Những cô gái làm chủ công nghệ - Bài 1: Chinh phục 'lãnh địa' của phái mạnh

2 giờ trướcBài gốc

Trần Thị Kiều My và Trần Thị Cẩm Giang là 2 trong số 20 Nữ sinh khoa học công nghệ Việt Nam tiêu biểu năm 2025 sẽ được T.Ư Đoàn vinh danh tới đây. Bằng niềm đam mê, bản lĩnh vượt qua định kiến, các cô gái đã mang đến sắc màu tươi mới cho những ngành học đặc thù như kỹ thuật cơ khí, khoa học máy tính.

Bước qua định kiến

Trong căn xưởng thực hành ồn ào âm thanh của máy móc, hình ảnh một cô gái nhỏ nhắn cầm trên tay cục sắt thô ráp, miệt mài cưa gọt, mài giũa dường như là một khung hình lạ lẫm. Nhưng với Trần Thị Kiều My, sinh viên khoa Cơ khí, Trường Đại học Bách khoa (ĐHQG TPHCM), đó là khoảnh khắc cô chạm vào hạnh phúc của một “người thợ cơ khí” thực thụ.

Hành trình của Kiều My đến với thế giới của những bản vẽ kỹ thuật, những chi tiết máy và công thức cơ học bắt đầu từ một cô học trò chuyên ban Tự nhiên, luôn đam mê sự sáng tạo. Cô nhìn thấy ở môn Công nghệ, đặc biệt là phần cơ khí, một sức hút kỳ lạ. “Tôi rất hứng thú với bản vẽ, với việc sáng tạo ra những mô hình”, My kể lại.

Từ niềm yêu thích đó, My quyết định chọn ngành Kỹ thuật Cơ khí, Trường Đại học Bách khoa, ĐHQG TPHCM, làm điểm đến cho bốn năm thanh xuân đầy rực rỡ của mình. Có không ít "lời ra tiếng vào" khi My theo ngành Cơ khí: Sao học nổi? Sau này làm được việc gì?... Nhưng bù lại, My luôn có bố mẹ và chị gái là hậu phương vững chắc ủng hộ hết mình.

Năm đầu tiên, bước vào giảng đường với hơn 300 sinh viên mà chỉ có bốn nữ, My không khỏi bỡ ngỡ. “Ban đầu mình hơi choáng vì xung quanh toàn là bạn nam, cách học, cách làm việc nhóm cũng khác. Nhưng dần dần, tôi thấy bình thường và quen với việc mình là một trong số ít bóng hồng trong khoa”, My chia sẻ.

Khi được xét chọn vào chương trình Tài năng, My trở thành nữ sinh duy nhất của lớp gần 20 sinh viên. “Vào lớp này, ai cũng giỏi, nên mình phải nỗ lực gấp nhiều lần để theo kịp. Nhưng cũng nhờ vậy mà tôi học được rất nhiều, từ kiến thức đến tinh thần hợp tác, sự sáng tạo trong cách giải quyết vấn đề”, cô nói.

Thử thách lớn nhất với My không phải là áp lực học thuật, mà chính là thể chất và sức khỏe. Là nữ sinh giữa môi trường cơ khí, My phải nỗ lực gấp đôi, thậm chí gấp ba lần so với các bạn nam. Sức khỏe yếu hơn, việc bê vác vật liệu, vận hành máy móc hay thực hành với các chi tiết nặng nề nhiều khi khiến cô mệt lả. “Những ngành nặng về kỹ thuật thường phù hợp với các bạn nam hơn. Các bạn nam cần một, bản thân mình phải nỗ lực gấp hai, gấp ba lần”, My nói.

Áp lực vô hình ấy đôi khi khiến cô gái trẻ có lúc tưởng chừng muốn buông xuôi. Từ một học sinh giỏi trong suốt những năm phổ thông, bước vào môi trường đại học đầy cạnh tranh, My có lúc cảm thấy không còn là chính mình. Điểm số trong năm đầu thấp hơn mong đợi. Thay vì nản lòng, My dành trọn mùa hè để học lại môn đó, cải thiện điểm từ 6.0 lên hơn 9 điểm.

