Những ngành nào được hưởng lợi khi khởi động điện hạt nhân?

8 giờ trướcBài gốc

Sáng 19/2, với 459/460 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm đẩy nhanh tiến độ dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận. Dự án được trao quyền chỉ định thầu, vay vốn ưu đãi và miễn áp dụng một số quy định tín dụng.

Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, công suất 4.000 MW, được phê duyệt năm 2009 nhưng tạm dừng vào 2016. Ngày 25/11/2024, Trung ương Đảng thống nhất chủ trương tái khởi động, hướng tới hoàn thành vào năm 2030.

Theo Quy hoạch điện VIII, Việt Nam cần ít nhất 150.000 MW điện vào năm 2030. Trong bối cảnh năng lượng tái tạo chưa ổn định và điện than chịu áp lực cắt giảm phát thải, điện hạt nhân được xem là giải pháp đảm bảo an ninh năng lượng và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh. Bộ Công Thương đề xuất phát triển thêm ít nhất 3/8 địa điểm tiềm năng để mở rộng quy mô điện hạt nhân trên cả nước.

HIện tại, Thủ tướng Chính phủ đã giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) làm chủ đầu tư dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2.

Điện hạt nhân "hút" FDI

Các quốc gia sở hữu điện hạt nhân thường có lợi thế thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cao hơn do nhiều yếu tố liên quan đến năng lượng, chi phí sản xuất, ổn định chính sách và công nghệ.

Điện hạt nhân cung cấp nguồn năng lượng ổn định, ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết như điện mặt trời hay điện gió. Chi phí sản xuất điện hạt nhân có thể rẻ hơn trong dài hạn so với điện than hoặc khí tự nhiên nhờ hiệu suất cao và vòng đời dài.

Theo TS. Hoàng Sỹ Thân, Trưởng Ban Kế hoạch và Quản lý khoa học (Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam), xét trên vòng đời vận hành, nhiên liệu cho nhà máy điện hạt nhân có chi phí rất rẻ và ổn định. Một khi đã ký hợp đồng với đối tác, nhà máy có thể hoạt động từ 60 - 80 năm mà không chịu ảnh hưởng bởi biến động giá nhiên liệu, đây là lợi thế vượt trội so với điện khí.

Chi phí sản xuất điện thấp giúp Việt Nam đảm bảo nguồn cung ổn định, tạo điều kiện thuận lợi thu hút doanh nghiệp quốc tế. Theo ông, giá điện cạnh tranh từ lâu đã là yếu tố then chốt trong quyết định đầu tư.

Các quốc gia sở hữu điện hạt nhân thường có lợi thế thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cao hơn. Ảnh minh họa.

Được biết, các ngành công nghiệp sử dụng nhiều điện như sản xuất thép, hóa chất, công nghệ cao thường ưu tiên đầu tư vào các quốc gia có nguồn điện rẻ và ổn định.

Bên cạnh đó, nhiều tập đoàn đa quốc gia ưu tiên đầu tư vào các quốc gia có chiến lược giảm phát thải CO₂ để đáp ứng tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội, quản trị). Điện hạt nhân giúp giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, phù hợp với cam kết trung hòa carbon của các doanh nghiệp.

Nhìn chung, các nước có điện hạt nhân thường có hệ sinh thái công nghệ cao, với đội ngũ kỹ sư, nhà khoa học và lao động tay nghề cao, tạo thuận lợi cho các ngành công nghệ, bán dẫn, ô tô điện…Hạ tầng năng lượng tiên tiến giúp thu hút các ngành công nghiệp có yêu cầu kỹ thuật cao như dược phẩm, hàng không vũ trụ, trí tuệ nhân tạo.

Thực tế cho thấy, các quốc gia sở hữu điện hạt nhân thường có nền công nghiệp phụ trợ phát triển (sản xuất thép, cơ khí chính xác, công nghệ vật liệu…), tạo điều kiện thuận lợi để xây dựng chuỗi cung ứng nội địa cho các tập đoàn nước ngoài.

Đơn cử như Pháp, hơn 70% điện năng đến từ hạt nhân, giúp duy trì chi phí sản xuất thấp và thu hút các ngành công nghiệp lớn như hàng không vũ trụ (Airbus), ô tô (Renault, Peugeot). Tại Hàn Quốc, điện hạt nhân đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút các tập đoàn điện tử, công nghệ như Samsung, Hyundai nhờ nguồn điện ổn định và chi phí thấp.

