Nhóm nghiên cứu trường đại học sáng chế viên nang từ cỏ mực tốt cho gan

10 giờ trướcBài gốc

Viên nang từ cây cỏ mực chứa nhiều hoạt chất tốt cho gan.

Cỏ mực chứa các hợp chất có hoạt tính sinh học mạnh như flavonoid, coumestan, thiophen, triterpenoid, đặc biệt là wedelolacton - hợp chất có khả năng kháng viêm, bảo vệ gan và hỗ trợ mọc tóc.

Bảo quản lâu dài loài dược liệu rẻ tiền

Cỏ mực (Eclipta prostrata L.), hay còn gọi là nhọ nồi, từ lâu đã được biết đến như một vị thuốc quý trong y học cổ truyền Việt Nam. Không chỉ nổi tiếng với công dụng cầm máu, dưỡng huyết, cỏ mực còn chứa nhiều hoạt chất sinh học quý giúp bảo vệ gan, chống viêm, kháng khuẩn, hỗ trợ mọc tóc và bảo vệ thần kinh. Tuy nhiên, hiện nay, việc ứng dụng dược liệu này trong các dạng bào chế hiện đại còn khá hạn chế.

Nhóm nghiên cứu của TS Trương Thúy Huỳnh đã phát triển thành công công thức viên nang cứng chứa cao đặc cỏ mực, giúp cải thiện khả năng bảo quản, sử dụng và kiểm soát liều lượng - mở ra hướng đi đầy tiềm năng cho dược liệu bản địa.

Theo nhóm nghiên cứu, cỏ mực là loài thực vật thuộc họ Cúc (Asteraceae), có mặt khắp nơi trên lãnh thổ Việt Nam. Theo y học cổ truyền, cỏ mực có vị ngọt, tính mát, thường được dùng để chữa chảy máu cam, rong kinh, ho ra máu, viêm gan, rối loạn tiêu hóa và một số bệnh ngoài da.

Nhiều nghiên cứu hiện đại đã xác định trong cỏ mực chứa các hợp chất có hoạt tính sinh học mạnh như flavonoid, coumestan, thiophen, triterpenoid, đặc biệt là wedelolacton - hợp chất có khả năng kháng viêm, bảo vệ gan và hỗ trợ mọc tóc.

Trên thị trường hiện nay, các chế phẩm từ cỏ mực chủ yếu tồn tại dưới dạng trà thảo dược, dầu gội hoặc thuốc sắc. Viên nang cứng là một dạng bào chế có nhiều ưu điểm nhưng chưa được khai thác sâu với dược liệu này.

Nghiên cứu đặt ra mục tiêu phát triển công thức viên nang cứng chứa 50% cao đặc cỏ mực, đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật bào chế và tiêu chuẩn chất lượng theo Dược điển Việt Nam. Đồng thời, nhóm tác giả xây dựng tiêu chuẩn cơ sở cho sản phẩm, làm tiền đề cho sản xuất và ứng dụng thực tế.

Cao cỏ mực được chiết bằng ethanol 70%, có độ ẩm 18,16%, đảm bảo yêu cầu đầu vào. Thành phần hoạt chất wedelolacton trong cao đạt 0,553% (trên chất khô), là mức khá cao so với tiêu chuẩn tối thiểu (≥ 0,45%).

Quy trình điều chế viên nang được thực hiện qua các bước: Phối trộn cao với tá dược hút (Syloid), tá dược độn (lactose và tinh bột bắp), sử dụng phương pháp xát hạt ướt để tạo cốm, sấy khô, trộn tá dược trơn (Talc) rồi đóng nang.

Tối ưu hóa công thức viên nang

Để tối ưu công thức, nhóm nghiên cứu đã khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cốm và viên nang. Loại tá dược hút Syloid được chọn vì khả năng hút ẩm tốt hơn magnesium carbonate. Tỷ lệ cao cỏ mực được tối ưu ở mức 50% để đảm bảo hàm lượng hoạt chất đủ cao nhưng vẫn dễ tạo hạt. Tỷ lệ tá dược hút là 5% Syloid cho độ ẩm và độ chảy tốt.

Tỷ lệ tá dược độn kết hợp lactose và tinh bột bắp theo tỷ lệ 3:7 cho khả năng chảy tốt, cốm dễ tạo và độ ẩm ổn định. Công thức tối ưu cuối cùng gồm 50% cao đặc cỏ mực, 5% Syloid, 30,8% tinh bột bắp, 13,2% lactose, 1% Talc, ethanol 70% vừa đủ để tạo ẩm.

Viên nang cứng thành phẩm được kiểm tra toàn diện theo các tiêu chuẩn. Về cảm quan, viên nang số 1 có đầu trắng và đầu cam, chứa bột màu nâu đen, khô tơi, mùi đặc trưng của cỏ mực. Thời gian rã là trung bình 11 phút 46 giây, đáp ứng yêu cầu không quá 30 phút.

Nhóm nghiên cứu thử phản ứng hóa học (phản ứng phenol, diazo, đóng mở vòng lacton) và sắc ký lớp mỏng đều cho kết quả dương tính, xác nhận có wedelolacton. Hàm lượng đạt trung bình 0,112%, cao hơn ngưỡng tối thiểu 0,10%. Độ lệch chuẩn RSD chỉ 1,36%, cho thấy kết quả định lượng lặp lại tốt.

Ngoài ra, cốm bán thành phẩm có độ ẩm trung bình 3,23%, độ chảy tốt (11,3 giây/100g) và tỷ trọng biểu kiến 0,72 g/mL - các chỉ số lý tưởng cho đóng nang ở quy mô phòng thí nghiệm và tiềm năng mở rộng sản xuất.

Việc phát triển viên nang chứa cao cỏ mực có ý nghĩa lớn trong bảo tồn và nâng cao giá trị dược liệu truyền thống. Viên nang giúp bảo vệ hoạt chất khỏi ánh sáng, độ ẩm và oxy hóa, giảm mùi vị khó chịu, dễ sử dụng, định liều chính xác, thuận tiện bảo quản, phù hợp cho sản xuất công nghiệp, dễ chuyển giao công nghệ.

Theo TS Trương Thúy Huỳnh, công thức này cũng có thể được áp dụng cho các dược liệu tương tự khác như đinh lăng, cà gai leo, chè vằng… nhằm đa dạng hóa dạng bào chế và nâng cao hiệu quả sử dụng thảo dược trong đời sống hiện đại. Sản phẩm đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn dược lý, mở ra hướng phát triển chế phẩm dược liệu hiện đại từ nguồn tài nguyên thiên nhiên sẵn có.

Nhật Phong

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/nhom-nghien-cuu-truong-dai-hoc-sang-che-vien-nang-tu-co-muc-tot-cho-gan-post735991.html