“Bông hồng thép” tỏa sáng

Những buổi thực hành cơ khí được xem là “đặc sản” và cũng là thử thách lớn nhất của sinh viên Cơ khí Bách khoa. “Bài thực hành đầu tiên, thầy giáo đưa cho mỗi người một khối sắt hình chữ nhật, yêu cầu mài giũa để biến thành một chiếc cờ lê. Tôi miệt mài suốt gần một tháng, từ cưa, gọt, mài, giũa đến mức nổi chai tay, rát bỏng cả lòng bàn tay. Tôi là người hoàn thành cuối cùng, sản phẩm chưa thật hoàn hảo nhưng cũng đã ra dáng một chiếc cờ lê. Cảm giác biến một khối sắt vô tri thành công cụ hữu ích khiến tôi hạnh phúc vô cùng. Khoảnh khắc đó, tôi thấy mình thực sự là sinh viên Cơ khí Bách khoa”, My kể lại.

Với phương châm “có công mài sắt, có ngày nên kim”, Kiều My dần bước qua khủng hoảng, bền bỉ với đam mê và tìm lại ánh sáng phía trước. Nỗ lực của Kiều My đã được ghi nhận bằng hàng loạt thành tích đáng nể, trở thành “bông hoa rực rỡ” nhất của khoa Cơ khí Bách khoa TPHCM: điểm tổng kết GPA 3.6, danh hiệu Sinh viên xuất sắc toàn diện 2023 - 2024, Giải Ba Olympic Cơ học toàn quốc hai năm liên tiếp 2024 và 2025, ba bài báo khoa học được công bố, nhận nhiều học bổng.

Tháng 11 này, Kiều My sẽ tốt nghiệp đại học. Ngay sau đó, cô sẽ du học tiến sĩ tại Đại học Hanyang (Hàn Quốc) theo chương trình học bổng toàn phần kết hợp nghiên cứu. Mục tiêu lâu dài của cô là trở về Việt Nam, cống hiến trong lĩnh vực giảng dạy và nghiên cứu. My mong một ngày sẽ có nhiều nữ sinh hơn bước vào lĩnh vực này để mỗi cỗ máy, mỗi công trình mang trong nó không chỉ là sức mạnh thép, mà còn là nét mềm mại, tinh tế của phụ nữ Việt Nam.

Dám bước đi, dám bắt đầu

Trần Thị Cẩm Giang, sinh viên ngành Khoa học Máy tính, Trường ĐH Công nghệ Thông tin (ĐHQG TPHCM) mang trong mình niềm say mê đặc biệt với những dòng code lập trình từ khi còn học phổ thông. Nhưng lựa chọn bước vào lĩnh vực khoa học máy tính có tỷ lệ nam giới chiếm đa số khiến cô gái trẻ không tránh khỏi những áp lực và thử thách ngay từ những ngày đầu theo đuổi đam mê.

Giang thừa nhận, thời gian đầu, bản thân từng cảm thấy hoang mang và tự ti khi kiến thức chuyên ngành quá lớn, cảm giác bản thân chưa đủ giỏi để theo kịp bạn bè. Lớp Cử nhân Tài năng Khoa học Máy tính của cô chỉ có 5 nữ trong tổng số 30 sinh viên. Để bắt kịp, Giang đã chọn cách “cày cuốc” nhiều hơn bình thường, tự học và bổ sung kiến thức tại nhà một cách kiên trì. Phải đến giữa năm thứ hai đại học, cô mới thực sự cảm thấy tự tin, bắt nhịp hoàn toàn và dần tỏa sáng, đạt 5 học kỳ liên tiếp loại xuất sắc và giỏi. Đặc biệt, Giang là tác giả của 3 báo cáo khoa học quốc tế được công bố tại các hội nghị SOICT 2023, SOICT 2024 và ICDAR 2025 (Rank A - chỉ số ảnh hưởng cao nhất, uy tín nhất).

