Giày All Star của Converse được bày bán tại một cửa hàng ở New York - Ảnh: Getty Images
Người tiêu dùng Mỹ liệu có quan tâm việc chiếc áo khoác họ mua được phân loại là áo gió hoặc áo mưa, hay giày được gắn nhãn là dép lê không? Câu trả lời có lẽ là không.
Tuy nhiên, đây lại là mối quan tâm lớn hay thậm chí là một giải pháp cứu cánh của các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ bởi việc phân loại hàng hóa theo danh mục ưu tiên giúp họ giảm thuế quan.
Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng thuế quan với hàng hóa từ tất cả đối tác thương mại, các nhà sản xuất trên thế giới đang tìm nhiều cách - được gọi là “kỹ thuật thuế quan” - để giảm thuế tác động.
"MỘT NGHỆ THUẬT KHÔN NGOAN ĐỂ LÁCH THUẾ QUAN"
Phân loại hàng hóa theo các danh mục hàng hóa đặc biệt để được giảm thuế quan là một trong số những cách đó - theo chia sẻ của một số luật sư về hải quan và chuyên gia về chuỗi cung ứng với hãng tin CNBC.
Là hành động hợp pháp từng được nhiều doanh nghiệp thực hiện trước đây, "kỹ thuật thuế quan” bao gồm việc thay đổi nguyên vật liệu, kích thước hay thành phần của mặt hàng để chúng được xếp vào danh mục chịu mức thuế quan khác.
Dù hầu hết chính sách thuế quan mới trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump có phạm vi áp dụng rộng, Chính phủ Mỹ miễn trừ cho một số sản phẩm nhất định. Điều này mở ra cánh cửa để doanh nghiệp áp dụng các “kỹ thuật thuế quan”.
“Sau khi ông Trump công bố chính sách thuế đối ứng với hầu hết đối tác thương mại của Mỹ vào đầu tháng 4, nhiều nhà sản xuất nước ngoài đã lập tức gộp các thành phần nhôm và thép vào thành phẩm cuối cùng để đủ tiêu chuẩn hưởng mức thuế quan 25% theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại”, luật sư David Forgue của hãng luật Barnes, Richardson & Colburn tại Chicago, cho biết.
Mức thuế đối ứng của ông Trump với hàng hóa từ nhiều quốc gia cao hơn so với mức 25% này, lên tới 50%.
Tuy nhiên, tình hình nhanh chóng thay đổi vào tháng 6 khi ông Trump tăng thuế quan với toàn bộ nhôm, thép và sản phẩm liên quan tới hai kim loại này lên 50% nhập khẩu vào Mỹ, trừ từ Anh.
“Giờ đây, doanh nghiệp lại loại bỏ các thành phần nhôm và thép ra khỏi sản phẩm và xuất khẩu riêng rẽ như trước”, ông Forgue cho biết.
“Không có gì là bất hợp pháp hay bất công khi tận dụng các lựa chọn chiến lược để tạo ra các loại sản phẩm khác nhau phù hợp với các phân loại thuế quan và chịu mức thuế quan khác nhau”, luật sư về hải quan John Foote tại công ty Kelley Drye & Warren, có trụ sở tại Washington D.C., nhận xét. “Kỹ thuật thuế quan là một trong số ít điều mà doanh nghiệp có thể làm để cố gắng tuân thủ nhưng vẫn giảm nghĩa vụ thuế quan của mình”.
Hải quan Mỹ hiện sử dụng hơn 5.000 mã phân loại sản phẩm khác nhau để tính toán thuế quan. Các mã phân loại này được xác định thông qua nhiều thập kỷ đàm phán giữa các chính phủ và cơ quan liên quan, do đó khác nhau với từng loại sản phẩm.
Theo ông Izzy Rosenzweig, người sáng lập kiêm CEO công ty hậu cần Portless, một khách hàng của ông chuyên sản xuất áo nỉ có mũ (hoodie) đã thay thế vật liệu tổng hợp bằng cotton trong quá trình sản xuất. Việc này giúp công ty tiết kiệm được 15% chi phí thuế quan khi xuất khẩu vào Mỹ.
Tại sự kiện công bố kết quả kinh doanh vào tháng 3, nhà sản xuất xe cắm trại hoặc xe giải trí Winnebago Industries của Mỹ cho biết công ty này dự kiến “làm việc với các chuyên gia bên ngoài để xây dựng và triển khai các chiến lược giảm thiểu thuế quan một cách hiệu quả, bao gồm kỹ thuật thuế quan và hoãn thuế”.
Ông Aneel Salman, chủ tịch về an ninh kinh tế tại Viện nghiên cứu chính sách Islamabad, mô tả kỹ thuật thuế quan là “một nghệ thuật khôn ngoan để lách thuế quan” bởi các nhà nhập khẩu và nhà sản xuất điều chỉnh để sản phẩm “vừa đủ” điều kiện được giảm thuế.
"Gần đây tôi đã nói chuyện với một người và được cho xem chiếc ghim cái áo của họ”, ông Foote của Kelley Drye & Warren cho biết. “Đó là chiếc ghim cài áo được gắn vào bộ vest của người đó. Nó được gắn một miếng đá giả kim cương zirconia ở mặt sau”.
