Luật Việc làm sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1-1-2026, quy định rõ những trường hợp không bắt buộc tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Người lao động làm thủ tục hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội. Ảnh: Nguyễn Kim
Cụ thể, người lao động đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng hoặc đã đủ điều kiện nghỉ hưu; người làm việc theo hợp đồng thử việc; lao động giúp việc gia đình đều không thuộc diện tham gia BHTN.
Ngoài ra, luật cũng giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyền mở rộng đối tượng tham gia đối với những người có việc làm và thu nhập ổn định, dựa trên đề xuất của Chính phủ phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội từng thời kỳ.
Với nhóm bắt buộc, theo Điều 31 Luật Việc làm, người lao động làm việc theo hợp đồng không xác định thời hạn hoặc có thời hạn từ một tháng trở lên đều phải tham gia BHTN, kể cả khi hợp đồng được gọi bằng tên khác. Người làm việc bán thời gian vẫn phải tham gia nếu có thu nhập từ lương bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.
Quy định cũng áp dụng với người lao động làm việc theo hợp đồng làm việc trong cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã có hưởng lương như thành viên hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc, kiểm soát viên...
Người sử dụng lao động cũng bắt buộc tham gia BHTN nếu có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng thuộc các loại hình như cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, tổ chức quốc tế hoạt động tại Việt Nam. Trường hợp người lao động đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia BHTN, họ và người sử dụng lao động vẫn có trách nhiệm đóng bảo hiểm theo quy định.
BHTN là chính sách an sinh xã hội quan trọng, giúp người lao động giảm gánh nặng tài chính khi mất việc, hỗ trợ học nghề, giới thiệu việc làm và sớm quay lại thị trường lao động.
Bao nhiêu người được hưởng trợ cấp thất nghiệp
Thống kê của Bộ Nội vụ cho biết trong 5 tháng đầu năm 2025, có 669.565 lượt người được tư vấn, giới thiệu việc làm. Tổng số người quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp là 240.864 người. Tổng số người được hỗ trợ học nghề là 6.520 người.
Theo quy định hiện hành, mức trợ cấp thất nghiệp tối đa trong năm 2025 được tính bằng 5 lần mức lương cơ sở hoặc lương tối thiểu vùng, tùy đối tượng. Người lao động hưởng lương theo chế độ do Nhà nước quy định (cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang) có mức tối đa là 11,7 triệu đồng/tháng, tương ứng 5 lần mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng.
Với người lao động hưởng lương do doanh nghiệp quyết định, mức hưởng cao nhất tại vùng 1 là 24,8 triệu đồng/tháng (5 x 4,96 triệu), vùng 2 là 22,05 triệu (5 x 4,41 triệu), vùng 3 là 19,3 triệu (5 x 3,86 triệu) và vùng 4 là 17,25 triệu đồng/tháng (5 x 3,45 triệu). Mức hưởng thực tế phụ thuộc vào thời gian đóng BHTN và bình quân tiền lương 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc.
D.Thu