Những câu chuyện về y đức sáng ngời của lương y Phạm Công Bân

6 giờ trướcBài gốc

Xuất thân và sự nghiệp của lương y Phạm Công Bân

NỘI DUNG

Xuất thân và sự nghiệp của lương y Phạm Công Bân

Y đức sáng ngời của lương y Phạm Công Bân

Ở nước ta, từ triều Lý đã lập Ti Thái y; triều Trần, Hậu Lê có Viện Thái y để chăm sóc sức khỏe cho vua, hoàng tộc, quan lại và chuyên trách về y tế. Thông qua tác phẩm Nam Ông mộng lục phần Y thiển dụng tâm của Hồ Nguyên Trừng và những câu chuyện được truyền tụng qua nhiều đời trong dân gian Thăng Long và vùng Hải Dương đã phác họa nên chân dung lương y Phạm Công Bân, một thầy thuốc tài đức vẹn toàn đời Trần dưới thời Trần Anh Tông (1293-1314) với chức Thái y lệnh, chuyên chăm lo, coi sóc sức khỏe, chữa bệnh trong cung vua.

Phạm Công Bân xuất thân trong một gia đình có truyền thống làm thuốc nổi tiếng ở kinh thành Thăng Long. Ông được thừa hưởng những kiến thức quý báu về y học từ cha ông. Nhờ tài năng và lòng yêu nghề, ông đã nhanh chóng trở thành một thầy thuốc giỏi, được người dân tin tưởng.

Sử sách ghi ông quê ở Tứ Minh, huyện Cẩm Giàng, nay thuộc TP Hải Dương, được phong Thái y đời vua Trần, có nhiều công lao chữa bệnh cho dân nghèo, ông đã soạn sách "Thái y dịch bệnh". Tuy nhiên, sau nhiều lần điền dã, khảo sát tại địa phương, vẫn chưa xác định được di tích liên quan đến Phạm Công Bân.

Phạm Công Bân là bố vợ của Hồ Quý Ly, ông ngoại của Hồ Nguyên Trừng. Với tài trị bệnh cứu người, Phạm Công Bân đã được vua Trần Anh Tông mời giữ chức Thái y lệnh, chuyên trông nom sức khỏe cho nhà vua, các quan trong triều và hoàng tộc. Điều này cho thấy tài năng và uy tín của ông trong giới y học thời bấy giờ.

Lương y Phạm Công Bân đặc biệt quan tâm đến bệnh nhân nghèo khổ. Ảnh minh họa (internet).

Y đức sáng ngời của lương y Phạm Công Bân

Trong thời gian phục vụ trong triều đình, lương y Phạm Công Bân vẫn về nhà chữa bệnh cho nhân dân. Ông đặc biệt quan tâm đến bệnh nhân nghèo khổ. Ông thường tự bỏ tiền của mình ra để mua thuốc tốt và thóc gạo dự trữ tại nhà, sẵn lòng nuôi và chữa bệnh cho những người nghèo khổ neo đơn. Vì vậy, người bệnh đến nương nhờ và chữa bệnh ngày một đông.

Dưới thời vua Trần Anh Tông, mấy năm mất mùa liền, dân tình đói khổ, bệnh dịch phát sinh, lương y Phạm Công Bân phải xây thêm nhà để đón chữa những người bệnh đói khổ, chăm sóc cứu sống được rất nhiều người. Ông không nề hà với những người mắc bệnh truyền nhiễm, hôi thối và những bệnh nhân tàn tật. Gặp người cô đơn, đói khổ, bệnh tật, ông đem về nhà nuôi cơm cháo, chữa bệnh làm phúc nên nhiều người đến nương nhờ chữa bệnh. Vì vậy, tên tuổi của ông được người đương thời nể phục và kính trọng.

Trong tác phẩm "Nam Ông mộng lục" của Hồ Nguyên Trừng ở thế kỷ XV, có nội dung viết về ông ngoại mình là lương y Phạm Công Bân như sau:

Một lần có người đến gõ cửa khẩn cấp mời ông: Thưa thầy, vợ tôi mới sinh nhưng bị băng huyết, máu ra nhiều, sắc mặt tái xanh... đang nằm bất động trên giường...

Nghe người nhà bệnh nhân nói vậy, ông liền vội vã ra đi nhưng vừa bước ra đến cửa thì gặp sứ giả của nhà vua đến truyền lệnh: Quý phi ở trong cung bị cảm sốt, khi nóng, khi lạnh đã một ngày nay mà chưa bớt bệnh, mời ông đến chữa trị ngay cho.