Niềm say mê khoa học công nghệ đã đưa Trần Thị Cẩm Giang đến với nghiên cứu ngay từ khi còn trên ghế nhà trường.

Động lực lớn nhất giúp cô vượt qua giai đoạn khó khăn ấy chính là sự ủng hộ vô điều kiện từ gia đình và sự hỗ trợ tận tình của các thầy cô. “Khi gặp khó khăn, thầy cô luôn sẵn sàng hỗ trợ, tăng thêm buổi dạy để giải đáp mọi thắc mắc mà sinh viên chưa hiểu”, Giang chia sẻ. Bù lại cho những thách thức về sức bền, cô nhận ra rằng sự tỉ mỉ, sáng tạo và cẩn trọng vốn là thế mạnh của các bạn nữ lại chính là yếu tố then chốt trong lĩnh vực công nghệ đầy phức tạp này.

Niềm đam mê khám phá và tạo ra những giá trị mới đã dẫn lối Giang đến với lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, cụ thể là thị giác máy tính. Cô say mê với ý tưởng giúp máy tính có thể “nhìn” và “hiểu” được thế giới xung quanh qua hình ảnh. Đề tài nghiên cứu chính của cô là xây dựng mô hình phân tích bố cục logic trên các bảng hiệu, biển báo hay poster. Công trình này không chỉ dừng lại ở việc nhận diện chữ viết mà còn hiểu được cấu trúc của chúng, mở ra tiềm năng ứng dụng to lớn như hỗ trợ thị giác cho người khiếm thị, nhận dạng văn bản ngoài trời, hay giúp các xe tự hành di chuyển an toàn hơn.

Học khối ngành kỹ thuật cơ khí nhưng Trần Thị Kiều My vẫn luôn điệu đà, nữ tính

“Dù quá trình nghiên cứu đôi khi khiến tôi nản lòng, với không ít lần thất bại hay rơi vào bế tắc, nhưng chính những trải nghiệm ấy lại dạy bản thân bài học về sự kiên trì và cách nhìn nhận vấn đề một cách sâu sắc hơn. Có những bài báo khoa học tôi phải miệt mài suốt hơn một năm mới hoàn thành. Đó là thành quả của cả một hành trình bền bỉ, vượt qua vô số lần thử sai và không ngừng đứng dậy”, Giang nói.

“Giải thưởng Nữ sinh Khoa học công nghệ Việt Nam là cột mốc lớn nhất trong quãng đời sinh viên của tôi. Giải thưởng là sự ghi nhận cho hành trình nỗ lực không biết mệt mỏi của bản thân, khiến tôi tin rằng, khoa học công nghệ không phải là “lãnh địa” riêng của nam giới. Những cỗ máy, bản vẽ, chi tiết tưởng chừng khô khan, nhưng khi có bàn tay, trí óc của phụ nữ, chúng sẽ có thêm màu sắc, sự tinh tế, sáng tạo và khác biệt”. Sinh viên Trần Thị Kiều My, khoa Cơ khí, Trường Đại học Bách khoa (ĐHQG TPHCM)

Bên cạnh thành tích học tập, nghiên cứu xuất sắc, Giang còn là một cô gái năng động. Từ năm nhất, Giang đã biết cách phân bổ thời gian hợp lý, tích cực tham gia các hoạt động Đoàn - Hội với cương vị Phó Bí thư Chi đoàn lớp, và hết mình trong các chiến dịch tình nguyện. Cô cũng không ngừng trau dồi chuyên môn qua các cuộc thi lập trình và sở hữu nhiều chứng chỉ về Machine Learning, Deep Learning.

“Các bạn nữ hoàn toàn có thể theo đuổi và thành công trong lĩnh vực công nghệ, nếu có đủ đam mê, kiên trì và tinh thần học hỏi. Quan trọng nhất là dám bước đi, dám bắt đầu hành trình của riêng mình”, Giang chia sẻ thêm.

Lưu Trinh

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/nhung-co-gai-lam-chu-cong-nghe-bai-1-chinh-phuc-lanh-dia-cua-phai-manh-post1788629.tpo