạm phát tăng chậm lại (lạm phát so với cùng kỳ T12/2024: 2,94%; T7/2024: 4,36%; T12/2023: 3,58%). NHNN đánh giá, áp lực lạm phát trong tầm kiểm soát được thể hiện qua các con số: Bình quân cả năm 2024, lạm phát chung là 3,63% - thấp hơn mục tiêu đề ra; lạm phát cơ bản là 2,71%, - thấp hơn lạm phát chung.
Bước sang quý I/2025, lạm phát trong nước tiếp tục được kiểm soát tốt trong bối cảnh chịu nhiều áp lực tăng giá lương thực – thực phẩm, việc điều chỉnh các mặt hàng, dịch vụ nhà nước quản lý (điện, y tế), cũng như yếu tố mùa vụ lễ, Tết. Bên cạnh đó, việc giá xăng dầu trong nước giảm theo xu hướng giá thế giới cũng là một trong các yếu tố hỗ trợ giúp giảm bớt áp lực lạm phát trong quý I/2025. Bình quân 3 tháng đầu năm 2025, lạm phát chung là 3,22%; lạm phát cơ bản là 3,01%.
Nhìn chung, NHNN đã điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ CSTT để điều tiết tiền tệ nhằm ổn định thị trường tiền tệ. Trong thực tiễn điều hành, NHNN và Bộ Tài chính cũng thường xuyên trao đổi các thông tin về thị trường tiền tệ, thị trường trái phiếu Chính phủ, việc điều hành ngân quỹ của Kho bạc Nhà nước để tăng cường sự phối hợp giữa công tác điều hành CSTT và chính sách tài khóa.
Áp lực từ các yếu tố phức tạp trên thị trường quốc tế
Dù đạt nhiều kết quả, tuy nhiên NHNN nhận định vẫn còn nhiều khó khăn trong việc điều hành chính sách tiền tệ bởi bối cảnh phức tạp từ tình hình kinh tế trong nước và thế giới.
Cụ thể, lạm phát tiềm ẩn áp lực tăng trong bối cảnh độ mở nền kinh tế Việt Nam rất lớn, giá cả hàng hóa thế giới biến động do tác động của diễn biến địa chính trị phức tạp, xu hướng gia tăng về bảo hộ thương mại, an ninh lương thực tại các quốc gia, lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng, dịch vụ Nhà nước quản lý, biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan, …
Áp lực trong điều hành CSTT do những diễn biến khó lường từ kinh tế toàn cầu
NHNN cũng lý giải, mặt bằng lãi suất có nhiều sức ép trong thời gian xuất phát từ nhiều lý do.
Thứ nhất, lãi suất cho vay đã có xu hướng giảm sâu thời gian qua.
Thứ hai, nhu cầu vốn tín dụng cho sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng dự kiến gia tăng mạnh mẽ trong thời gian tới để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025, trong khi đó huy động vốn toàn hệ thống TCTD có thể bị ảnh hưởng và cạnh tranh từ các kênh đầu tư khác (như bất động sản, thị trường chứng khoán).
Thứ ba, mặt bằng lãi suất thế giới có xu hướng giảm nhưng vẫn duy trì ở mức cao và thị trường tài chính toàn cầu khó đoán định sau khi Mỹ tuyên bố chính sách thuế đối ứng.
Bên cạnh đó, trong tương lai gần, tỷ giá và thị trường ngoại tệ khả năng tiếp tục chịu áp lực lớn từ các yếu tố phức tạp trên thị trường quốc tế (các chính sách thuế quan của Chính quyền Tổng thống Trump dự kiến tác động tiêu cực đến kinh tế toàn cầu; lộ trình CSTT khó lường của Fed; diễn biến địa chính trị, các cú sốc giá cả hàng hóa,…) và khó khăn ở trong nước (chênh lệch lãi suất VND và USD, nhu cầu ngoại tệ của nền kinh tế duy trì cao…).
Về định hướng trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục bám sát diễn biến thị trường, tình hình kinh tế trong và ngoài nước để điều hành CSTT chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, phối hợp đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách khác góp phần ưu tiên thúc đẩy mạnh mẽ tăng trưởng kinh tế gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Hồng Quang