Những bệnh cần đề phòng khi thời tiết nắng nóng

5 giờ trướcBài gốc

Nắng và nhiệt độ cao dễ phát sinh bệnh nguy hiểm, đặc biệt là sốc nhiệt, đột quỵ. Nguồn: 123rf.com

Nhiệt độ tăng tác động thế nào đến não bộ?

Nhiệt độ trung bình của não bộ ít khi cao hơn nhiệt độ cơ thể khoảng 1°C. Tuy nhiên, não bộ, một trong những cơ quan tiêu tốn nhiều năng lượng nhất lại tự sản sinh ra một lượng nhiệt đáng kể khi chúng ta suy nghĩ, ghi nhớ và phản ứng với thế giới xung quanh. Điều này có thể hiểu cơ thể chúng ta phải làm việc chăm chỉ để làm mát. Máu lưu thông qua mạng lưới mạch máu giúp duy trì nhiệt độ của não bộ, giúp đào thải lượng nhiệt dư thừa.

Nắng nóng ảnh hưởng lớn đến hoạt động của não bộ. Nguồn: BBC

Lý do là vì các tế bào não cực kỳ nhạy cảm với nhiệt độ. Chức năng của một số phân tử truyền tín hiệu giữa chúng cũng phụ thuộc vào nhiệt độ, nghĩa là chúng ngừng hoạt động hiệu quả nếu não quá nóng hoặc quá lạnh, như ở nhóm người mắc các bệnh lý thần kinh. Một chức năng của não và có thể bị gián đoạn nếu một số phần của não không hoạt động bình thường.

Ví dụ, như bệnh đa xơ cứng, nhiệt độ cơ thể có thể ảnh hưởng đến một số loại thuốc điều trị các bệnh lý thần kinh và tâm thần. Hay bệnh tâm thần phân liệt ảnh hưởng đến việc điều hòa nhiệt độ của cơ thể, khiến người bệnh dễ bị say nắng hơn, hay còn gọi là tăng thân nhiệt, tăng tử vong nếu nắng nóng cao và kéo dài.

Nhiệt độ tăng cao cũng có liên quan đến sự gia tăng các ca đột quỵ, tử vong. Trong một nghiên cứu phân tích dữ liệu tử vong do đột quỵ từ 25 quốc gia, các nhà nghiên cứu Anh phát hiện thấy trong số 1.000 ca tử vong do đột quỵ thiếu máu cục bộ, những ngày nóng nhất đã tăng thêm hai ca tử vong.

Nhiệt độ cao cũng ảnh hưởng đến hàng rào bảo vệ não bộ, khiến não dễ bị thấm hơn và làm tăng nguy cơ độc tố, vi khuẩn và virus xâm nhập vào mô não. Nhiệt độ tăng kéo theo sự lan truyền bệnh thần kinh như Zika, Chikungunya và sốt xuất huyết.

Virus Zika có thể ảnh hưởng đến thai nhi và gây ra chứng đầu nhỏ, khi nhiệt độ tăng và mùa đông ấm hơn đồng nghĩa với việc mùa sinh sản của muỗi bắt đầu sớm hơn trong năm và kết thúc muộn hơn. Riêng sóng nhiệt có thể ảnh hưởng đến nhiều yếu tố, từ sự phóng điện của các tế bào thần kinh đến nguy cơ tự tử, lo lắng về khí hậu và thậm chí cả tính ổn định của thuốc điều trị các bệnh lý thần kinh.

Nên uống đủ nước và mang trang phục đầy đủ khi ra ngoài trời nắng. Nguồn: Genesismedical

Nhóm bệnh cần đề phòng khi thời tiết nắng nóng

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khi các đợt nhiệt độ tăng tới 40 độ hoặc cao hơn và kéo dài sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người. Nóng nóng không chỉ gây khó chịu mà còn làm tăng nguy cơ mắc các loại bệnh như:

- Kiệt sức do nóng, mất nước và điện giải do nóng: Gây mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, đổ mồ hôi nhiều, da ẩm nhợt, chuột rút, thân nhiệt tăng nhẹ (38-40 độ C). Có thể hồi phục nếu làm mát và bù nước kịp thời, nhưng nếu không xử trí, có thể tiến triển thành sốc nhiệt.

- Sốc nhiệt: là tình trạng thân nhiệt tăng trên 40 độ C, hệ điều hòa thân nhiệt suy sụp, phát sinh lú lẫn, co giật, hôn mê, da nóng khô, không thoát được mồ hôi, cần cấp cứu khẩn cấp.

- Đột quỵ liên quan đến nắng nóng: Nhiệt độ làm máu cô đặc, rối loạn huyết áp, gây yếu/liệt nửa người, nói khó, đau đầu dữ dội, rối loạn ý thức. Cần cấp cứu khẩn cấp.

Tránh ra ngoài trời vào những giờ nắng cao điểm, từ 10h đến 16h hàng ngày. Nguồn: SCMP

Giải pháp phòng ngừa:

- Uống đủ nước khi trời nắng nóng, ưu tiên uống nước lọc hoặc nước chứa điện giải. Hạn chế hoặc tránh xa rượu bia và đồ uống chứa caffeine, cồn.

- Tránh ra ngoài, kể cả vận động hoặc làm việc vào những giờ nắng gắt. Không tắm biển, tắm sông khi nắng gắt từ 12 đến 16 giờ chiều. Nên nghỉ ngơi ở những nơi mát mẻ, thông thoáng để giảm áp lực nhiệt lên cơ thể. Không để trẻ nhỏ ở lại trong xe ô tô dù là chốc lát.

- Nên mang trang phục nhẹ, sáng màu, rộng rãi để tản nhiệt, sử dụng mũ rộng vành, kính râm hoặc ô để che chắn ánh nắng trực tiếp. Bôi kem chống nắng có chỉ số SPF trên 30 khi ra trời nắng.

- Nên sử dụng điều hòa, quạt khi trời nóng, mở cửa sổ để thông gió khi thời tiết mát mẻ.

- Riêng nhóm nguy cơ cao như người già, trẻ nhỏ, nhóm mắc bệnh mãn tính như tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường hoặc béo phì cần phòng tránh nắng nóng, sốc nhiệt.

- Ăn nhiều rau xanh, củ quả để bổ sung các loại vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

- Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường, đặc biệt là rối loạn ý thức, yếu liệt nửa người hoặc khó nói cần đưa đi cấp cứu ngay.

Nguồn: Theo BBC/WHO- 8/2025

Mai Nguyễn

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/nhung-benh-can-de-phong-khi-thoi-tiet-nang-nong-20250805112816237.htm