Anh Giàng A Vành, bản Khằm 2, xã Trung Lý làm giàu từ nuôi gà Mông bản địa.
Khai thác tiềm năng để xóa nghèo
Tôi biết đến Giàng A Vành (sinh năm 1985), bản Khằm 2, xã Trung Lý khi anh là hộ đầu tiên của xã mạnh dạn nuôi gà đen bản địa quy mô lớn. Trên khu đất cao thoáng, bên cạnh con suối, vợ chồng anh Giàng A Vành xây dựng khu chuồng trại và tận dụng khoảng đất rộng để thả gà. Một năm gà thịt được nuôi 2 lứa, trung bình mỗi con gà nặng khoảng 2 - 2,5kg, có giá bán khoảng 250.000 đồng/kg. Những chú gà đen bản địa khỏe khoắn, thích nghi với điều kiện khí hậu vùng biên, có sức đề kháng cao, thịt thơm, ngon, dai hơn so với các giống gà khác. Vừa bán gà thịt, Giàng A Vành vừa cung cấp giống cho bà con xung quanh vùng. Từ năm 2021 đến nay, Giàng A Vành luôn duy trì từ 200 - 300 con gà thịt/lứa, định hướng xây dựng trở thành sản phẩm OCOP mang thương hiệu “Gà đen Khằm 2”. Giàng A Vành được bà con bản Khằm 2 đánh giá là người năng động, dám nghĩ, dám làm, vừa là hộ gia đình trồng trọt (trồng sắn, lúa), chăn nuôi (trâu, bò, gà) giỏi. Cạnh Quốc lộ 15C, ngôi nhà mới khang trang của gia đình Giàng A Vành như minh chứng cho sự chăm chỉ, chịu khó làm ăn, tích cóp để có cuộc sống tốt đẹp hơn. Hiện nay, bản Khằm 2 có 102 hộ, trong đó có 50 hộ thoát nghèo, riêng gia đình anh Giàng A Vành đã thoát nghèo từ năm 2015. Ngoài hộ Giàng A Vành làm kinh tế giỏi, thì ở Khằm 2 còn có hộ ông Giàng A Vảng trồng nhiều cây đào, cam, quýt; Giàng Seo Vảng chăn nuôi gà đen bản địa quy mô, buôn bán hàng tạp hóa; Sùng A Pao chăn nuôi nhiều trâu, bò, gà...
Ở xã Trung Lý, trong đồng bào dân tộc Mông bản Tà Cóm - một bản cách xa trung tâm xã, điều kiện đi lại, đời sống bà con còn nhiều khó khăn thì tấm gương của nông dân Thào A Thái như minh chứng cho sự nỗ lực của đồng bào trong công cuộc xóa nghèo. Anh Thào A Thái đã lựa chọn phát triển kinh tế hộ bằng cách chăn nuôi trâu, bò. Từ số bò ít ỏi ban đầu, hiện, đàn trâu bò gia đình anh Thái duy trì gần 80 con, là hộ có số lượng gia súc nhiều nhất bản. Để duy trì tốt việc tăng đàn và ổn định nguồn thu, anh Thào A Thái đã lựa chọn nuôi sinh sản kết hợp với nuôi lấy thịt. Ngoài chăn nuôi, gia đình anh Thái còn chăm sóc tốt diện tích đồi rừng, khoanh nuôi, trồng mới và chăm sóc tái sinh trên 15ha rừng sản xuất. Đồng thời trồng xen các loại cây lấy gỗ như xoan, lát và các loại cây khác tạo nên sự phong phú về chủng loại để cây phát triển. Đầu tư xây dựng ao thả cá để lấy thực phẩm phục vụ sinh hoạt và cho nguồn thu đáng kể. Hằng năm, thu nhập bình quân của gia đình anh Thái sau khi trừ chi phí đạt gần 300 triệu đồng. Không chỉ làm giàu cho gia đình, những năm qua, Thào A Thái còn hướng dẫn, phổ biến kiến thức, kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật cho trên 10 lao động, giúp đỡ 6 hộ nghèo để phát triển sản xuất vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống.
Đồn Biên phòng Tam Chung trao con giống cho hộ dân bản Ón.
Cùng với sự nỗ lực của mỗi người dân ở các bản vùng biên, lực lượng biên phòng đã chung tay, góp sức, đồng hành cùng bà con trong lao động, sản xuất, vươn lên thoát nghèo. Bản Tà Cóm được Đồn Biên phòng Trung Lý lựa chọn xây dựng mô hình điểm “Bản sáng vùng biên”. Trong đó, hoạt động hỗ trợ bà con trong phát triển kinh tế được những người lính biên phòng chú trọng gắn với củng cố quốc phòng - an ninh. Vừa qua, Đồn Biên phòng Trung Lý đã trao tặng ngan giống cho 3 hộ gia đình trong bản Tà Cóm để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, đời sống.
