Những lưu ý cần thiết để nuôi con bằng sữa mẹ đúng cách cho phụ nữ vùng cao

3 giờ trướcBài gốc

Trong những năm qua, nuôi con bằng sữa mẹ luôn được khẳng định là giải pháp tối ưu, mang lại lợi ích lâu dài cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, ở nhiều vùng cao, việc nuôi con bằng sữa mẹ đúng cách vẫn còn gặp nhiều khó khăn bởi tập quán, điều kiện sinh hoạt và sự thiếu thốn về kiến thức dinh dưỡng.

TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn - Khoa Dinh dưỡng Cộng đồng, Viện Dinh dưỡng - đã chia sẻ những lưu ý quan trọng và thiết thực, phù hợp với hoàn cảnh của các bà mẹ miền núi, giúp việc nuôi con bằng sữa mẹ trở nên hiệu quả và bền vững hơn.

Theo bác sĩ Ngàn, điều trước tiên và quan trọng nhất là khởi đầu sớm. Trẻ cần được bú mẹ ngay trong vòng một giờ đầu sau sinh. Sữa non chính là nguồn dinh dưỡng và kháng thể quý giá đầu đời, như một "liều thuốc bổ" tự nhiên giúp trẻ khỏe mạnh, ít ốm đau và đặc biệt không tốn kém chi phí mua sữa ngoài. Việc cho bú mẹ sớm còn giúp gắn kết tình cảm giữa mẹ và con, đồng thời kích thích sữa về nhanh và dồi dào hơn.

Một trong những điểm then chốt khác là nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Điều này có nghĩa là trẻ chỉ cần bú sữa mẹ, không cần bất kỳ loại thức ăn hay nước uống nào khác, kể cả nước lọc, mật ong, cơm nhai hay nước lá. Với người lớn, một chút nước có thể là vô hại, nhưng với trẻ sơ sinh, bất kỳ thức ăn hay nước uống bổ sung nào đều tiềm ẩn nguy cơ gây tiêu chảy, nhiễm khuẩn, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. "Chỉ có sữa mẹ mới là nguồn dinh dưỡng toàn diện và an toàn tuyệt đối cho trẻ dưới 6 tháng tuổi", bác sĩ nhấn mạnh.

Song song với việc bú hoàn toàn, cách cho bú cũng giữ vai trò quan trọng. Nhiều bà mẹ ở vùng cao thường cho con ngậm ti một cách tự nhiên mà không để ý đến tư thế. Trẻ cần được ngậm sâu cả quầng vú, chứ không chỉ riêng núm vú, như vậy mới bú hiệu quả và tránh gây đau rát cho mẹ. Khi cho bú, mẹ nên ôm sát trẻ vào lòng, vừa giúp bé yên tâm vừa tạo sự gắn kết tình cảm. Trẻ cần được bú theo nhu cầu, cả ngày lẫn đêm, không giới hạn số lần. Với những trẻ ngủ nhiều, bà mẹ có thể chủ động đánh thức để cho bú, trung bình cứ khoảng hai đến ba giờ đồng hồ nên cho trẻ bú một lần. Điều quan trọng khác là phải để trẻ bú hết một bên vú trước khi chuyển sang bên còn lại. Bởi sữa đầu thường nhiều nước và vitamin, trong khi sữa cuối lại giàu năng lượng và chất béo - hai phần này kết hợp mới tạo nên nguồn dưỡng chất hoàn chỉnh cho trẻ.

Để duy trì nguồn sữa dồi dào và đảm bảo chất lượng, sức khỏe và chế độ ăn của người mẹ cũng là yếu tố then chốt. TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn khuyến nghị, các bà mẹ nên cố gắng ăn uống đủ bữa, đa dạng thực phẩm như cơm, ngô, khoai, rau xanh, cá, thịt, trứng, sữa, đậu đỗ… nhằm bổ sung cả năng lượng lẫn vi chất. Nhiều gia đình miền núi có thói quen kiêng khem quá mức, chỉ ăn cơm trắng với muối hoặc loại bỏ cá, thịt, trứng. Đó là một sai lầm nghiêm trọng khiến mẹ suy kiệt và sữa thiếu chất. Ngoài dinh dưỡng, người mẹ cần uống đủ nước đã đun sôi, khoảng 1,5 đến 2 lít mỗi ngày, tránh rượu bia, thuốc lá hoặc bất kỳ loại thuốc, thảo dược không rõ nguồn gốc. Nghỉ ngơi hợp lý và hạn chế lao động nặng cũng là điều cần thiết để duy trì dòng sữa khỏe mạnh.

Với bà mẹ vùng cao, việc hiểu đúng về nuôi con bằng sữa mẹ là rất cần thiết bởi điều kiện kinh tế khó khăn và tập quán nuôi dưỡng truyền thống còn nhiều hạn chế.

Trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ, có nhiều tập quán và niềm tin sai lầm cần được thay đổi. Trước hết, phụ nữ sau sinh tuyệt đối không nên vắt bỏ sữa non, bởi đây chính là "thuốc bổ" tự nhiên giúp trẻ chống lại bệnh tật. Bên cạnh đó, không nên cai sữa sớm hoặc cho trẻ ăn cháo loãng, bột khi trẻ chưa đủ 6 tháng tuổi. Trong trường hợp mẹ kiêng ăn thịt, cá hay trứng sau sinh, có thể lựa chọn những món ăn dễ tiêu như trứng luộc, cá kho nhừ, thịt nạc băm nhỏ… để vừa bổ dưỡng vừa giúp mẹ có nhiều sữa hơn.

Với những bà mẹ phải lên nương, rẫy hoặc đi làm sớm, cần cho trẻ bú no một bên vú rồi đổi sang bên kia trước khi rời nhà để con nhận đủ cả sữa đầu và sữa cuối. Nếu trẻ còn nhỏ dưới 6 tháng, do cần bú nhiều lần nên mẹ nên tranh thủ cho bú bất cứ khi nào có thể. Trong trường hợp phải xa con, mẹ có thể vắt sữa ra cốc thủy tinh hoặc bình sạch, nhờ người thân cho trẻ uống bằng thìa hoặc cốc, tuyệt đối không dùng bình và núm vú giả. Sữa vắt ra nên được bảo quản ở nơi mát, che nắng, có thể đặt trong nồi đất, giỏ tre có nước lạnh hoặc bọc trong khăn ướt để giữ mát được 4-6 giờ. Nếu điều kiện cho phép, mẹ có thể địu con theo lên nương và tranh thủ cho bú khi nghỉ giải lao. Đây là cách nhiều phụ nữ vùng cao vẫn áp dụng để vừa làm việc vừa nuôi con bằng sữa mẹ. Ngoài ra, trong những gia đình có con lớn, người chồng, bà nội, bà ngoại hoặc chị gái có thể hỗ trợ trông trẻ, cho uống sữa vắt hoặc bổ sung bột nếu trẻ đã trên 6 tháng tuổi.

Một vấn đề thường gặp khác là sự phản đối từ ông bà khi khuyên nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ. Trong tình huống này, các bà mẹ nên tôn trọng và lắng nghe, tránh tranh cãi gay gắt vì người lớn tuổi thường có tâm lý tin vào kinh nghiệm bản thân. Sau khi lắng nghe, có thể nhẹ nhàng giải thích, đưa ra dẫn chứng thực tế từ những trẻ bú mẹ hoàn toàn mà vẫn lớn nhanh, ít ốm đau. Việc nhờ tới sự chia sẻ của trưởng bản, y tế thôn bản hoặc những bà mẹ nhiều con khỏe mạnh cũng là một cách để ông bà dễ chấp nhận hơn, bởi thông tin đến từ người họ tin tưởng. Nếu ông bà vẫn kiên quyết, có thể đưa ra thỏa hiệp theo hướng tích cực, chẳng hạn để con bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, sau đó sẽ kết hợp thêm bột cháo. Điều quan trọng nhất là không được bỏ bú mẹ trước khi trẻ tròn 6 tháng tuổi.

Cuối cùng, để việc nuôi con bằng sữa mẹ thành công, sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng đóng vai trò hết sức quan trọng. Người chồng và những người thân trong gia đình cần động viên, chia sẻ công việc chăm sóc trẻ, tạo điều kiện cho mẹ yên tâm cho con bú. Đồng thời, cán bộ y tế và cộng tác viên dinh dưỡng tại thôn bản cần tích cực tuyên truyền, hướng dẫn tại chỗ để từng bước thay đổi nhận thức và tập quán lạc hậu, giúp bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ một cách đúng đắn và khoa học.

Cán bộ y tế thôn bản hướng dẫn trực tiếp cách nuôi con bằng sữa mẹ đúng cách cho phụ nữ miền núi.

Những lưu ý mà TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn chia sẻ là kim chỉ nam, giúp các bà mẹ vùng cao nuôi dưỡng con khỏe mạnh, đặt nền móng cho một thế hệ tương lai phát triển toàn diện. Bác sĩ Ngàn nhấn mạnh rằng: "Sữa mẹ không chỉ là nguồn dinh dưỡng mà còn là tình yêu, là sự kết nối thiêng liêng giữa mẹ và con. Dù ở thành thị hay miền núi, dù giàu có hay nghèo khó, nếu nuôi con bằng sữa mẹ đúng cách, chúng ta đang trao cho con một khởi đầu khỏe mạnh và trọn vẹn nhất".

Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi của mỗi đứa trẻ. Với những người phụ nữ ở vùng cao, việc này càng quan trọng, bởi sữa mẹ vừa miễn phí, vừa phù hợp với điều kiện còn thiếu thốn. Tuy nhiên, để nuôi con đúng cách, bà mẹ vẫn cần có kiến thức và sự hỗ trợ từ gia đình, cộng đồng cũng như hệ thống y tế.

Mai Hoa

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/nhung-luu-y-can-thiet-de-nuoi-con-bang-sua-me-dung-cach-cho-phu-nu-vung-cao-169250914202743398.htm