Đồng chí Ngô Yên Thi, Bí thư Tỉnh ủy (người đầu tiên bên phải) tháp tùng Cố vấn Võ Văn Kiệt vào thăm và làm việc tại Thừa Thiên Huế tháng 11/1999. Ảnh: Tư liệu
Biết anh Thi bệnh đã lâu, sức khỏe có phần đi xuống nhưng nhờ chị Liên Hoa, người vợ hiền tần tảo chăm sóc anh tận tình, chu đáo nên trí lực của anh vẫn minh mẫn, sáng suốt.
Trong câu chuyện bên ly cà phê, anh Thi nhớ nhiều về kỷ niệm những tháng năm còn công tác, về một thời trên cương vị người đứng đầu của một tỉnh còn nhiều khó khăn; với bao trăn trở trước những thách thức để ra quyết định chiến lược về dự án Cảng biển nước sâu Chân Mây ở dưới chân đèo Phú Lộc; về công tác chỉ đạo tìm giải pháp tốt nhất có lợi cho dân để giải quyết hậu quả của trận lũ lụt lịch sử tháng 11/1999; về quyết tâm chính trị của người đứng đầu tỉnh lựa chọn phương án tối ưu cho một festival quốc gia mang tầm quốc tế đầu tiên của Việt Nam để nhiều năm sau này Huế trở thành thương hiệu Thành phố Festival đặc trưng của cả nước.
Hôm ấy, dù anh Thi không được khỏe, nhưng vẫn say sưa luận giải về bản chất của vùng đất “văn hóa Huế, con người Huế” rất riêng và lạ. Anh nhẹ nhàng mà như nhắn nhủ tìm đến các giải pháp hợp lý nhất cho Huế một lối đi để Huế phát triển thật bền vững. Khi Huế đã xứng tầm rồi thì càng phải xứng tầm hơn nữa để phát triển dưới vai trò là một trung tâm văn hóa, y tế, giáo dục, công nghệ, di sản của miền Trung và cả nước. Giọng anh lúc thủ thỉ, lúc như cao trào bùng lên và kiên quyết…
Mới đó thôi! Và rồi, sáng sớm ngày mùng 1/11/2025, mưa vẫn lắc rắc ngoài trời, đèn đường chưa tắt, tôi bỗng nghe tiếng reo của điện thoại, từ đầu dây bên kia, giọng một nhà báo của Báo và Phát thanh, Truyền hình Huế thông tin: “Anh ơi, đồng chí Ngô Yên Thi, nguyên Ủy viên Trung Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế, nguyên Trưởng ban Tôn giáo Chính phủ vừa mất rồi”. Tôi bàng hoàng thức tỉnh.
Thế là sau bao ngày chống chọi với bệnh tật, anh đã trút hơi thở cuối cùng về với thế giới người hiền, vào lúc 1 giờ sáng ngày 1/11/2015 (âm lịch là 12/9/Ất Tỵ), tại nhà riêng số 32 đường Nguyễn Khuyến, phường Thuận Hóa, thành phố Huế, hưởng thọ 82 tuổi.
Tôi biết anh Ngô Yên Thi từ những năm đầu 1980, lúc anh còn là Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Tổ chức Thành ủy Huế, rồi anh được bầu làm Bí thư Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bình Trị Thiên. Những năm ấy, đất nước còn nhiều khó khăn, đói ăn thiếu mặc, lại thêm cái cảnh thiên tai bão lũ, hạn hán triền miên luôn rình rập đổ xuống mảnh đất Bình Trị Thiên. Cuộc sống trăm bề muôn vàn khó khăn nhưng tình người, tình đồng chí ở anh Thi luôn chan chứa yêu thương và trách nhiệm với cộng đồng.
Anh Ngô Yên Thi sinh năm 1944, người xã Thủy Dương, huyện Hương Thủy - nay là phường Thanh Thủy, thành phố Huế. Năm 1965, anh thoát ly tham gia cách mạng, là một trí thức trưởng thành từ phong trào đấu tranh chính trị của đô thị Huế, rồi lên chiến khu tham gia chống Mỹ. Năm tháng hoạt động cách mạng, anh có nhiều đóng góp cho lịch sử đấu tranh và xây dựng, phát triển của thành phố. Từ một cán bộ thanh trí vận của Thành ủy Huế trong chiến tranh vệ quốc, trải qua năm tháng phấn đấu và rèn luyện, anh trở thành người lãnh đạo cao nhất ở địa phương có uy tín của Đảng, được Nhân dân tin yêu và kính trọng.
Nhớ cái thời Bình Trị Thiên “vừa rộng vừa dài”, anh làm Bí thư Tỉnh đoàn nhiều năm đã để lại dấu ấn trong các hoạt động công tác đoàn; rồi được điều về làm Chủ tịch UBND thành phố Huế, sau đó là Bí thư Thành ủy Huế, tỉnh Bình Trị Thiên.
Sau ngày tái lập tỉnh, anh là Thường vụ Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế, giữ chức vụ Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy. Tháng 2/1994, anh được bầu làm Phó Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế. Tiếp đó, tháng 12/1994, anh được HĐND tỉnh khóa III, nhiệm kỳ 1994 - 1999, bầu giữ chức Chủ tịch HĐND tỉnh. Đến tháng 5/1996, anh được Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ XI bầu làm Bí thư Tỉnh ủy, nhiệm kỳ 1996 - 2000. Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, anh được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương.
Anh Thi làm Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế trọn vẹn một nhiệm kỳ đầy những thử thách, khó khăn. Và, đã có những chủ trương, quyết sách của Huế được quyết định ở nhiệm kỳ anh làm Bí thư để hôm nay thành hiện thực. Đầu năm 2001, anh được Trung ương điều ra làm Trưởng ban Tôn giáo Chính phủ cho đến lúc nghỉ hưu.
Vì công lao cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và đất nước, anh đã được trao tặng Huy hiệu 55 tuổi Đảng, Huân chương Độc lập hạng Nhì và nhiều huân, huy chương cao quý khác.
Năm tháng rồi sẽ qua đi, thời gian sẽ xóa nhòa nhiều thứ. Nhưng hình ảnh về một người Cộng sản, người con ưu tú, Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế - nay là Thành ủy Huế, đồng chí Ngô Yên Thi với phong thái điềm tĩnh, khúc chiết, trí tuệ, bản lĩnh, quyết đoán, cụ thể, nhẹ nhàng và gần gũi với Nhân dân, xuôi ngược lo toan cho cuộc sống của Nhân dân trong những ngày lũ lụt do “nạn đại hồng thủy” gây ra tháng 11/1999; trăn trở để định hình về một thành phố festival mãi mãi không bao giờ phai trong lòng người dân Huế!
Một nén tâm hương kính cẩn trước anh linh người Cộng sản Ngô Yên Thi!
DƯƠNG PHƯỚC THU