Bắt đầu từ những ưu tiên tài chính có lợi nhất
Trước khi bước vào con đường đầu tư, người lao động có thể bắt đầu từ những lựa chọn tài chính đơn giản và mang lại hiệu quả ngay trong tầm tay. Thay vì chờ đợi khoản thu nhập dư dôi, việc trích một phần cố định từ lương hàng tháng để đầu tư - dù là số tiền nhỏ - cũng đã là bước đi quan trọng để hình thành thói quen tích lũy.
Chuyên gia tài chính Chloe Moore gợi ý, ngay cả khi bạn đang xây dựng quỹ khẩn cấp hoặc còn nợ lãi suất cao, vẫn có thể bắt đầu đầu tư từ sớm bằng cách “trả lương cho bản thân trước” – tức dành ra khoản đầu tư ngay khi nhận lương, thay vì để đến cuối tháng mới quyết định.
Tại Việt Nam, người lao động có thể tận dụng các kênh đầu tư dễ tiếp cận như chứng chỉ quỹ, sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư, hoặc tiết kiệm tự động qua ngân hàng – những lựa chọn phù hợp cho người mới bắt đầu và chưa có nhiều thời gian theo dõi thị trường.
Ảnh minh họa
Xác định mục tiêu đầu tư rõ ràng
Trước khi đầu tư, điều quan trọng là bạn phải xác định rõ ràng mình đang hướng tới điều gì. Đó có thể là một khoản tiết kiệm cho đám cưới, du học, học thêm kỹ năng, hoặc chuẩn bị khởi nghiệp. Khi đã xác định được mục tiêu, hãy cụ thể hóa bằng con số: bạn cần bao nhiêu tiền, trong bao lâu?
Khi đầu tư, tiềm năng sinh lời cao thường đi kèm với rủi ro lớn hơn trong ngắn hạn. Cổ phiếu có thể đem lại lợi nhuận cao trong dài hạn nhưng cũng có thể sụt giảm trong thời gian ngắn. Ngược lại, tiền gửi tiết kiệm ít rủi ro nhưng lợi suất lại thấp.
Chẳng hạn, nếu bạn muốn tích lũy 100 triệu đồng trong 3 năm để tham gia một khóa học nâng cao chuyên môn, bạn cần lên kế hoạch tiết kiệm khoảng 2,8–3 triệu đồng mỗi tháng. Việc này không chỉ giúp bạn kiểm soát dòng tiền, mà còn tạo động lực rõ ràng để duy trì thói quen đầu tư, thay vì để tiền "trôi đi" theo các chi tiêu ngắn hạn.
Dòng thời gian của mục tiêu cũng ảnh hưởng đến cách bạn chọn công cụ đầu tư. Với mục tiêu ngắn hạn từ 1–3 năm, bạn nên ưu tiên các kênh đầu tư ít rủi ro để bảo toàn vốn. Ngược lại, với các mục tiêu dài hạn như tích lũy hưu trí, bạn có thể lựa chọn danh mục đầu tư đa dạng hơn, chấp nhận biến động để đổi lấy tiềm năng sinh lời cao hơn theo thời gian.
Xây dựng quỹ khẩn cấp song song với đầu tư
Quỹ khẩn cấp là khoản tiền để dành riêng, không đầu tư, nhằm ứng phó với các tình huống bất ngờ trong cuộc sống như sửa xe, chi phí y tế hoặc mất việc.
Các chuyên gia khuyến nghị nên có ít nhất nửa tháng chi phí sinh hoạt để ứng phó với các “cú sốc chi tiêu” như sửa chữa hoặc chi phí đột xuất. Với các tình huống nghiêm trọng hơn như mất thu nhập, quỹ khẩn cấp nên đủ để trang trải từ 3-6 tháng sinh hoạt phí.
Ưu tiên xử lý nợ lãi suất cao
Trước khi đầu tư, việc thanh toán các khoản nợ lãi suất cao, đặc biệt là nợ tín dụng, nên được ưu tiên hàng đầu. Lý do là lợi nhuận từ việc xóa bỏ nợ này thường cao hơn mức sinh lời trung bình từ thị trường đầu tư. Với những khoản nợ có lãi suất từ 6% trở lên, các chuyên gia khuyến cáo nên tập trung trả dứt điểm.
Ngược lại, với những khoản vay có lãi suất hợp lý, chẳng hạn khoản vay ưu đãi mua nhà hoặc vay hỗ trợ học tập, bạn có thể cân nhắc việc đầu tư song song, miễn là vẫn đảm bảo khả năng trả nợ đúng hạn và không gây áp lực tài chính.
Lê Minh