Những hoạt động và đóng góp của đồng chí Nguyễn Văn Linh với phong trào đồng khởi

9 giờ trướcBài gốc

Đánh giá về công lao và cống hiến của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng và cách mạng Việt Nam, Đảng ta khẳng định: “Thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc thuộc về toàn Đảng, toàn dân ta, trong đó có công lao to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh”[1].

Vai trò của đồng chí Nguyễn Văn Linh với sự ra đời của Nghị quyết 15 của Đảng – tiền đề của phong trào Đồng khởi

Trong những năm 1955 - 1959, ngụy quyền Ngô Đình Diệm, được Mỹ hậu thuẫn, đẩy mạnh thực hiện chính sách “tố cộng, diệt cộng” vô cùng dã man, nhằm đàn áp, khủng bố những người cộng sản và những người yêu nước, dẫn tới tổn thất ngày càng nặng nề cho phong trào cách mạng. Tội ác của chúng đã tạo nên làn sóng căm phẫn tột cùng trong nhân dân. Mặc dù chúng ta cố gắng kiên trì dùng hình thức đấu tranh hòa bình, nhưng trước sự tàn bạo của kẻ thù, nhân dân nhiều nơi đã kiến nghị với các cấp ủy địa phương và Xứ ủy đề nghị Trung ương cho vũ trang đánh địch. Ở nhiều địa phương, quần chúng đã tự động nổi dậy đấu tranh, có sự kết hợp với đấu tranh vũ trang như ở: Củ Chi, Thủ Đức, Gò Vấp, Hóc Môn, Bình Tân...

Từ cuối năm 1958, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Xứ ủy Nam Bộ nhằm trao đổi, thảo luận và đi đến nhận định: Tình hình giữa ta và địch trong thời gian tới sẽ diễn ra gay go, quyết liệt hơn. Quần chúng nhân dân dưới sức ép của địch sẽ vùng dậy đấu tranh ngày một rộng rãi, mạnh mẽ, quyết liệt hơn. Đây là một nhận định có tính dự báo rất quan trọng của Xứ ủy Nam Bộ.

Tại thời điểm then chốt này, việc nắm bắt chính xác tình hình thực tiễn, nguyện vọng của nhân dân, đề xuất với Trung ương những giải pháp phù hợp với cách mạng miền Nam trở nên vô cùng cấp thiết. Với phong cách lãnh đạo gần dân, luôn sâu sát với thực tiễn, bằng những kinh nghiệm qua những năm tháng đầy khó khăn, thử thách, kiên cường bám trụ, lăn lộn cùng phong trào; từ việc trực tiếp chứng kiến và thấu hiểu sâu sắc nỗi đau khổ, sự căm phẫn tột độ của nhân dân dưới ách kìm kẹp của Mỹ - Diệm, đồng chí Nguyễn Văn Linh nhận thức được việc tất yếu phải dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng của kẻ thù.

Phong trào Đồng Khởi bùng nổ tại tỉnh Bến Tre, bắt đầu từ ngày 17-1-1960. Ảnh: vov.vn

Trên cương vị Quyền Bí thư Xứ ủy Nam Bộ, đồng chí đã gửi các báo cáo về Trung ương, phản ánh một cách chân thực và sâu sắc tình hình “một mất một còn” của cách mạng ở miền Nam. Các báo cáo đã phân tích rõ sự tàn bạo của địch, sự khát khao đấu tranh của nhân dân, đồng thời chỉ rõ sự bế tắc của phương pháp đấu tranh chính trị đơn thuần. Với tầm nhìn chiến lược, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã mạnh dạn đề xuất với Trung ương chủ trương cho phép sử dụng hình thức đấu tranh vũ trang kết hợp với đấu tranh chính trị. Đây là một đề xuất táo bạo, bởi nó đặt ra yêu cầu phá bỏ những tư tưởng ngại bạo lực, ngại đổ máu vẫn còn tồn tại trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân lúc bấy giờ.

