Trong tuyên bố chính thức hôm 9/9, Hamas cho biết vụ tấn công của Israel đã giết chết năm thành viên của họ cùng một sĩ quan Qatar, nhưng không loại bỏ được những người đang tham gia đoàn đàm phán hay bất kỳ lãnh đạo cấp cao nào.
Khalil al-Hayya là ai?
Theo các nguồn tin, cuộc không kích nhắm vào nhiều nhân vật cấp cao của Hamas, trong đó có Khalil al-Hayya - lãnh đạo lưu vong của Gaza và là nhà đàm phán chính của nhóm.
Sau cái chết của các thủ lĩnh hàng đầu như Ismail Haniyeh tại Tehran, Yahya Sinwar ở Gaza, và tư lệnh quân sự Mohammed Deif trong năm ngoái, vai trò của Khalil al-Hayya càng trở nên quan trọng. Sinwar, người kế nhiệm Haniyeh ở Gaza, đã bị sát hại vào cuối năm 2024.
Khalil Al-Hayya (ở giữa) ngồi tại tang lễ của Ismail Haniyeh, thủ lĩnh Hamas bị ám sát ở Doha. (Ảnh: Reuters)
Từ đó, Khalil al-Hayya trở thành một trong năm thành viên lãnh đạo chủ chốt điều hành hội đồng lãnh đạo của Hamas - ủy ban tạm quyền được thành lập cuối năm 2024 để dẫn dắt tổ chức "trong thời chiến".
Sinh tại Dải Gaza năm 1960, Khalil al-Hayya tham gia Hamas từ khi tổ chức này ra đời năm 1987. Trong nhiều năm gần đây, ông giữ vai trò nổi bật trên mặt trận ngoại giao, chủ yếu hoạt động tại Qatar - nơi trở thành trung tâm trung gian hòa giải giữa Hamas với Israel, Ai Cập và cả Mỹ. Việc hoạt động bên ngoài Gaza giúp ông dễ dàng đi lại và điều phối với các nước láng giềng, tránh được sự phong tỏa của Israel. Ông cũng nhiều lần dẫn đầu các phái đoàn Hamas tham gia đàm phán ngừng bắn.
Gia đình ông đã chịu nhiều tổn thất trong các cuộc tấn công của Israel. Năm 2014, một cuộc không kích phá hủy ngôi nhà của con trai cả Osama, giết chết anh, vợ cùng ba đứa con. Trong vụ tấn công tại Doha hôm thứ Ba, con trai ông, Humam, cũng nằm trong số những người thiệt mạng.
Theo báo cáo, Zaher Jabarin – hiện là lãnh đạo tài chính của Hamas - cũng là mục tiêu. Năm 1993, Israel bắt giữ và kết án tù chung thân đối với Jabarin. Sau gần 20 năm giam cầm, ông được trả tự do năm 2011 trong một cuộc trao đổi tù binh.
Kể từ đó, Jabarin nhanh chóng thăng tiến, nắm quyền quản lý mạng lưới đầu tư và tài chính rộng khắp của Hamas. Ông hiện lãnh đạo tổ chức tại Bờ Tây và là một trong năm thành viên của hội đồng lãnh đạo.
Những người thiệt mạng trong cuộc tấn công tại Qatar gồm: Jihad Labad – giám đốc văn phòng của Khalil al-Hayya; Humam al-Hayya – con trai Khalil al-Hayya; Abdullah Abdul Wahid, Moamen Hassouna, Ahmed al-Mamluk – vệ sĩ. Người thiệt mạng thứ sáu, theo phía Qatar, là hạ sĩ Bader Saad Mohammed al-Humaidi al-Dosari thuộc Lực lượng An ninh Nội địa (Lekhwiya).
Ai là các lãnh đạo hiện nay của Hamas?
Với việc nhiều nhân vật chủ chốt bị Israel loại bỏ kể từ khi cuộc chiến ở Gaza bùng phát vào tháng 10/2023, Hamas đã thành lập một hội đồng lãnh đạo 5 người - trong đó có al-Hayya và Jabarin - đồng thời vẫn còn một thủ lĩnh quân sự cao cấp ở Gaza.
Thứ nhất là Izz al-Din al-Haddad: trở thành lãnh đạo quân sự cấp cao nhất của Hamas tại Gaza sau cái chết của Sinwar. Israel coi ông là một trong những kiến trúc sư của vụ tấn công ngày 7/10 và đưa ông vào danh sách truy nã gắt gao. Ông không nằm trong hội đồng lãnh đạo.
Thứ hai là Khaled Meshaal: 68 tuổi, lãnh đạo chính trị kỳ cựu của Hamas từ những năm 1990. Năm 1997, tình báo Israel từng tìm cách ám sát ông ở Jordan bằng hóa chất độc nhưng thất bại. Hiện ông sống tại Qatar và là thành viên của hội đồng lãnh đạo.
Meshaal từng tuyên bố: “Trên thực tế, sẽ tồn tại một thực thể hay một quốc gia mang tên Israel trên phần đất Palestine còn lại. Nhưng tôi sẽ không bao giờ công nhận hay thừa nhận nó".
Ông Khaled Meshaal phát biểu trong một cuộc phỏng vấn. (Ảnh: Reuters)
Thứ ba là Mohammad Darwish: đang sống ở Qatar và được coi là người đứng đầu danh nghĩa của hội đồng lãnh đạo. Đầu năm 2025, ông từng gặp Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và công khai ủng hộ ý tưởng thành lập một chính phủ kỹ trị hoặc chính phủ đoàn kết dân tộc cho Gaza hậu chiến.
Thứ tư là Nizar Awadallah: thành viên lâu năm của Hamas, thuộc thế hệ sáng lập và từng giữ nhiều vị trí quan trọng, kể cả trong cánh vũ trang. Kể từ sau vụ tấn công ngày 7/10, ông hầu như không xuất hiện trước công chúng hay trên truyền thông.
Phương Anh (Nguồn: Al Jazeera )