Người thoái hóa khớp thường gặp hiện tượng “cứng khớp buổi sáng”, đặc biệt ở khớp gối. Mỗi sáng, trước khi ra khỏi giường, nên chườm ấm vùng khớp 15-20 phút để khớp “khởi động” dễ dàng hơn.
Ở người bị viêm khớp dạng thấp, mùa lạnh dễ kích hoạt đợt viêm toàn thân, do đó cần duy trì thuốc nền đều đặn, không tự ý ngừng Methotrexate hoặc thuốc sinh học.
Để bảo vệ khớp, nên duy trì thói quen vận động hợp lý tại nhà như làm ấm cơ thể, tập các động tác xoay, duỗi khớp nhẹ nhàng, gồng cơ đùi và cơ mông để tăng sức nâng đỡ.
Cơ bắp khỏe mạnh chính là “bộ giảm xóc” tự nhiên cho khớp. Khi dùng thuốc giảm đau chống viêm, cần nhớ nguyên tắc “liều thấp nhất, thời gian ngắn nhất và luôn uống sau bữa ăn no”.
Ở người bị viêm khớp dạng thấp, mùa lạnh dễ kích hoạt đợt viêm toàn thân, do đó cần duy trì thuốc nền đều đặn, không tự ý ngừng Methotrexate hoặc thuốc sinh học.
Bác sỹ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga (Bộ Quốc phòng), hệ tiêu hóa cũng chịu nhiều áp lực trong mùa lạnh khi khẩu vị tăng, các bữa ăn thịnh soạn, nhiều chất béo và rượu bia xuất hiện thường xuyên hơn.
Bệnh trào ngược dạ dày, viêm tụy cấp hay viêm dạ dày cấp đều dễ khởi phát sau những bữa ăn nhiều dầu mỡ, rượu bia. Ngoài ra, tiêu chảy mùa lạnh do virus (Rotavirus, Norovirus) cũng khá phổ biến; trong trường hợp này, việc bù nước và điện giải là quan trọng nhất, kháng sinh hầu như không có tác dụng.
Người cao tuổi nên chia nhỏ bữa ăn, ăn nóng, mềm, dễ tiêu; người bị trào ngược nên nâng cao đầu giường khi ngủ, tránh cà phê, rượu và đồ chiên rán buổi tối. Luôn tuân thủ nguyên tắc “nóng - sạch - chín” và bảo đảm nguồn nước an toàn để chế biến thực phẩm.
Da là tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể, nhưng lại rất dễ tổn thương khi thời tiết hanh khô. Khi da mất nước, lớp lipid tự nhiên bị phá vỡ, tạo điều kiện cho kích ứng và nhiễm trùng. Sai lầm phổ biến là tắm nước quá nóng, quá lâu khiến da khô và ngứa hơn. Hãy tắm nhanh bằng nước ấm vừa phải, lau khô nhẹ nhàng và bôi kem dưỡng ẩm ngay khi da còn ẩm nhẹ.
Các sản phẩm chứa Ceramide, Glycerin, Urea hoặc Petrolatum giúp khóa ẩm hiệu quả. Trong giai đoạn nồm ẩm, cần làm sạch da hợp lý, thay khăn, chăn ga thường xuyên và tránh bít tắc nang lông. Người bị viêm da cơ địa nên tuân thủ phác đồ duy trì của bác sỹ da liễu để tránh bùng phát bệnh khi thời tiết thay đổi.
Phòng bệnh hiệu quả không chỉ đến từ thuốc hay vắc-xin, mà còn từ những hành vi nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày. Mỗi gia đình nên trang bị nhiệt ẩm kế để theo dõi độ ẩm trong phòng: bật máy tạo ẩm khi độ ẩm dưới 40% và máy hút ẩm khi trên 60%.
Khi ra ngoài, mặc nhiều lớp áo mỏng để tạo lớp không khí cách nhiệt, chú ý giữ ấm đầu, cổ, bàn tay và bàn chân. Nếu quần áo bị ẩm hoặc ra mồ hôi, cần thay ngay để tránh mất nhiệt.
Về dinh dưỡng, nên uống đủ 6-8 cốc nước ấm mỗi ngày, ăn đầy đủ các nhóm chất với đạm, chất béo lành mạnh, rau quả tươi giàu vitamin C, A, kẽm và sắt. Duy trì vận động đều đặn trong nhà như yoga, đi bộ tại chỗ hoặc tập kháng lực giúp tăng tuần hoàn và sinh nhiệt tự nhiên. Ngủ đủ giấc, không tắm khuya, sấy khô tóc trước khi đi ngủ để tránh cảm lạnh.
Người cao tuổi cần được đặc biệt quan tâm. Nhiệt độ phòng nên duy trì ở mức 20-24°C, hạn chế ra ngoài sáng sớm hoặc tối muộn. Cần đo huyết áp mỗi sáng, uống thuốc đều đặn, sắp xếp lối đi an toàn, lắp tay vịn, tránh té ngã.
Hạ thân nhiệt là nguy cơ tử vong thầm lặng ở người già. Dấu hiệu có thể là lú lẫn, nói chậm, thở nông chứ không phải run rẩy như người trẻ. Gia đình nên duy trì liên lạc hằng ngày để phòng ngừa sự cố.
Trẻ em và trẻ sơ sinh cần tuân thủ nguyên tắc “4 ấm 1 lạnh”: Giữ ấm tay, bụng, lưng, chân và để đầu thoáng. Không ủ quá kỹ hay dùng chăn điện. Khi ra ngoài, phải che tai và cổ kỹ càng, bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ để tăng sức đề kháng.
Người có bệnh mạn tính như hen, COPD hoặc hội chứng Raynaud cần duy trì kế hoạch điều trị, giữ ẩm phòng 45-60%, làm sạch máy khí dung, giữ ấm tay chân tuyệt đối và tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Người làm việc ngoài trời hoặc ca đêm phải có điểm sưởi ấm, đồ bảo hộ đạt chuẩn, thay phiên nghỉ hợp lý, đồng thời cảnh giác các dấu hiệu hạ thân nhiệt như run rẩy, nói lắp.
Ngoài ra, an toàn sưởi ấm trong gia đình là vấn đề không thể xem nhẹ. Trước khi bật sưởi, cần chặn gió, đóng kín cửa, trải thảm sàn để giảm thất thoát nhiệt.
Khi sử dụng máy sưởi điện, luôn đặt máy cách xa vật dễ cháy ít nhất một mét, không hong quần áo trực tiếp trên máy, duy trì khe thông khí nhỏ và chỉ để nhiệt độ phòng 23-26°C. Với nhà có trẻ nhỏ, nên chọn sưởi dầu hoặc sưởi gốm vì an toàn hơn, không gây bỏng và không đốt oxy.
Tuyệt đối không đốt than, củi hoặc gas trong phòng kín, kể cả khi “hé cửa”, vì nguy cơ ngộ độc khí carbon monoxide rất cao. Đây là loại khí không màu, không mùi, dễ gây tử vong nhanh chóng.
Nếu nhiều người trong nhà cùng bị đau đầu, chóng mặt, buồn nôn mà không sốt, cần nghĩ ngay đến ngộ độc CO và đưa mọi người ra nơi thoáng khí, đồng thời gọi cấp cứu. Gia đình có điều kiện nên lắp thiết bị báo động khí CO gần phòng ngủ để bảo đảm an toàn tuyệt đối.
D.Ngân