Những cái tên định hình chính sách đối ngoại Mỹ 2025

3 giờ trướcBài gốc

Ngày 21-1 tới sẽ tròn một năm kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại Nhà Trắng. Năm đầu tiên trong nhiệm kỳ hai của ông Trump để lại ấn tượng bằng các hoạt động đối ngoại, thậm chí đôi khi vị tổng thống đảng Cộng hòa vấp phải chỉ trích vì tập trung cho đối ngoại hơn các vấn đề trong nước.

Trong quá trình đó, nhiều cái tên nổi lên như những mắt xích hàng đầu trong chính sách đối ngoại Trump 2.0, theo trang Foreign Policy.

Cuộc họp nội các của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 2-12. Ảnh: WHITE HOUSE

Đặc phái viên Steve Witkoff

Tỉ phú bất động sản Steve Witkoff, một người bạn thân của ông Trump, đã nổi lên như “kiến trúc sư” ngoại giao hàng đầu của tổng thống, với phạm vi công việc trải dài từ Trung Đông đến cuộc chiến Nga-Ukraine.

Dù không có kinh nghiệm ngoại giao trước đó, ông Witkoff vẫn đạt được một số kết quả, khởi đầu bằng việc bảo đảm trả tự do cho một giáo viên người Mỹ bị giam giữ tại Nga.

Ông Witkoff, cùng với con rể của Tổng thống Trump là ông Jared Kushner, cũng đã đàm phán thành công một thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza, qua đó chấm dứt xung đột giữa Israel và Hamas.

Tuy nhiên, trong nỗ lực chấm dứt cuộc chiến Nga-Ukraine, ông Witkoff chưa đạt được nhiều tiến triển. Hiện ông Witkoff đang dẫn dắt một vòng ngoại giao mới với Nga và Ukraine, bắt đầu bằng việc ông và ông Kushner cùng làm việc để soạn thảo một kế hoạch hòa bình cho cuộc chiến.

Bên cạnh những kết quả rõ ràng, ông Witkoff cũng vấp phải một số sai sót và tranh cãi. Tháng 8, ông dường như đã hiểu sai lập trường đàm phán của Nga về Ukraine và tuyên bố rằng Nga đang đề xuất những nhượng bộ lớn trong khi thực tế không phải vậy.

Đến cuối tháng 11, ông Witkoff đối mặt các lời kêu gọi từ chức sau khi rò rỉ bản ghi cuộc trò chuyện giữa ông và một trợ lý cấp cao của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Ngoại trưởng Marco Rubio

Trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ hai của ông Trump, Ngoại trưởng Rubio thường bị cho là bị đẩy ra bên lề, đặc biệt khi ông Witkoff liên tục được giao dẫn dắt các cuộc đàm phán về hàng loạt vấn đề lớn, đảm nhận vai trò vốn thường thuộc về nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ.

Tuy nhiên, hiện nay ông Rubio đã vươn lên hàng ngũ những nhân vật có ảnh hưởng nhất trong chính quyền. Đầu tháng 12, ông Trump nói rằng ông Rubio có thể sẽ được ghi nhận là “ngoại trưởng vĩ đại nhất” trong lịch sử Mỹ.

Ngoài cương vị ngoại trưởng, ông Rubio còn giữ chức cố vấn an ninh quốc gia và là người đầu tiên đảm nhiệm đồng thời hai vị trí này kể từ thời ông Henry Kissinger.

Ảnh hưởng của ông Rubio trong chính quyền còn thể hiện rõ trong chiến dịch quân sự đang diễn ra của Mỹ tại Mỹ Latinh.

Trong các cuộc đàm phán Nga-Ukraine, ông Rubio dường như đóng vai trò đối trọng thận trọng hơn với Nga so với ông Witkoff và ông Trump. Chẳng hạn, vào tháng 10, sau một cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin, tổng thống Mỹ giao ông Rubio phụ trách chuẩn bị chi tiết cho một hội nghị thượng đỉnh trong tương lai với ông Putin tại Hungary; tuy nhiên, sau khi ông Rubio trao đổi với phía Nga, hội nghị dự kiến này đã bị hủy bỏ đột ngột.

Tháng trước, ông Rubio được cho là đã giúp trấn an các đồng minh của Mỹ tại châu Âu sau khi bản kế hoạch hòa bình 28 điểm ban đầu do ông Witkoff và ông Kushner đề xuất xuất hiện và bị đánh giá là quá có lợi cho Moscow.

Phó Tổng thống J.D. Vance

Đúng với dấu ấn từ thời còn là thượng nghị sĩ Mỹ, Phó tổng thống J.D. Vance đã nổi lên như một tiếng nói mạnh mẽ trong chính quyền, thúc đẩy một nước Mỹ thận trọng hơn trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương, đồng thời thúc đẩy các chính sách chống nhập cư cứng rắn cả trong nước lẫn ở nước ngoài.

Đầu năm nay, ông Vance công khai chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vì cho rằng Kiev chưa thể hiện đủ sự biết ơn đối với sự hỗ trợ của Mỹ.

Gần đây, Nhà Trắng cũng giao cho ông Dan Driscoll, Bộ trưởng Lục quân và là bạn thân lâu năm của ông Vance, nhiệm vụ gây sức ép buộc Ukraine chấp nhận một kế hoạch hòa bình.

