Những lựa chọn của Iran trong cuộc đối đầu với Israel

10 giờ trướcBài gốc

Sau khi hứng chịu loạt không kích từ Israel khiến hơn 240 người thiệt mạng, trong đó có nhiều sĩ quan cấp cao của quân đội Iran, Tehran đã đáp trả bằng loạt tên lửa tấn công vào các thành phố lớn của Israel như Tel Aviv và Haifa, gây ra thiệt hại ở mức độ mà Israel chưa từng trải qua từ trước đến nay.

Hiện vẫn chưa có số liệu rõ ràng về mức độ thiệt hại của cả hai bên, cũng như các địa điểm bị tấn công cụ thể, do xung đột quân sự diễn ra song song với một cuộc “chiến tranh thông tin” khiến việc kiểm chứng độc lập trở nên khó khăn.

Lực lượng cứu hộ làm việc tại hiện trường một tòa nhà bị hư hại sau đợt không kích của Israel, tại Tehran, Iran, ngày 13/6/2025. Ảnh: WANA/Reuters

Sức bền của mỗi bên cũng là dấu hỏi lớn: không rõ kho tên lửa và đạn dược của Israel và Iran còn bao nhiêu, và liệu cuộc chiến này có thể kéo dài trong bao lâu.

Iran được cho là sở hữu chương trình tên lửa lớn nhất Trung Đông, với hàng nghìn tên lửa đạn đạo có tầm bắn và tốc độ khác nhau. Theo giới phân tích, nếu duy trì tốc độ tấn công hiện tại, Iran hoàn toàn có thể tiếp tục gây thiệt hại cho Israel trong vài tuần tới, một khoảng thời gian đủ dài để làm suy giảm tinh thần và khả năng phòng thủ của Israel, vốn lâu nay chỉ quen đối phó với các nhóm vũ trang quy mô nhỏ từ Gaza, Liban hay Yemen.

Ngoài số lượng, Iran còn đang thể hiện khả năng công nghệ ngày càng vượt trội. Tên lửa dẫn đường Haj Qassem, lần đầu tiên được sử dụng trong đợt tấn công ngày 15/6 đã vượt qua hệ thống phòng không Vòm Sắt của Israel, với tốc độ và sức công phá vượt trội so với các loại vũ khí cũ. Tuy nhiên, loại tên lửa này không nhiều, buộc Iran phải sử dụng có chọn lọc.

Kết hợp giữa vũ khí hiện đại, các mẫu tên lửa tiêu chuẩn và hàng nghìn máy bay không người lái, Iran đang chứng minh rằng họ có khả năng gây thiệt hại đáng kể cho Israel, bất chấp những nghi ngờ trước đó về năng lực quân sự thực tế của Tehran.

Tránh đối đầu trực tiếp với Mỹ

Hệ thống phòng thủ của Israel đang chịu sức ép lớn, nhưng nước này vẫn nhận được hỗ trợ đáng kể từ đồng minh chủ chốt là Mỹ trong việc đánh chặn tên lửa.

Dù vậy, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Mỹ không phải là một bên trực tiếp tham chiến trong cuộc xung đột hiện nay, đồng thời cảnh báo Iran rằng mọi cuộc tấn công vào lợi ích của Mỹ tại Trung Đông, bao gồm các căn cứ quân sự trải dài trong khu vực, sẽ phải chịu hậu quả nặng nề.

Giới lãnh đạo Iran, đặc biệt là Lãnh đạo tối cao Ali Khamenei, được cho là muốn tránh đối đầu quân sự trực tiếp với Mỹ. Một cuộc tấn công phối hợp giữa Mỹ và Israel có thể đủ sức phá hủy các cơ sở hạt nhân được bảo vệ nghiêm ngặt nhất của Iran và mang lại ưu thế lớn cho Israel trên bàn đàm phán.

Hơn nữa, một cuộc chiến như vậy có thể kéo theo sự tham gia của các quốc gia như Kuwait, Qatar, Saudi Arabia hay Thổ Nhĩ Kỳ, những nước mà Iran không muốn biến thành đối thủ và cũng là các bên tiềm năng cho vai trò trung gian hòa giải.

Lựa chọn chiến lược: Eo biển Hormuz

Trong ngắn hạn, Iran vẫn nắm trong tay một “lá bài” có sức nặng: đóng cửa eo biển Hormuz — tuyến hàng hải quan trọng giữa Iran và Oman, nơi vận chuyển hàng triệu thùng dầu mỗi ngày. Giá dầu từng vọt lên 78 USD/thùng vào ngày 13/6 và có thể vượt mốc 100 USD nếu kịch bản đóng cửa Hormuz xảy ra, theo giới phân tích.

Đây là một lựa chọn chiến lược mà Iran có thể sử dụng nếu xung đột tiếp tục kéo dài và không có lối thoát rõ ràng.

Tìm lối thoát trước nguy cơ chiến tranh khu vực

Mặc dù đã thể hiện khả năng tấn công và sự sẵn sàng đáp trả, Iran cũng hiểu rằng một cuộc xung đột kéo dài với hai cường quốc hạt nhân, Israel và Mỹ, có thể vượt khỏi tầm kiểm soát, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế, và tiềm ẩn nguy cơ bất ổn trong nước. Tehran nhận thức rõ, dù Israel có giới hạn trong việc duy trì xung đột, sự hậu thuẫn từ Mỹ sẽ giúp Tel Aviv bổ sung kho vũ khí nhanh hơn nhiều so với khả năng tự lực của Iran.

Chính phủ Iran đã tuyên bố sẵn sàng nối lại đàm phán hạt nhân với Mỹ, với điều kiện Israel ngừng các cuộc tấn công. “Một khi các cuộc tấn công [từ phía Israel] dừng lại, chúng tôi cũng sẽ có hành động tương xứng”, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi nhấn mạnh ngày 15/6.

Tuy nhiên, triển vọng đàm phán phụ thuộc nhiều vào lập trường của Mỹ và Tổng thống Donald Trump, người có quan điểm chưa nhất quán về cuộc xung đột hiện nay. Dù kêu gọi giảm leo thang căng thẳng nhưng ông vẫn đưa ra những cảnh báo cứng rắn với Iran.

Giới quan sát tại Tehran cũng lưu ý rằng niềm tin vào vai trò trung gian của Washington đã bị ảnh hưởng, đặc biệt sau khi phía Mỹ vẫn duy trì thông tin rằng các cuộc đàm phán hạt nhân sẽ diễn ra như kế hoạch, trong khi được cho là đã biết trước kế hoạch không kích của Israel. Điều này khiến phía Iran đặt dấu hỏi về mức độ cam kết thực chất từ phía Mỹ.

Dù vậy, một giải pháp ngoại giao do Mỹ làm trung gian vẫn được đánh giá là lựa chọn thực tế nhất vào thời điểm này, để chấm dứt vòng xoáy bạo lực và tránh đẩy khu vực vào một cuộc xung đột quy mô lớn, kéo dài và khó kiểm soát.

Hoàng Phạm/VOV.VN Theo Al Jazeera

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/nhung-lua-chon-cua-iran-trong-cuoc-doi-dau-voi-israel-post1207571.vov