Sản phẩm của học sinh các trường THPT xã Bình Sơn (Quảng Ngãi) tham gia sân chơi STEM Robotics. Ảnh: NTCC
Trước sự thay đổi nhanh của thị trường lao động, các trường phổ thông cần tăng cường kết nối với đại học và doanh nghiệp để hỗ trợ học sinh chọn đúng “điểm rơi” trong lựa chọn ngành nghề.
Học đi đôi với hành
Đầu tháng 10/2025, hơn 150 học sinh các trường THPT tại phường Điện Bàn Đông (TP Đà Nẵng) đã có cơ hội trải nghiệm thực tế khi tham gia hoạt động STEM Robotics dưới sự hướng dẫn của các giảng viên đến từ Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật - Đại học Đà Nẵng. Học sinh được trực tiếp thiết kế, lắp ráp và lập trình robot để thực hiện các nhiệm vụ mô phỏng như thu gom, phân loại rác thải hoặc di chuyển vật liệu gây ô nhiễm khỏi khu vực được mô phỏng.
Cuộc thi tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận gần hơn với công nghệ, kỹ thuật và tư duy khoa học trong bối cảnh chuyển đổi số và phát triển bền vững. Học sinh biết tích hợp, vận dụng các kiến thức đã học để giải quyết những vấn đề thực tế cuộc sống, cụ thể là giải pháp bảo vệ môi trường, hướng tới phát triển đô thị xanh - thông minh.
Trước đó, 130 học sinh của 4 trường THPT trên địa bàn xã Bình Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) cũng có 1 tuần trải nghiệm một số ngành nghề thuộc khối STEM do giảng viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật đứng lớp.
Ông Phạm Thạch Sinh - Hiệu trưởng Trường THPT Bình Sơn cho biết, những trải nghiệm này giúp học sinh có sự hiểu biết về một số ngành nghề cụ thể thuộc lĩnh vực khoa học công nghệ; các em có cơ hội khám phá, tìm hiểu ngành học robot và lập trình. Có những học sinh thích môn Tin học nhưng không phải em nào cũng phù hợp với ngành công nghệ vì còn đòi hỏi các kỹ năng quan trọng như sự sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và một số kỹ năng mềm như làm việc nhóm...
Trường Đại học Bách khoa - Đại học Đà Nẵng tổ chức khóa học STEM chuyên sâu về “Lập trình cho Mobile Robot” dành cho 32 học sinh các trường phổ thông tại TP Đà Nẵng trong 4 tuần.
Dưới sự dẫn dắt của các giảng viên Khoa Khoa học công nghệ tiên tiến cùng đội ngũ sinh viên trợ giảng, học sinh được tiếp cận những kiến thức lập trình hiện đại, trực tiếp thao tác với mobile robot và giải quyết các tình huống mô phỏng sát thực tiễn. Các giờ học lý thuyết đan xen hoạt động thực hành giúp các em củng cố kiến thức nền, rèn tư duy logic và tăng cường kỹ năng làm việc nhóm.
Lê Viết Nhật Quang, lớp 11 A3, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn (TP Đà Nẵng) nhận xét: “Khóa học mở ra góc nhìn rõ ràng hơn về lĩnh vực lập trình và robot, phù hợp với những học sinh bắt đầu tìm hiểu về lĩnh vực này. Lượng kiến thức được truyền tải vừa đủ, không gây áp lực nhưng rất bổ ích, cung cấp cho em nhiều tài liệu quý giá trong hành trình khám phá thế giới robot và cảm biến tự động. Vừa học lý thuyết vừa thực hành trong khoảng thời gian đủ dài để bản thân mỗi học sinh xác định được mình có hợp với nghề này hay không”.
Với ngày hội hướng nghiệp của Trường THPT Thanh Khê (TP Đà Nẵng), có nhiều chủ đề được tổ chức dưới dạng trải nghiệm để học sinh có cơ hội khám phá, trải nghiệm một số ngành nghề cơ bản như: Khám phá bí ẩn của mùi hương; Nghệ thuật pha chế và làm bánh; IoT: Bước đột phá cho tương lai; Khám phá lập trình cơ bản; Tiếng Anh sáng tạo; Ảnh hưởng của người nổi tiếng: Sức mạnh của mạng xã hội trong Markerting; Hình hóa dữ liệu; Công nghệ Nano...
