Mạng xã hội đang trở thành “không gian sống” thứ 2 của nhiều người. Trong ảnh: Một học sinh xem mạng xã hội trong giờ giải lao. Ảnh: Kim Liễu
Nội dung luật xác lập rõ những hành vi bị nghiêm cấm trên không gian mạng, đây là điều mà người dùng mạng cần nắm rõ để không vi phạm. Qua đó, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, văn minh…
Nhiều điểm mới cần lưu ý
Luật An ninh mạng có 8 chương, 45 điều, được xây dựng trên cơ sở hợp nhất Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015, đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật, phù hợp với yêu cầu thực tiễn trong tình hình mới.
Theo luật sư Trương Hồng Kỳ (Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai), một trong những điểm đáng chú ý là luật dành riêng Điều 7 để quy định cụ thể, toàn diện các hành vi bị cấm trên không gian mạng. Theo đó, nghiêm cấm việc đăng tải, phát tán thông tin tuyên truyền chống Nhà nước; xuyên tạc, phỉ báng chính quyền; tiến hành chiến tranh tâm lý, kích động chiến tranh xâm lược, chia rẽ, gây thù hận giữa các dân tộc, tôn giáo và nhân dân các nước.
Luật cũng quy định nghiêm cấm các hành vi xúc phạm dân tộc, Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, vĩ nhân, lãnh tụ, danh nhân, anh hùng dân tộc; xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng; phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc; xúc phạm tôn giáo; phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc. Đặc biệt, các hành vi bịa đặt, vu khống, đưa thông tin sai sự thật xâm phạm nhân phẩm, danh dự, uy tín của cá nhân hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức cũng bị nghiêm cấm.
Luật An ninh mạng còn nhấn mạnh việc xử lý nghiêm thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế - xã hội, cản trở hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ. Luật cũng dành nội dung quan trọng cho công tác phòng, chống xâm hại trẻ em trên không gian mạng, thể hiện tính nhân văn và trách nhiệm xã hội sâu sắc.
“Việc quy định chi tiết các hành vi bị nghiêm cấm là cơ sở pháp lý quan trọng để xử lý những vi phạm đang diễn ra phổ biến trên mạng xã hội. Người dùng mạng cần cẩn trọng hơn, bởi hành vi chia sẻ, bình luận thông tin chưa được kiểm chứng có thể trở thành hành vi phát tán thông tin sai sự thật và vi phạm pháp luật” - luật sư Kỳ lưu ý.
Anh Trần Văn Phan (ngụ phường Trấn Biên) bày tỏ: “Tôi đồng tình với các quy định của Luật An ninh mạng vì rất sát thực tế. Hiện nay, nhiều thông tin trên mạng gây tổn hại rất lớn cho xã hội. Việc xử lý nghiêm minh đối với đăng phát tin giả, xúc phạm danh dự người khác là hoàn toàn cần thiết”.
Cùng quan điểm, chị Trần Ngọc Bích (ngụ xã Long Thành) cho rằng: Các quy định liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), giả mạo hình ảnh, giọng nói là “điểm mới rất hay”, bởi nếu không kiểm soát chặt, nhiều người có thể trở thành nạn nhân của đối tượng lừa đảo.
Một điểm mới đáng chú ý của Luật An ninh mạng, phù hợp với sự phát triển của khoa học - công nghệ là việc nghiêm cấm sử dụng AI hoặc công nghệ mới để giả mạo video, hình ảnh, giọng nói của người khác trái pháp luật. Đây là quy định được dư luận đánh giá cao, bởi thời gian qua, các hành vi lừa đảo, bôi nhọ danh dự bằng công nghệ deepfake diễn biến ngày càng phức tạp.
Thực hiện nghiêm để phát huy hiệu quả trong thực tiễn
Theo các chuyên gia pháp lý, để luật phát huy hiệu quả, trước hết cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến từng người dân, doanh nghiệp. “Nhiều hành vi vi phạm trên không gian mạng xuất phát từ sự thiếu hiểu biết pháp luật. Ví dụ, việc chia sẻ thông tin chưa kiểm chứng về tài chính, ngân hàng, hay đăng tải hình ảnh riêng tư của người khác mà chưa được phép là những lỗi rất dễ mắc” - luật sư Kỳ phân tích. Do đó, việc tuyên truyền cần đi vào những tình huống cụ thể, gắn với đời sống hằng ngày của người dân.
Bên cạnh đó, luật sư Kỳ cũng kiến nghị các cơ quan chức năng cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, đặc biệt là những quy định mang tính khung, để đảm bảo áp dụng thống nhất trên thực tế. “Người dân cần biết ranh giới giữa quyền tự do ngôn luận và hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng nằm ở đâu. Khi ranh giới đó rõ ràng, việc chấp hành sẽ tự giác hơn” - luật sư Kỳ nhấn mạnh.
Những năm gần đây, đã có nhiều trường hợp vi phạm, nhất là những tài khoản cố tình tung tin sai sự thật, tin giả đã bị cơ quan chức năng xử lý. Tuy nhiên, thực tế hiện nay trên không gian mạng, tình trạng đưa tin sai sự thật vẫn còn khá nhiều, nhất là các tài khoản mạng ở nước ngoài. “Cần tăng cường trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội trong việc gỡ bỏ nội dung vi phạm, bảo vệ người dùng, nhất là trẻ em” - chị Nguyễn Thị Thanh Thảo (ngụ xã Dầu Giây) đề xuất.
Ngoài việc ứng dụng công nghệ trong quản lý, giám sát không gian mạng, nhiều ý kiến đề xuất các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp công nghệ để phát hiện sớm, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm, đồng thời đảm bảo không xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người dân.
Việc chấp hành nghiêm luật không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là trách nhiệm xã hội của mỗi công dân. Khi mỗi người dân có ý thức sử dụng mạng xã hội văn minh, tuân thủ pháp luật, kết hợp với sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng, Luật An ninh mạng sẽ thực sự trở thành “lá chắn” vững chắc, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh.
Kim Liễu