Thị trường xăng dầu Việt Nam sẽ bước sang một giai đoạn mới khi toàn bộ xăng không chì được phối trộn thành xăng sinh học để sử dụng trên phạm vi cả nước. Đây là nội dung quan trọng trong lộ trình mới về nhiên liệu sinh học, được hình thành sau khi Chính phủ chính thức bãi bỏ Quyết định số 53/2012/QĐ-TTg, văn bản đặt nền móng cho việc sử dụng xăng sinh học hơn một thập kỷ qua. Việc chuyển sang áp dụng E10 tác động trực tiếp đến người tiêu dùng, doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và mục tiêu giảm phát thải của Việt Nam.
Quyết định số 53/2012/QĐ-TTg là văn bản đặt nền móng cho việc sử dụng xăng sinh học.
Ngày 11/12/2025, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã ký Quyết định số 46/2025/QĐ-TTg bãi bỏ toàn bộ Quyết định 53/2012/QĐ-TTg. Theo đánh giá của Bộ Công Thương, sau gần 10 năm triển khai, Quyết định 53 đã góp phần mở đường cho nhiên liệu sinh học tại Việt Nam, nhưng khi bước vào giai đoạn phát triển sâu rộng, nhiều quy định không còn phù hợp, cần được thay thế bằng một khung pháp lý linh hoạt, đồng bộ và sát thực tiễn hơn.
Cùng với đó, tại Nghị định số 146/2025/NĐ-CP, Chính phủ đã phân cấp thẩm quyền quy định lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học từ Thủ tướng Chính phủ sang Bộ Công Thương. Trên cơ sở này, ngày 7/11/2025, Bộ Công Thương ban hành Thông tư số 50/2025/TT-BCT, quy định cụ thể lộ trình phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống. Thông tư có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 và xác định mốc thời gian quan trọng: từ 1/6/2026, xăng không chì theo quy chuẩn hiện hành phải được phối trộn thành xăng E10 để sử dụng trên toàn quốc; riêng xăng E5 RON92 tiếp tục được sử dụng đến hết ngày 31/12/2030.
Lộ trình mới đặt ra nhiều yêu cầu đối với công tác chuẩn bị nguồn cung và điều hành thị trường. Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành liên quan khẩn trương làm rõ các vướng mắc, bảo đảm tính khả thi và đồng bộ trong sản xuất, phối trộn và phân phối xăng sinh học. Bộ Công Thương được giao đánh giá khả năng sản xuất, cung ứng ethanol trong nước và nhập khẩu, tính toán chi phí, tác động đến giá bán lẻ xăng E10, đồng thời rà soát năng lực phối trộn của các doanh nghiệp đầu mối. Việc xác định rõ trách nhiệm của các đơn vị nếu không đáp ứng được nguồn cung, cũng như cơ chế kiểm tra, giám sát chất lượng và an toàn kỹ thuật của xăng E10, được coi là điều kiện then chốt để lộ trình này đi vào thực tế.
Về mặt kỹ thuật và môi trường, hàm lượng oxy cao trong ethanol cũng giúp quá trình cháy trong động cơ diễn ra triệt để hơn, từ đó giảm phát thải các chất độc hại như CO và HC.
Với người tiêu dùng, câu hỏi lớn nhất là xăng E5, E10 thực chất là gì và có ảnh hưởng như thế nào đến động cơ phương tiện. Xăng E5 và E10 là các loại xăng sinh học, trong đó ký hiệu “E” thể hiện tỷ lệ ethanol một dạng cồn sinh học được pha trộn vào xăng truyền thống. Cụ thể, xăng E5 chứa 5% ethanol và 95% xăng khoáng, còn xăng E10 chứa 10% ethanol và 90% xăng khoáng. Ethanol được sản xuất từ quá trình lên men các nguyên liệu nông nghiệp như sắn, mật rỉ đường và phế phẩm nông nghiệp.
Về mặt kỹ thuật và môi trường, hàm lượng oxy cao trong ethanol cũng giúp quá trình cháy trong động cơ diễn ra triệt để hơn, từ đó giảm phát thải các chất độc hại như CO và HC. Đáng chú ý, ethanol được xem là nhiên liệu “trung tính carbon” ở mức độ nhất định, do trong quá trình sinh trưởng, cây trồng hấp thụ lượng CO₂ đáng kể, bù đắp một phần khí nhà kính phát sinh khi nhiên liệu được đốt cháy.
Trong sử dụng thực tế, xăng E5 và E10 có thể dùng cho các động cơ xăng đốt trong như ô tô, xe máy mà không cần điều chỉnh kỹ thuật. Phần lớn các phương tiện sản xuất từ khoảng năm 2011 trở lại đây đã được thiết kế tương thích với xăng sinh học ở mức E5 và E10. Tuy nhiên, với các dòng xe cũ, đặc biệt là xe sử dụng chế hòa khí, người dùng vẫn nên tham khảo khuyến nghị của nhà sản xuất để bảo đảm an toàn.
Việc bắt buộc sử dụng xăng E5, E10 từ tháng 6/2026 không chỉ là thay đổi thói quen tiêu dùng, mà còn là bước đi nhằm hướng tới một thị trường nhiên liệu bền vững hơn.
Đình Khương