Chỉ trong vài chục giờ đồng hồ, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tiếp đưa ra hàng loạt phát ngôn cứng rắn và đầy bất ngờ liên quan đến chính sách thuế quan, từ việc đe dọa áp mức thuế bổ sung chưa từng có đối với Trung Quốc, cho tới kế hoạch đánh thuế vào ngành dược phẩm vốn từ lâu được miễn trừ.
Những tuyên bố này không chỉ khiến thị trường toàn cầu chao đảo mà còn khiến giới quan sát quốc tế và các nhà hoạch định chính sách trong nước “ngỡ ngàng và dè chừng”, theo Guardian và Reuters.
Các phát ngôn mới nhất cho thấy ông Trump đang theo đuổi một chiến lược thương mại quyết liệt hơn cả nhiệm kỳ đầu.
Những đòn thuế quan chưa từng có tiền lệ
"Nếu Trung Quốc không rút lại mức thuế tăng thêm 34% bên cạnh các hành vi lạm dụng thương mại lâu nay của họ vào ngày 8/4, Mỹ sẽ áp thuế bổ sung 50% đối với Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 9/4", Tổng thống Trump viết trên mạng xã hội Truth Social ngày 8/4 (giờ địa phương).
Liên quan chính sách thuế quan "có qua có lại" mà chính quyền ông Trump áp dụng với 180 đối tác thương mại hiệu lực từ 9/4, đến rạng sáng 10/4 (giờ Việt Nam), tức chưa đầy 1 ngày, Tổng thống Donald Trump đã bất ngờ thông báo hoãn áp thuế 90 ngày với hầu hết quốc gia, trừ Trung Quốc.
Nhà Trắng sau đó làm rõ thông báo của Tổng thống Trump về việc “tạm dừng” thuế quan trong 90 ngày có nghĩa là “mức thuế quan đối ứng sẽ được hạ xuống bằng mức thuế chung là 10%”, trong khi “các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra”.
Lời đe dọa áp thêm thuế quan này khiến giới quan sát choáng váng khi tổng mức thuế mà hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ sẽ tăng lên mức 104% nếu thuế quan bổ sung 50% có hiệu lực.
Về cơ bản, mức thuế quan vượt ngưỡng 100% là chưa từng có tiền lệ trong nền thương mại thế giới hiện đại, theo Guardian.
Trong bài phát biểu trước Hội đồng Quốc hội đảng Cộng hòa hôm 8/4 (giờ địa phương), Tổng thống Trump thông báo rằng Washington sẽ sớm áp "thuế quan đáng kể lên các loại dược phẩm".
"Lợi thế mà nước Mỹ có là thị trường lớn, nên là chúng tôi sẽ sớm công bố một loại thuế quan đáng kể lên dược phẩm", ông Trump nói.
Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung ngày càng leo thang sau một loạt động thái "ăn miếng trả miếng" giữa Washington và Bắc Kinh. Ảnh: Reuters.
Dù người đứng đầu chưa nêu chi tiết về kế hoạch này, tuyên bố của ông Trump được cho là một nước đi chưa từng có tiền lệ. Bởi lẽ, dược phẩm từ trước đến nay vẫn là mặt hàng thường được miễn thuế vì vai trò quan trọng trong hệ thống y tế và đảm bảo sức khỏe cộng đồng, theo Guardian.
"Họ lạy lục xin xỏ"
Trong bữa tối với một thành viên đảng Cộng hòa hôm 8/3 (giờ địa phương), ông Trump được cho là đã lên tiếng về việc các quốc gia đang "quằn quại" để được đàm phán với Mỹ về vấn đề thuế quan, theo AFP.
"Để tôi kể cho này, nhiều nước đang gọi chúng ta liên tục, họ lạy lục xin xỏ", ông Trump nói.
Trước đó một ngày, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng tiết lộ trên chương trình Kudlow rằng "50, 60 hoặc thậm chí là gần 70 quốc gia" đã chủ động liên hệ với chính quyền ông Trump để đàm phán.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent. Ảnh: Reuters.
Cùng lúc đó, trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cũng liên tục cập nhật về việc nhiều quốc gia gửi phái đoàn cấp cao sang Washington để thương thuyết về vấn đề thuế quan.
Trong một bài đăng về cuộc điện đàm với quyền Tổng thống Hàn Quốc Han Duck Soo, ông Trump bất ngờ đề cập đến việc đàm phán với Trung Quốc.
"Trung Quốc cũng đang muốn đạt được thỏa thuận thương mại, họ rất muốn, nhưng chưa biết cách khởi động như thế nào", ông Trump viết trên Truth Social vào ngày 8/4.
Trên thực tế, Bắc Kinh được cho là vẫn chưa có động thái "hạ nhiệt" căng thẳng thương mại với Mỹ, theo Guardian. Thậm chí, đến gần tối 9/4, Trung Quốc thông báo sẽ nâng mức thuế đối với hàng hóa Mỹ lên 84%, động thái được xem là biện pháp đáp trả trực diện trước các chính sách thuế quan mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Mức thuế mới có hiệu lực ngay từ ngày 10/4.
Đề cao thuế quan
Sau khi thị trường Mỹ và thế giới chao đảo bởi tác động đến từ hệ thống thuế đối ứng mà chính quyền ông Trump công bố, người đứng đầu Nhà Trắng đã không tiếc mỹ từ để mô tả chính sách thuế quan do ông khởi xướng.
"Chúng ta có thâm hụt thương mại rất lớn với Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU) và nhiều chính thể khác", ông Trump viết trên mạng xã hội hôm 6/4 (giờ địa phương). "Cách duy nhất để khắc phục vấn đề này là THUẾ QUAN, vốn đã bắt đầu có hiệu quả và đem về hàng chục tỷ USD cho Mỹ. Quả là một điều đẹp đẽ để chứng kiến".
Cũng trong một bài viết trên mạng xã hội, ông Trump cho rằng bản thân "đã rất vinh hạnh" khi triển khai hệ thống thuế quan đối ứng, điều mà "không tổng thống nào khác có thể làm được", theo Economic Times.
Tổng thống Trump phát biểu trước Hội đồng Quốc hội đảng Cộng hòa. Ảnh: Reuters.
Đòn thuế quan mà chính quyền Tổng thống Trump tung ra cũng được cho là đã kéo theo một số rạn nứt trong nội bộ đảng Cộng hòa và trong chính nhóm cận thần của ông Trump, theo Axios.
Trong bài phát biểu trước Hội đồng Quốc hội đảng Cộng hòa hôm 8/4 (giờ địa phương), người đứng đầu Nhà Trắng đã gửi lời cảnh báo đến những thành viên cùng đảng có lập trường không ủng hộ đối với chính sách thuế qua của ông.
"Tôi đã thấy một số người Cộng hòa phản loạn, một vài người muốn ngáng đường và nói: 'Tôi nghĩ Quốc hội nên tiếp nhận công tác đàm phán thuế quan', nhưng tôi nói cho biết nhé: Họ không thể đàm phán như tôi đâu", ông Trump phát biểu.
Trước đó, vào ngày 7/4, ông Trump đã đăng một bài viết đầy ẩn ý trên mạng xã hội Truth Social, được cho là hướng tới những thành viên đảng Cộng hòa phản đối thuế quan.
"Nước Mỹ có cơ hội để làm điều mà đáng lý ra phải được thực hiện từ hàng chục năm trước. Đừng yếu đuối! Đừng ngu xuẩn! Đừng làm người hoảng loạn (một đảng mới được thành lập bởi những người yếu đuối và ngu xuẩn", ông Trump viết.
Đại Hoàng