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), cho rằng phát triển điện hạt nhân sẽ góp phần nâng cao sức hấp dẫn của môi trường đầu tư.

So với các loại hình sản xuất điện khác, điện hạt nhân đảm bảo nguồn cung dồi dào và ổn định hơn. Ông Thành nhấn mạnh , khả năng cung ứng điện liên tục và sạch là yếu tố quan trọng, giúp củng cố vị thế Việt Nam là điểm đến an toàn, đáng tin cậy đối với doanh nghiệp nước ngoài.

"Cú hích" cho các nhóm doanh nghiệp xây dựng dự án

Theo KB Research, dự án điện hạt nhân gồm hai nhà máy Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, cùng với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, đây sẽ là một trong những đại dự án tạo ra khối lượng công việc lớn cho các doanh nghiệp xây lắp hạ tầng, nhà thầu thi công. Đồng thời, ngành thép và vật liệu xây dựng cũng hưởng lợi từ nhu cầu gia tăng trong quá trình triển khai dự án.

Các đơn vị trực tiếp tham gia vào quá trình triển khai dự án như thiết kế, tư vấn, xây dựng điện, thi công lắp đặt, cung cấp thiết bị và nguyên vật liệu xây dựng chắc chắn là những bên hưởng lợi đầu tiên.

Với mức đầu tư lớn và nhu cầu xây dựng kéo dài trong nhiều năm, các ngành công nghiệp liên quan sẽ được hưởng lợi đáng kể, đặc biệt là những lĩnh vực có liên quan trực tiếp đến chuỗi cung ứng cho điện hạt nhân.

Trước hết, ngành khai thác và chế biến khoáng sản sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ do nhu cầu về các loại nguyên liệu đặc biệt như uranium, zirconium, titan, đồng, nhôm, chì, kẽm… Đây là những vật liệu quan trọng để sản xuất thiết bị, nhiên liệu và các bộ phận cấu thành trong nhà máy điện hạt nhân. Các mỏ khoáng sản tại Việt Nam có thể được tận dụng và mở rộng khai thác nhằm đáp ứng nhu cầu này, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu.

Bên cạnh đó, ngành sản xuất thép và kim loại đặc biệt cũng sẽ có cơ hội phát triển mạnh nhờ nhu cầu gia tăng trong việc xây dựng kết cấu nhà máy, đường ống, linh kiện quan trọng cũng như hệ thống lò phản ứng. Để đảm bảo tiêu chuẩn khắt khe của điện hạt nhân, các doanh nghiệp trong ngành sẽ cần nâng cao công nghệ sản xuất, từ đó thúc đẩy sự phát triển chung của ngành công nghiệp luyện kim trong nước.

Ngành xây dựng và hạ tầng cũng sẽ được hưởng lợi lớn, vì nhà máy điện hạt nhân đòi hỏi hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, bao gồm khu vực lắp đặt lò phản ứng, hệ thống truyền tải điện, đường giao thông phục vụ vận hành. Các công ty xây dựng lớn sẽ có cơ hội nhận thầu những gói công trình trọng điểm, từ đó tạo ra hàng loạt việc làm và thúc đẩy tăng trưởng trong ngành.

Ngoài ra, ngành cơ khí, chế tạo máy và thiết bị điện cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng cho dự án điện hạt nhân. Việc sản xuất, lắp đặt các linh kiện quan trọng, máy biến áp, hệ thống kiểm soát và thiết bị đo lường sẽ thúc đẩy ngành cơ khí nội địa phát triển theo hướng hiện đại hơn, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật cao cấp.

Cuối cùng, ngành vận tải và logistics sẽ được hưởng lợi từ nhu cầu vận chuyển khối lượng lớn nguyên vật liệu, thiết bị phục vụ quá trình xây dựng và vận hành nhà máy. Hệ thống giao thông kết nối với khu vực dự án sẽ được đầu tư nâng cấp, kéo theo sự phát triển của dịch vụ vận tải hàng hóa, bốc dỡ và lưu trữ.

Thanh Thắng

Nguồn Giao Thông : https://www.baogiaothong.vn/nhung-nganh-nao-duoc-huong-loi-khi-khoi-dong-dien-hat-nhan-192250228145836179.htm