Rất nhiều yếu tố trong lối sống có thể khiến thận quá tải, tổn thương và dẫn đến suy thận. Ảnh: Freepik.
Suy thận là tình trạng thận không còn hoạt động bình thường, ảnh hưởng đến khả năng làm sạch máu, lọc nước thừa ra khỏi máu và giúp kiểm soát huyết áp của cơ thể. Bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hồng cầu và chuyển hóa vitamin D cần thiết cho sức khỏe của xương.
Khi thận bị tổn thương, các chất thải và chất lỏng có thể tích tụ trong cơ thể. Điều đó gây sưng mắt cá chân, buồn nôn, yếu, ngủ kém và khó thở. Nếu không được điều trị, tổn thương ngày càng tồi tệ hơn và cuối cùng có nguy cơ ngừng hoạt động. Điều đó rất nghiêm trọng và có thể đe dọa đến tính mạng.
Có 2 loại suy thận chính:
Suy thận cấp tính (còn gọi là suy thận cấp hoặc tổn thương thận cấp)
Suy thận mạn tính.
Suy thận cấp tính
Theo WebMD, suy thận cấp là tình trạng mất chức năng thận trong thời gian ngắn. Tình trạng này có thể phát triển nhanh chóng - trong vài giờ hoặc vài ngày. Nó có thể xảy ra khi bạn:
Có chấn thương nghiêm trọng gây mất máu, chẳng hạn bị tai nạn xe hơi
Bị mất nước hoặc mô cơ bị phá vỡ, đưa quá nhiều protein độc hại cho thận vào máu
Bị sốc do nhiễm trùng nghiêm trọng gọi là nhiễm trùng huyết
Có tuyến tiền liệt to hoặc sỏi thận làm tắc nghẽn dòng nước tiểu
Dùng một số loại thuốc hoặc ở gần một số chất độc gây tổn thương trực tiếp đến thận
Có biến chứng trong thời kỳ mang thai, chẳng hạn tiền sản giật và sản giật
Các bệnh tự miễn dịch
Bị suy tim hoặc suy gan nặng.
Trong hầu hết trường hợp, chức năng thận sẽ phục hồi theo thời gian - thường khá nhanh trong vài ngày, theo Health Direct. Trong những trường hợp khác, suy thận cấp có thể gây tổn thương vĩnh viễn và dẫn đến bệnh thận mạn tính.
Các triệu chứng của suy thận cấp có thể bao gồm:
Lượng nước tiểu giảm
Phù nề (tích nước hoặc chất lỏng - thường gặp nhất là sưng mắt cá chân)
Lú lẫn
Buồn nôn
Cảm thấy khó thở.
Suy thận mạn tính
Bệnh thận mạn tính là khi thận tổn thương theo cách không thể phục hồi. Tình trạng này mất nhiều tháng hoặc nhiều năm để phát triển. Nếu bệnh thận mạn tính tiến triển, nó có thể dẫn đến suy thận mạn.
Bệnh tiểu đường (type 1 và 2) và huyết áp cao là những thủ phạm phổ biến nhất. Lượng đường trong máu cao theo thời gian có thể gây hại cho thận. Và huyết áp cao gây hao mòn cho các mạch máu, bao gồm cả những mạch máu đi đến thận.
Các khiếm khuyết có từ khi sinh ra có thể chặn đường tiết niệu hoặc ảnh hưởng đến thận. Một trong những khiếm khuyết phổ biến nhất liên quan đến một loại van giữa bàng quang và niệu đạo. Bác sĩ tiết niệu thường phẫu thuật để sửa chữa những vấn đề này, có thể được phát hiện khi em bé vẫn còn trong bụng mẹ.
Thận dễ bị tổn thương khi bạn lạm dụng các loại thuốc giảm đau thường xuyên. Ảnh: Rainews.
Thuốc và chất độc - chẳng hạn ngộ độc chì, sử dụng lâu dài một số loại thuốc bao gồm NSAID (thuốc chống viêm không steroid) như ibuprofen và naproxen, và ma túy đường phố tiêm tĩnh mạch - có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho thận. Điều xảy ra tương tự khi tiếp xúc với một số loại hóa chất theo thời gian.
Uống rượu quá mức và thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận mạn tính. Ngay cả khi uống hai ly rượu mỗi ngày cũng làm tăng nguy cơ huyết áp cao, nguyên nhân phổ biến gây bệnh thận. Uống rượu cũng sẽ làm gián đoạn các hormone giúp thận hoạt động.
Thói quen ăn mặn hay quá ngọt, tiêu thụ thường xuyên thực phẩm chế biến sẵn, lối sống thiếu khoa học có thể khiến bệnh tiến triển nhanh.
Các triệu chứng của bệnh thận mạn tính có thể bao gồm:
Tăng huyết áp (huyết áp cao)
Đi tiểu đêm
Bất thường ở nước tiểu (chẳng hạn có bọt hoặc có máu)
Phù nề hoặc sưng tấy (ở chân, mắt cá chân hoặc quanh mắt)
Mệt mỏi hoặc yếu ớt
Buồn nôn hoặc nôn mửa
Ngứa khó khỏi
Mất cảm giác thèm ăn
Vị kim loại trong miệng
Mắc hội chứng chân không yên
Khó thở
Khó ngủ.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy đi khám bác sĩ sớm.
Mai Phương