Việc đưa đá giả kim cương zirconia vào giúp công ty sản xuất ghim cài áo này tránh được mức thuế quan 14% bởi mặt hàng này sẽ không còn nằm trong danh mục hàng hóa dành cho lễ hội nữa mà thuộc phân loại trang sức.
“Giá trị nhận được khi thêm miếng zirconia rất lớn và việc thay đổi sản xuất tương đối dễ” ông Foote cho biết.
LIỆU CÓ DỄ?
Việc sử dụng “kỹ thuật thuế quan” có từ năm 1882, khi một nhà nhập khẩu bổ sung mật mía vào đường để tránh mức thuế quan dành cho đường nhạt màu. Trong một phán quyết mang tính bước ngoặt, Tòa án Tối cao Mỹ thời điểm đó đã phán quyết hành động này hoàn toàn hợp pháp: “Miễn là hàng hóa được lập hóa đơn thật và được các nhân viên hải quan kiểm tra một cách trung thực, thì hành vi này không phải là gian lận”.
Từ đó các công ty, cả lớn lẫn nhỏ, tiếp tục sử dụng cách này như một chiến lược để ứng phó với hệ thống phân loại thuế quan của Mỹ. Nhiều tập đoàn lớn đã điều chỉnh sản phẩm một cách chiến lược và tiết kiệm được chi phí thuế quan.
Ví dụ, công ty thời trang Columbia Sportswear thường xuyên sử dụng kỹ thuật thuế quan.
“Tôi có cả một đội ngũ làm việc cùng với các nhà thiết kế, nhà phát triển, nhà bán hàng và hải quan, để đảm bảo rằng trong quá trình thiết kế, chúng tôi cân nhắc đến tác động của thuế quan”, ông Jeff Tooze, phó chủ tịch phụ trách hải quan và thương mại toàn cầu của công ty, chia sẻ với trang Marketplace trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.
Một ví dụ về kỹ thuật này là công ty thêm một chiếc túi nhỏ có khóa kéo bên dưới phần eo áo phông nữ, nhờ đó giúp mặt hàng này được áp mức thuế quan thấp hơn theo quy định của hải quan Mỹ.
Tương tự, hãng giày Converse đã thêm vải nỉ vào đế giày thể thao All Stars thay vì cao su thông thường để mặt hàng này được phân loại là dép đi trong nhà, thay vì giày thể thao. Nhờ đó, giày All Stars được giảm thuế quan đáng kể.
Vào năm 2017, chăn lông có tay áo Snuggies - được sản xuất chủ yếu tại Trung Quốc và nhập khẩu vào Mỹ - đã giảm được gần 50% chi phí thuế quan sau khi nhà sản xuất phân loại mặt hàng này là chăn chứ không phải quần áo.
“Các ngành hàng tiêu dùng nhanh, may mặc, giày dép có thể dễ dàng áp dụng kỹ thuật thuế quan”, ông Andrew Wilson, chiến lược gia về chuỗi cung ứng tại công ty tư vấn Supplino Inc., cho biết.
Theo ông, với các ngành hàng hóa phức tạp hơn và được quản lý chặt chẽ hơn như ô tô, hàng không vũ trụ, điện tử và thiết bị y tế, thì việc này khó khăn hơn nhiều bởi kể cả những thay đổi nhỏ cũng cần phải được xác nhận và được phê duyệt.
“Có thể phải mất tới 12-24 tháng để thay đổi đó được thử nghiệm, cấp chứng nhận và xác thực”, ông cho biết. “Việc này cũng đòi hỏi sự phối hợp của nhiều bộ phận bao gồm thiết kế, kỹ thuật và pháp lý”.
Tuy nhiên, trong trường hợp việc thiết kế lại để thay đổi phân loại sản phẩm bị xác định là gian lận, công ty sẽ bị phạt. Một ví dụ điển hình về những thách thức trong việc áp dụng kỹ thuật thuế quan là vụ việc của nhà sản xuất ô tô Ford Motor. Trong suốt nhiều năm, công ty nhập khẩu xe tải Transit Connect từ cơ sở sản xuất ở nước ngoài vào Mỹ dưới dạng xe chở khách, sau đó tháo hàng ghế thứ hai để biến loại xe này thành ô tô chở hàng. Nhờ làm vậy, Ford tránh được mức thuế quan 25% và chỉ phải nộp thuế nhập khẩu 2,5%.
Năm ngoái, trong một phán quyết, Bộ Tư pháp Mỹ kết luận rằng Ford đã “phân loại sai xe tải chở hàng” và hàng ghế sau “không bao giờ được thiết kế để chở hành khách và cũng chưa bao giờ được sử dụng như vậy”.
“Một rủi ro là cơ quan hải quan có thể xác định những thay đổi của doanh nghiệp là gian lận hoặc giả tạo. Trong trường hợp đó, kỹ thuật thuế quan sẽ thất bại”, ông Forgue chi ra.
“Kỹ thuật này thành công nếu việc thay đổi một số đặc điểm của sản phẩm không làm thay đổi bản chất cốt lõi của hàng hóa đó”, ông Derek Scarbrough, người sáng lập công ty Global Logistical Connections nói. “Nếu bạn thêm thứ gì đó vào giỏ hàng, thì nó vẫn là giỏ hàng”.
Ngọc Trang