Dựa trên việc đánh giá trình hình cách mạng ở miền Nam; từ những báo cáo và đề xuất từ chiến trường miền Nam, trong đó có vai trò quan trọng của đồng chí Nguyễn Văn Linh, Trung ương đã thảo luận rất kỹ càng và tháng 7-1959 đã chính thức thông qua Nghị quyết 15 - nghị quyết có ý nghĩa quyết định đối với đường lối cách mạng miền Nam và là kim chỉ nam cho phong trào Đồng khởi.

Nội dung chính của Nghị quyết 15 tập trung vào việc xác định con đường phát triển cơ bản của cách mạng miền Nam, xác định rõ: Con đường phát triển cơ bản của cách mạng Việt Nam ở miền Nam là khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Đây là điểm cốt lõi và mang tính đột phá của Nghị quyết, bởi trước đó, trong bối cảnh hòa bình được thiết lập sau Hiệp định Geneva, có những ý kiến cho rằng, cách mạng miền Nam nên tập trung vào đấu tranh chính trị hòa bình. Về hình thức đấu tranh, Nghị quyết nhấn mạnh: Theo tình hình cụ thể và yêu cầu hiện nay của cách mạng thì con đường đó là lấy sức mạnh của quần chúng, dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết hợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ quyền thống trị của đế quốc và phong kiến, dựng lên chính quyền cách mạng của nhân dân.

Nghị quyết 15 thể hiện sự linh hoạt và sáng tạo trong đường lối lãnh đạo của Đảng, phù hợp với tình hình thực tiễn miền Nam; đã chấm dứt tình trạng lúng túng trong lãnh đạo; giải tỏa tâm lý bị động, trói buộc trong đấu tranh chính trị; khơi dậy tinh thần tiến công của quần chúng, chuyển cách mạng miền Nam từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến công sang thời kỳ phát triển mới. Nghị quyết được ví như “phao cứu sinh”, là “luồng gió mới” cho cách mạng miền Nam. Cụ thể hóa Nghị quyết 15 là Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư (mở rộng) của Xứ ủy Nam Bộ do đồng chí Nguyễn Văn Linh chủ trì đã thổi bùng lên ngọn lửa Đồng khởi trên toàn miền Nam.

Vai trò của đồng chí Nguyễn Văn Linh trong việc trực tiếp chỉ đạo và tổ chức phong trào Đồng khởi

Bến Tre là vùng đất có truyền thống đấu tranh mạnh mẽ, nhân dân bị áp bức nặng nề, cách mạng có khả năng phát triển nhanh chóng, lại có địa hình hiểm trở, sông ngòi chằng chịt, thuận lợi cho việc tổ chức các cuộc nổi dậy bí mật và tạo thế liên hoàn. Đồng chí Nguyễn Thị Định, Phó bí thư Tỉnh ủy Bến Tre sau khi tiếp thu Nghị quyết 15 của Trung ương và Nghị quyết lần thứ tư của Xứ ủy Nam Bộ đã phát động tuần lễ toàn dân nổi dậy ở cù lao Minh.

Dưới sự chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Văn Linh, Xứ ủy Nam Bộ đã tăng cường chi viện cán bộ, vũ khí và hướng dẫn về chiến thuật cho Bến Tre. Đồng chí đã chỉ đạo Tỉnh ủy Bến Tre tập trung vào việc xây dựng lực lượng chính trị quần chúng rộng khắp, phát triển các đội vũ trang tuyên truyền, tổ chức các đội du kích bí mật; xây dựng thế trận lòng dân vững chắc. Mặc dù là người chỉ đạo cao nhất, đồng chí Nguyễn Văn Linh luôn khuyến khích Tỉnh ủy Bến Tre và các cấp bộ Đảng phát huy tính chủ động, sáng tạo trong việc tổ chức phong trào phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương. Điều này đã giúp Bến Tre tạo nên những nét đặc sắc riêng, như việc kết hợp giữa nổi dậy của quần chúng với hoạt động của các lực lượng vũ trang nhỏ, thọc sâu vào các đồn bốt, tề điệp ác ôn. Phong trào ở Bến Tre đã tạo nên một tiếng vang lớn trên toàn miền Nam, không chỉ có ý nghĩa cục bộ mà còn là một mô hình mẫu mực để các địa phương khác học tập và noi theo.

Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh với các đại biểu dự Đại hội Đảng VI - Đại hội Đổi mới của Việt Nam.

