Thực tế, các ngân hàng thương mại nhà nước nắm giữ khoảng 42% tổng tài sản toàn hệ thống tổ chức tín dụng, nhưng vốn điều lệ chỉ chiếm khoảng 20%. Trong khi đó, các ngân hàng thương mại cổ phần sở hữu 45% tổng tài sản, nhưng lại chiếm tới 65% tổng vốn điều lệ của toàn hệ thống.
BIDV có kế hoạch tăng vốn thêm 21.656 tỷ đồng vốn. Ảnh minh họa
Thị phần huy động vốn của khối ngân hàng thương mại nhà nước cũng giảm mạnh, từ mức 74% năm 2004 xuống còn 46% vào năm 2024. Tương tự, thị phần tín dụng giảm từ 76% xuống còn 46%. Một trong những điểm nghẽn lớn nhất khiến vai trò chủ lực của khối ngân hàng thương mại nhà nước suy giảm là vốn điều lệ thấp, trong khi việc tăng vốn của các ngân hàng này lại gặp nhiều khó khăn.
Theo đó, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) chốt danh sách cổ đông để phát hành gần 2,4 tỷ cổ phiếu trả cổ tức từ lợi nhuận còn lại của các năm 2021, 2022 và giai đoạn 2009 - 2016, tương ứng tỷ lệ 44,64%. Đây là tỷ lệ phát hành cổ phiếu qua chi trả cổ tức lớn trong ngành Ngân hàng năm 2025 (sau Vietcombank với tỷ lệ 49,5%). Sau phát hành, vốn điều lệ VietinBank dự kiến tăng gần 24.000 tỷ đồng, lên khoảng 77.670 tỷ đồng.
Với Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), đại hội đồng cổ đông cũng thông qua là phương án phát hành cổ phiếu riêng lẻ để tăng vốn điều lệ. Cụ thể, Vietcombank chào bán tối đa là 543,1 triệu cổ phiếu cho 55 nhà đầu tư, bao gồm nhà đầu tư chiến lược và nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, tương đương 6,5% số cổ phiếu đang lưu hành.
Hội đồng quản trị Vietcombank cũng thông qua phương án sử dụng toàn bộ hơn 22.770 tỷ đồng lợi nhuận còn lại năm 2023 để chia cổ tức bằng cổ phiếu. Trước đó, ngân hàng cũng được phê duyệt phân phối 21.680 tỷ đồng lợi nhuận còn lại năm 2022 cho mục đích tương tự.
Các phương án trả cổ tức bằng cổ phiếu này đang chờ cơ quan chức năng phê duyệt. Nếu được chấp thuận, Vietcombank có thể sớm nâng vốn điều lệ vượt mốc 100.000 tỷ đồng. Trước đó, giữa năm 2025, Vietcombank đã chia cổ tức bằng cổ phiếu theo tỷ lệ 1.000:495 (49,5%), đưa vốn điều lệ Vietcombank tăng thêm hơn 27.666 tỷ đồng, lên mức 83.557 tỷ đồng, cao nhất toàn ngành.
Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng có kế hoạch tăng vốn thêm 21.656 tỷ đồng lên gần 91.870 tỷ đồng, tương đương tăng 30,8% thông qua tăng vốn từ quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, trả cổ tức và phát hành thêm.
Theo đó, ngân hàng dự kiến phát hành hơn 498,5 triệu cổ phiếu thưởng (tương đương 7,1% số cổ phiếu lưu hành) và gần 1.397,3 triệu cổ phiếu trả cổ tức từ lợi nhuận lũy kế chưa phân phối năm 2023, tương ứng tỷ lệ 19,9%.
Với phương án tăng vốn từ quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, BIDV dự kiến phát hành tối đa hơn 498,5 triệu cổ phiếu, tương đương 7,1% lượng cổ phiếu đang lưu hành. Với kế hoạch trả cổ tức bằng cổ phiếu từ lợi nhuận lũy kế chưa phân phối năm 2023, ngân hàng dự kiến phát hành gần 1,397 tỷ cổ phiếu, tương ứng 19,9% số cổ phiếu lưu hành.
Phương án chào bán cổ phiếu cho nhà đầu tư thông qua phát hành riêng lẻ hoặc ra công chúng, với số lượng tối đa 269,8 triệu cổ phiếu, tương đương 3,84% số cổ phiếu đang lưu hành. Trước đó, vào tháng 2, BIDV đã hoàn tất đợt phát hành riêng lẻ 123,8 triệu cổ phiếu cho bốn nhà đầu tư quốc tế và một nhà đầu tư trong nước, qua đó nâng vốn điều lệ lên 70.213 tỷ đồng.
Hà Linh