Nghe người trong cung nói vậy, Phạm Công Bân liền trả lời rằng: Bệnh ấy thì không cần phải gấp. Nay ở nhà dân có người bệnh nặng hơn nhiều, tính mạng chỉ chờ trong khoảnh khắc. Tôi đi cứu người ấy đã, lát nữa sẽ vào cung hầu quý phi sau.

Viên sứ giả nghe Phạm Công Bân nói vậy liền tức giận mà rằng: Cái lẽ mà kẻ bề tôi phải giữ cho tròn, sao lại có thể như vậy được. Ông muốn cứu tính mạng cho người khác mà không giữ tính mạng của mình chăng?

Ngay lúc đó, Phạm Công Bân đã trả lời rằng: Đã đành làm như vậy là ta mắc tội rồi nhưng không hề gì. Người bệnh kia mà không cứu ngay thì chỉ chốc lát sẽ chết, còn tính mạng của kẻ bề tôi nhỏ mọn này thì còn trông mong được nhà vua tha chết, các tội khác ta xin gánh chịu hết. Xin ông cứ về tâu với đức vua và quý phi như vậy. Tất tật tội vạ do vua giáng xuống ta chịu hết, ông cứ an tâm trở lại cung.

Nói xong Phạm Công Bân tay xách hòm thuốc, chân bước vội theo chồng của sản phụ bị băng huyết kia. Thật may, Phạm Công Bân đến kịp và người sản phụ kia đã được cứu sống.

Sau đó, ông đến gặp vua. Vừa bước vào cung, ông liền bỏ mũ ra rồi vừa tạ tội vừa bày tỏ tấm lòng của mình: Cúi xin bệ hạ lượng thứ cho thần! Là người thầy thuốc bao giờ cũng phải căn cứ vào bệnh cấp hay bệnh tử mà chữa trước hay chữa sau, có thế mới cứu được mạng người, chứ không thể nào căn cứ ở kẻ sang người hèn được.

Nghe xong những lời ông nói, vua Trần Anh Tông không những không hề trách cứ danh y mà trái lại vua còn khen ông là một lương y chân chính, đặt y đức lên trên mọi quyền thế.

Còn có một câu chuyện cảm động về y đức của Phạm Công Bân được lưu truyền trong dân gian nữa, có một vị quan trong triều bị bệnh nặng. Vua cho mời nhiều thầy thuốc giỏi trong kinh thành nhưng không ai chữa khỏi. Cuối cùng, vua cho mời Phạm Công Bân. Sau khi thăm khám, Phạm Công Bân kết luận rằng bệnh của vị quan này không thể chữa khỏi bằng thuốc mà phải dùng một loại thuốc quý hiếm chỉ có ở nước ngoài. Vua nghe vậy liền sai người sang nước ngoài tìm mua thuốc. Khi có thuốc, Phạm Công Bân dâng lên vua.

Vua thấy thuốc quý hiếm thì mừng lắm, liền hỏi ông rằng: Khanh có biết thuốc này trị được bệnh không?

Phạm Công Bân tâu rằng: Tâu bệ hạ, thần không dám chắc.

Vua nghe vậy thì giận lắm, cho rằng ông giấu giếm thuốc quý nhưng Phạm Công Bân vẫn giữ thái độ bình tĩnh, tâu rằng: Tâu bệ hạ, thần là thầy thuốc, chỉ biết chữa bệnh cứu người. Nếu thuốc này có thể chữa khỏi bệnh cho vị quan kia thì thần xin dâng. Còn nếu không thì thần xin chịu tội.

Vua nghe vậy thì nguôi giận, cho phép ông dùng thuốc chữa bệnh cho vị quan. Kết quả là vị quan khỏi bệnh. Vua thấy vậy thì rất mừng, ban thưởng cho ông rất nhiều vàng bạc.

Những câu chuyện trên cho thấy Phạm Công Bân là một thầy thuốc chân chính, đặt y đức lên trên quyền thế và lợi ích cá nhân. Ông luôn thương yêu bệnh nhân và hết lòng chữa bệnh cứu người. Ông là tấm gương sáng về y đức, một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu của người thầy thuốc. Qua câu chuyện lịch sử, những bài học về y đức từ các danh y xưa vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.

Bảo Châu

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/nhung-cau-chuyen-ve-y-duc-sang-ngoi-cua-luong-y-pham-cong-ban-169250221145930663.htm