Tuy nhiên, trước những thắng lợi bước đầu của phong trào, trong một số cán bộ, đảng viên đã xuất hiện nhận định có tính chủ quan, đánh giá không đúng tình hình tương quan lực lượng giữa ta và địch, cho rằng thời cơ đã chín muồi cho việc giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân. Để chấn chỉnh những tư tưởng chủ quan, nóng vội trên đây, ngày 22-4-1960, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã triệu tập và chủ trì cuộc họp Thường vụ Xứ ủy, thảo luận và quyết định ra Chỉ thị số 181/TVA, nghiêm khắc phê phán tư tưởng chủ quan, khinh địch trong một số cán bộ đảng viên.

Để thúc đẩy phong trào Đồng khởi, cùng với việc chỉ đạo xây dựng lực lượng, phát triển cơ sở cách mạng, trong đó chú trọng xây dựng các đội tự vệ vũ trang, lực lượng du kích tại chỗ, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân hiểu rõ tính chất, ý nghĩa của phong trào Đồng khởi; khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh của quần chúng nhân dân, biến căm thù thành hành động cách mạng. Đồng chí cũng đặc biệt quan tâm đến việc củng cố tổ chức Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo của các chi bộ, đảng bộ địa phương, đảm bảo sự thống nhất trong hành động...

Ngày 3-8-1960, Hội nghị Xứ ủy mở rộng do đồng chí Nguyễn Văn Linh chủ trì đã được tổ chức. Hội nghị đánh giá kết quả đợt 1 của phong trào Đồng khởi, nhận định tình hình, âm mưu của địch và đề ra nhiệm vụ trước mắt cho Nam Bộ là tiếp tục phát động Đồng khởi đợt 2. Phong trào đợt 2 diễn ra trên địa bàn rộng hơn, đạt hiệu quả cao hơn, hình thức nổi dậy và tiến công phong phú, đa dạng hơn và lan đến một số địa phương sát Sài Gòn.

Tổng kết tình hình đấu tranh trong phong trào Đồng khởi, đồng chí Nguyễn Văn Linh và Xứ ủy Nam Bộ đã báo cáo tình hình thực tế và góp ý kiến cho Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III về những quan điểm, đường lối và thực tiễn của cách mạng miền Nam mà Nghị quyết Trung ương 15 đã nêu lên. Trên cơ sở đó, Trung ương Đảng đã có những nhận định mới, chính xác về vai trò, vị trí và mối quan hệ giữa đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang, nhằm đi tới khẳng định những quan điểm về cuộc chiến tranh cách mạng ở miền Nam với phương châm: Hai chân (chính trị và quân sự), ba mũi giáp công (quân sự, chính trị và binh vận) và ba vùng (rừng núi, nông thôn đồng bằng và thành thị), trong đó đấu tranh vũ trang được khẳng định là yếu tố quyết định trực tiếp.

Phong trào Đồng khởi đã giáng một đòn chí tử vào chính sách “tố cộng, diệt cộng” của Mỹ - Diệm, làm lung lay tận gốc rễ ngụy quyền Sài Gòn ở nông thôn, tạo ra một cục diện mới cho cách mạng miền Nam, từ thế giữ gìn lực lượng, cách mạng miền Nam đã chuyển sang thế tấn công, mở ra thời kỳ phát triển nhảy vọt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Để có được thắng lợi to lớn đó, ngoài đường lối đúng đắn của Trung ương Đảng và ý chí đấu tranh của nhân dân, có vai trò chỉ đạo tài tình, sáng suốt của các nhà lãnh đạo cách mạng miền Nam, trong đó có đồng chí Nguyễn Văn Linh với bản lĩnh của một nhà lãnh đạo chiến lược có tầm nhìn xa, tư duy nhạy bén và sáng tạo.

TSTRẦN THỊ HỢI, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh

[1] Điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại lễ truy điệu đồng chí Nguyễn Văn Linh, ngày 29-4-1998.

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/chinh-tri/tiep-lua-truyen-thong/nhung-hoat-dong-va-dong-gop-cua-dong-chi-nguyen-van-linh-voi-phong-trao-dong-khoi-834940