Đồng hành cùng nông dân làm giàu
Ở bản Ón, xã Tam Chung, anh Giàng A Khoa cùng vợ là chị Pùa Thị Ninh là hộ gia đình tiêu biểu trong sản xuất, kinh doanh giỏi. Gia đình anh Khoa nuôi đàn bò khoảng 57 con. Ngoài nuôi bò, anh đầu tư máy xay xát, nuôi hơn 300 con gà Mông bản địa, gà ta, ngan, trồng sắn, trồng lúa... Nhờ chăm chỉ làm ăn, vợ chồng anh Khoa có tiền để nuôi 2 người con đang học THPT và 1 người con đang đi nghĩa vụ quân sự. Anh Giàng A Khoa cho biết: "Chiếc máy xát này tôi đã mua gần 14 năm với giá 30 triệu đồng. Lúc đấy phải bán 2 con bò mới mua được, vừa sử dụng trong gia đình, vừa phục vụ bà con ở bản. Tiện lắm".
Vợ chồng anh Giàng A Khoa, Pùa Thị Ninh là hộ sản xuất, kinh doanh giỏi của bản Ón, xã Tam Chung.
Gia đình anh Khoa thoát nghèo hơn 10 năm nay và là hộ đầu tiên ở bản Ón thoát nghèo. Hiện nay, bản Ón cũng mới chỉ có 6/114 hộ thoát nghèo. Bản Ón cũng là bản được bộ đội biên phòng, Đồn Biên phòng Tam Chung lựa chọn xây dựng mô hình điểm “Bản sáng vùng biên”. Để thực hiện xây dựng mô hình điểm, tháng 8/2025, Đồn Biên phòng Tam Chung đã trao tặng 300 con vịt giống, thức ăn chăn nuôi ban đầu và hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, tái đàn cho 7 hộ gia đình nghèo, hộ còn khó khăn về kinh tế tại bản. Hy vọng rằng, với sự giúp đỡ của bộ đội biên phòng, cùng các chính sách của Đảng, Nhà nước, sự nỗ lực của mỗi người dân, bản Ón sẽ có nhiều hộ thoát nghèo, làm giàu như gia đình anh Giàng A Khoa.
Ông Hà Văn Quyết, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tam Chung, cho biết: Hiện nay, toàn xã có 8 chi hội, 879 hội viên, 100% hộ nông nghiệp. Phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững (gọi tắt là phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi) luôn được Thường trực UBND xã và Ban Thường vụ Hội Nông dân xã quan tâm đặt thành mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu để lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện hàng năm. Giai đoạn 2022-2024 có 252 hộ đã xét công nhận đạt danh hiệu hộ nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi các cấp. Chi hội có nhiều hộ đăng ký và đạt danh hiệu “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi” như chi hội bản Lát, Pom Khuông, Pọng. Những mô hình và những tấm gương nông dân đổi mới tư duy sản xuất, dám nghĩ, dám làm, phát huy lợi thế của địa phương, khai thác mọi tiềm năng đất đai, lao động, tiền vốn để phát triển những mô hình sản xuất hiệu quả; trở thành những hộ sản xuất, chăn nuôi, kinh doanh giỏi. Điển hình như các hộ: anh Hà Văn Bằng, bản Lát; Giàng A Khoa, bản Ón; Lương Xuân Trường, bản Tân Hương; Thào A Pó, bản Suối Lóng,... thu nhập từ 160 đến 200 triệu đồng/năm.
Hiện nay, xã Tam Chung tiếp tục tập trung xây dựng, nhân rộng những mô hình điển hình tiên tiến phù hợp với từng thời điểm. Nêu gương và tổ chức học tập, nhân rộng các điển hình sản xuất, kinh doanh giỏi và hỗ trợ có hiệu quả đối với các hộ nghèo. Hằng năm, tổ chức phân loại, làm rõ nguyên nhân các hộ nghèo, cận nghèo để có biện pháp cụ thể giúp hội viên, nông dân nghèo có điều kiện tự vươn lên, phấn đấu trở thành hộ nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi. Phấn đấu, hàng năm có trên 60% số hộ nông dân và có trên 50% số hộ đăng ký đạt danh hiệu nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi các cấp; mỗi chi hội nông dân giúp cho được từ 3 đến 5 hộ thoát nghèo bền vững; hội phối hợp với chính quyền giảm được từ 6% hộ nghèo trở lên.
Bài và ảnh: Bùi Huấn