Ông Vance đã khiến châu Âu sửng sốt ngay từ đầu nhiệm kỳ khi có bài phát biểu gây chú ý tại Hội nghị An ninh Munich, trong đó ông cáo buộc các đồng minh châu Âu lâu năm đã tiếp nhận quá nhiều người nhập cư và không đủ bao dung với các đảng dân túy cực hữu đang trỗi dậy.

Ông cũng nhiều lần chỉ trích chính phủ Đức vì tìm cách “tước bỏ tính chính danh” của đảng cực hữu AfD.

Phó tổng thống Mỹ gần đây còn công kích các nhà lãnh đạo chính trị Canada, cáo buộc họ làm suy giảm mức sống của đất nước bằng việc thúc đẩy đa dạng.

Phó chánh văn phòng tổng thống Stephen Miller

Dù không chính thức giữ một vị trí về chính sách đối ngoại trong Nhà Trắng, với vai trò phó chánh văn phòng của ông Trump và là người phụ trách triển khai chính sách chống nhập cư, ông Stephen Miller đã tác động trực tiếp quan hệ song phương của Mỹ với phần lớn các quốc gia có công dân di cư sang Mỹ.

Ông Miller là gương mặt đại diện cho chiến dịch siết chặt của chính quyền Mỹ đối với người tị nạn, người xin tị nạn, những người thuộc diện được bảo vệ tạm thời hoặc ân xá nhân đạo, lao động chuyên môn theo thị thực H1-B, lao động thời vụ, và đặc biệt là người nhập cư không giấy tờ.

Quan chức này cũng bảo vệ các cuộc tấn công bằng tên lửa của Mỹ nhằm vào những chiếc thuyền bị cáo buộc buôn lậu ma túy ở vùng Caribe và phía đông Thái Bình Dương.

Ông Jared Kushner

Ông Jared Kushner (trái) và Đặc phái viên Steve Witkoff đến Nga vào ngày 3-12. Ảnh: TASS

Con rể của ông Trump ít xuất hiện hơn trong nhiệm kỳ hai của ông và không giữ vai trò “cố vấn đặc biệt” chính thức như ở nhiệm kỳ đầu. Tuy vậy, ông Kushner đã phối hợp với ông Witkoff trong hai cuộc đàm phán ngoại giao lớn nhất của ông Trump trong năm nay.

Ông đã tới Israel vào đầu tháng 10 để giúp hoàn tất thỏa thuận hòa bình Gaza gồm 20 điểm, rồi tiếp tục đàm phán với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong một chuyến đi riêng vào tháng 11.

Ông Kushner và ông Witkoff cũng dành nhiều giờ làm việc với ông Putin tại Moscow vào đầu tháng 12, sau đó là một cuộc điện đàm với ông Zelensky nhằm thúc đẩy các cuộc thương lượng vẫn đang tiếp diễn để chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent

Ông Bessent đã trở thành một trong những nhân vật then chốt về chính sách đối ngoại trong chính quyền Mỹ. Vai trò này thậm chí có thể còn gia tăng ảnh hưởng trong năm 2026.

Ông Bessent giữ vai trò đầu tàu trong chính sách thuế quan của ông Trump. Đây có lẽ là một vị trí gây bất ngờ đối với một cựu nhà kinh tế Phố Wall, người trong nhiều năm từng bày tỏ sự hoài nghi đối với thuế quan và các rào cản thương mại.

Ông Bessent cũng đóng vai trò chủ chốt trong các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra với Trung Quốc, bao gồm những cuộc gặp vào đầu tháng 12, khi Washington và Bắc Kinh tìm cách biến thỏa thuận hòa hoãn thương mại thành một dạng thỏa thuận thực chất hơn.

Ông Bessent còn góp phần quan trọng trong việc vận dụng công cụ đối ngoại của Mỹ để phục vụ các mục tiêu chính trị của Tổng thống Trump, nổi bật nhất là gói cứu trợ của Mỹ dành cho Argentina.

Đệ nhất phu nhân Melania Trump

Bà Trump phần lớn tránh xa ánh đèn sân khấu của chính sách đối ngoại nhưng có một ngoại lệ đáng chú ý: cuộc chiến Nga-Ukraine. Đệ nhất phu nhân đã trực tiếp tham gia các nỗ lực ngoại giao nhằm đoàn tụ hàng nghìn trẻ em Ukraine. Kiev cáo buộc Moscow đã bắt cóc và trục xuất ít nhất 19.000 trẻ em Ukraine, trong khi đó, Moscow khẳng định các hành động này nhằm bảo đảm an toàn cho các em.

Đệ nhất phu nhân đã công khai thúc đẩy việc trả tự do cho các em, trong đó có việc bà viết thư cho ông Putin. Cuối cùng, bà thậm chí còn thiết lập một kênh liên lạc trực tiếp với nhà lãnh đạo Nga và tiến hành trao đổi hậu trường với ông trong suốt nhiều tháng.

Đáng chú ý, những phát biểu của chính Tổng thống Trump cho thấy bà có ảnh hưởng nhất định đến quan điểm của ông về cuộc chiến, thậm chí đôi lúc còn thách thức cách nhìn của ông về Putin.

“Tôi về nhà, tôi nói với đệ nhất phu nhân: ‘Em biết không, hôm nay anh đã có cuộc trò chuyện tuyệt vời với ông Putin. Và bà ấy nói: ‘Thật sao? Lại có thêm một TP[ở Ukraine] vừa bị tấn công’” - ông Trump kể hồi tháng 7.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/nhung-cai-ten-dinh-hinh-chinh-sach-doi-ngoai-my-2025-post888618.html