Nhiều bệnh nhân nhập viện là 'nạn nhân' của thuốc lá
Việt Nam là một trong những quốc gia có tỉ lệ hút thuốc lá cao trên thế giới. Theo thống kê, có khoảng 15,6 triệu người trưởng thành sử dụng thuốc lá. Bên cạnh những người hút thuốc trực tiếp, lượng người hút thuốc lá thụ động (hít phải khói thuốc) cũng ở mức cao đáng báo động, với hơn 18.000 ca tử vong mỗi năm do hút thuốc lá thụ động.
PGS.TS.Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cơ sở y tế này tiếp nhận điều trị rất nhiều bệnh nhân mắc các bệnh lý nặng và phức tạp có liên quan đến việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá như các bệnh ung thư (phổi, thanh quản, vòm, thực quản, dạ dày, đại tràng...), các bệnh hô hấp (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản), và các bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Bác sĩ truyền thông về tác hại của thuốc lá với sức khỏe của con người cho các bệnh nhân trong quá trình thăm khám.
Thuốc lá dưới mọi hình thức đều nguy hiểm và gây chết người. 90% bệnh nhân ung thư phổi trên thế giới là người hút thuốc; 75% bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính do khói thuốc gây ra; người hút thuốc có nguy cơ ung thư miệng cao gấp 27 lần và ung thư thanh quản cao gấp 12 lần so với người không hút.
Ngoài điều trị bệnh, việc tư vấn điều trị cai nghiện thuốc lá cũng đóng vai trò rất quan trọng, bởi đa số bệnh nhân là những người nghiện thuốc lá nặng, và việc cai thuốc sẽ giúp việc điều trị hiệu quả hơn, đồng thời làm giảm nguy cơ tái phát hoặc diễn tiến bệnh nhanh chóng.
Bệnh viện Bạch Mai cũng ghi nhận không ít các trường hợp nhập viện liên quan đến thuốc lá điện tử. Nhiều bệnh nhân đến viện trong tình trạng hôn mê sâu, suy tim, tổn thương gan, tổn thương não lan tỏa… do ngộ độc các chất ma túy thế hệ mới được trộn trong tinh dầu của thuốc lá điện tử.
Tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai vẫn có nhiều bệnh nhân bị ngộ độc sau khi sử dụng thuốc lá điện tử với các triệu chứng như tăng ảo giác, tăng hoặc tụt huyết áp, yếu cơ, suy tim, suy thận...
Trong quá trình điều trị cho bệnh nhân của mình, Ths.BS. Vũ Văn Hoài, Phòng Sử dụng chất và Y học hành vi, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết: Có những học sinh chỉ mới 13 tuổi đã sử dụng thuốc lá điện tử được 2 năm và cũng thừa nhận đã dùng cần sa. Nhiều bạn trẻ nghĩ rằng thuốc lá điện tử là vô hại, không gây nghiện và không ảnh hưởng đến sức khỏe như thuốc lá này khiến số lượng người sử dụng ngày càng tăng, gây nguy hại cho cộng đồng.
Hút thuốc lá - cái giá phải trả bằng sức khỏe
Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), trong khói thuốc lá có gần 7.000 hợp chất hóa học, trong đó có ít nhất 69 chất gây ung thư, bao gồm 11 chất được xếp vào nhóm 1, nhóm các chất đã được chứng minh chắc chắn gây ung thư ở người; 7 chất xếp nhóm 2A có thể gây ung thư ở người; và 49 chất xếp nhóm 2B gây ung thư ở động vật và có thể gây ung thư ở người.
Các chất độc này và sản phẩm chuyển hóa của chúng trong cơ thể người có thể gây ung thư thông qua nhiều cơ chế khác nhau như gắn vào bộ gen gây đột biến gen ung thư; gắn lên màng tế bào gây rối loạn quá trình phát triển tế bào; hoặc gây viêm mạn tính, dẫn đến quá trình tăng sinh mạch máu bất thường và phát triển thành ung thư.
Theo Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh (CDC), những người hút thuốc có nguy cơ bị ung thư phổi cao gấp 25 lần người không hút. Hút thuốc lá không chỉ gây ung thư phổi mà còn dẫn đến vô số loại ung thư khác như ung thư: mũi, miệng, thanh quản, khí quản, thực quản, dạ dày, tụy, thận, bàng quang, cổ tử cung, tủy xương và máu.
Nguyên nhân là do các hóa chất trong thuốc lá xâm nhập vào cơ thể qua các vách phế nang tại phổi, thấm vào máu và các mô, có khả năng tạo ra đột biến trong tế bào, khiến chúng phát triển không kiểm soát, từ đó hình thành ung thư.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, lợi ích của việc bỏ thuốc lá rất nhanh và rõ rệt.
Các chuyên gia y tế cũng nhấn mạnh rằng hút thuốc lá làm tăng quá trình lão hóa sớm, khiến da xuất hiện các nếp nhăn (đặc biệt quanh mắt và môi), các đốm đồi mồi, mắt sưng húp, da xỉn màu, khô và thiếu sức sống. Nguyên nhân là do các hóa chất trong thuốc lá khiến các mao mạch dưới da co lại, làm giảm lưu lượng máu đến da.
Việc thiếu máu và oxy khiến da khô, nhăn nheo và về lâu dài dẫn đến tổn thương vĩnh viễn các sợi elastin và collagen, những cấu trúc giúp da căng mịn, từ đó hình thành các nếp nhăn vĩnh viễn và gây lão hóa sớm.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, lợi ích của việc bỏ thuốc lá rất nhanh và rõ rệt: Chỉ sau 20 phút, nhịp tim giảm; từ 2 tuần đến 3 tháng, nguy cơ đau tim giảm, chức năng phổi cải thiện; từ 1-9 tháng, các triệu chứng ho, khó thở giảm; sau 1 năm, nguy cơ bệnh tim giảm một nửa; sau 5 năm, nguy cơ đột quỵ giảm về mức người không hút; sau 10 năm, nguy cơ tử vong do ung thư phổi còn một nửa so với người hút; sau 15 năm, nguy cơ mắc bệnh tim tương đương người không hút thuốc.
Thái Bìnhh