Với mỗi chủ đề, học sinh sẽ được các chuyên gia chia sẻ một số kiến thức cơ bản, các kỹ năng nghề nghiệp đặc trưng đồng thời được trực tiếp tham gia thực hành làm các sản phẩm pha chế, công nghệ…
Hướng nghiệp chuyên sâu với những trải nghiệm thực tế sẽ giúp học sinh chọn đúng nghề nghiệp yêu thích, phù hợp. Ảnh: NTCC
Để học sinh không “chọn nhầm” tương lai
Trường Tiểu học, THCS & THPT Việt Nhật (TP Đà Nẵng) vừa tổ chức cho học sinh cấp THPT tham quan, trải nghiệm hướng nghiệp tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Trường Đại học Bách khoa, Trường Đại học Kinh tế (Đại học Đà Nẵng). Hoạt động này giúp học sinh có cơ hội tìm hiểu môi trường học tập đại học, định hướng ngành nghề phù hợp cho tương lai.
Đồng thời, cung cấp góc nhìn thực tế về không gian học tập, cơ sở vật chất, đời sống sinh viên, ngành nghề đào tạo của các trường đại học. Tham gia trải nghiệm, học sinh được giảng viên chia sẻ về định hướng nghề nghiệp cũng như giải đáp thắc mắc giúp các em định hình được lựa chọn nghề nghiệp phù hợp trong tương lai.
Sau chuyến đi thực tế Nguyễn Ngọc Hưng Thịnh, học sinh Trường Tiểu học, THCS & THPT Việt Nhật bày tỏ sự ấn tượng với môi trường học tập hiện đại và năng động cũng như không gian rộng rãi của Trường Đại học Bách khoa. Thông qua hoạt động trải nghiệm giúp học sinh cuối cấp hiểu rõ hơn về các ngành nghề tương lai, cơ hội phát triển bản thân khi trở thành sinh viên và thêm tự tin vào lựa chọn của bản thân.
PGS. TS Đặng Hữu Mẫn - Trưởng phòng Đào tạo, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng cho biết, hoạt động hướng nghiệp và trải nghiệm dành cho học sinh THPT là một phần quan trọng trong công tác tuyển sinh và truyền thông giáo dục. Thông qua các chương trình như: “Một ngày làm sinh viên DUE”, “Campus tour - Khám phá DUE”, hay “Ngày hội định hướng nghề nghiệp”, học sinh có cơ hội trải nghiệm thực tế môi trường học tập đại học. Các em được trực tiếp tham dự lớp học mô phỏng, gặp gỡ giảng viên và sinh viên để hiểu rõ hơn về các ngành đào tạo, chương trình hợp tác doanh nghiệp, liên kết quốc tế.
Theo TS Nguyễn Linh Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật, Đại học Đà Nẵng, thông qua các hoạt động trải nghiệm nghiên cứu khoa học, thiết kế kỹ thuật và ứng dụng công nghệ, học sinh phổ thông có thể phát triển sự yêu thích trong khám phá công nghệ, từ đó hình thành nhận thức, hiểu biết để có những định hướng phù hợp trong việc chọn lựa nghề nghiệp sau này.
Ông Lê Mạnh Tấn - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Văn Thoại (TP Đà Nẵng) nhận xét: “Cần phân biệt hoạt động tư vấn tuyển sinh và tư vấn hướng nghiệp. Các hoạt động hướng nghiệp tại nhiều trường THPT hiện nay chủ yếu là các buổi hội thảo do các trường đại học, cao đẳng tổ chức.
Mục tiêu của các buổi này, thực chất là để lôi kéo thí sinh, giới thiệu về trường và các ngành “hot”. Phụ huynh và học sinh bị cuốn vào một ma trận xét tuyển với vô số phương thức: quy đổi điểm IELTS, điểm SAT, điểm thi năng lực, xét học bạ... Ngược lại, mô hình hướng nghiệp sâu đúng nghĩa phải là sự kết nối với doanh nghiệp, các cơ sở giáo dục đại học để học sinh được trải nghiệm thực tế”.
Theo đó, học sinh không chỉ nghe giới thiệu, mà được trực tiếp thăm khu sản xuất, xem dây chuyền sản xuất bản mạch điện tử. Kết quả là, các em tự nhận ra yêu cầu thực tế của công việc. Hướng nghiệp sâu từ hoạt động trải nghiệm, theo ông Tấn, giúp học sinh có một cú kiểm tra thực tế về nghề mình định theo đuổi. Một học sinh ra quyết định chọn ngành Kỹ thuật điện tử dựa trên trải nghiệm thực tế về yêu cầu kỷ luật và ngoại ngữ chắc chắn sẽ có lựa chọn bền vững hơn một học sinh chọn ngành đó chỉ vì điểm IELTS của em quy đổi ra đủ.
Hà Nguyên