Những quyết sách mới tạo động lực để Khu công nghệ cao Hòa Lạc phát triển

3 giờ trướcBài gốc

Toàn cảnh sự kiện. Ảnh: MOF

Ngày 16/12, tại Hà Nội, Viện Chiến lược và chính sách kinh tế - tài chính (Bộ Tài chính) tổ chức Hội thảo “Định hướng và giải pháp phát triển Khu công nghệ cao Hòa Lạc đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” trong khuôn khổ thực hiện đề án khoa học cấp thành phố Hà Nội “Giải pháp thúc đẩy Khu công nghệ cao Hòa Lạc”.

Phát biểu tại hội thảo, TS. Trần Hồng Quang, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính, Bộ Tài chính cho biết, Khu công nghệ cao Hòa Lạc được xác định là khu vực trọng điểm quốc gia về nghiên cứu, phát triển, ứng dụng công nghệ cao, đào tạo nguồn nhân lực và đổi mới sáng tạo. Đây không chỉ là trung tâm công nghệ cao của Hà Nội mà còn là mô hình thử nghiệm cơ chế, chính sách cho phát triển khoa học - công nghệ của cả nước. Thực tiễn cho thấy, hiện nay vẫn chưa có một nghiên cứu toàn diện, có tính hệ thống và định lượng cụ thể về mô hình tổ chức, cơ chế chính sách và các giải pháp phát triển Khu Công nghệ cao Hòa Lạc trong tương quan so sánh với các mô hình thành công trên thế giới.

“Việc triển khai Đề án nghiên cứu này là yêu cầu khách quan và hết sức cấp bách, nhằm cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác hoạch định chính sách, quy hoạch và định hướng phát triển Khu Công nghệ cao Hòa Lạc theo hướng bền vững, hiệu quả và hội nhập quốc tế”, TS. Trần Hồng Quang nhấn mạnh.

Trong thời gian qua, các chuyên gia kinh tế nhìn nhận có nhiều động lực cho Khu công nghệ cao Hòa Lạc phát triển; bao gồm: Thứ nhất là việc được chuyển giao về UBND Hà Nội từ tháng 08/2023, qua đó tạo đầu mối quản trị thống nhất từ quy hoạch - đầu tư - hạ tầng đến dịch vụ công. Bên cạnh đó, việc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) được hoàn thành và đưa vào hoạt động từ tháng 10/2023, tạo ra một hạ tầng đổi mới cấp quốc gia ngay trong khu; Đặc biệt Luật Thủ đô 2024 - hiệu lực 1/1/2025 - định danh Hòa Lạc là khu trọng điểm quốc gia về R&D - thử nghiệm cơ chế cho công nghệ cao, mở biên độ cho cơ chế vượt trội (sandbox, phân quyền, thử nghiệm chính sách).

Gần đây, UBND TP. Hà Nội, địa phương đã cam kết dành khoảng 5.560 tỷ đồng (chiếm 4,4% chi đầu tư công) cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, trong đó Khu Công nghệ cao Hòa Lạc là điểm trọng yếu.

Ngoài ra, ngày 10/12/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi), trong đó lần đầu tiên quy định rõ cơ chế định giá tài sản trí tuệ như một loại tài sản tài chính hợp pháp. Qua đó, Luật Sở hữu trí tuệ 2025 (sửa đổi) đã tạo hành lang pháp lý hoàn chỉnh để Hòa Lạc trở thành trung tâm thương mại hóa tài sản trí tuệ quốc gia, với các cơ chế:

Định giá sáng chế và giải pháp hữu ích do Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Tài chính xác nhận; góp vốn bằng sáng chế vào doanh nghiệp hoạt động tại Hòa Lạc; miễn thuế thu nhập câ nhân cho nhà sáng chế, chuyên gia và nhà khoa học; vay vốn tín dụng từ các ngân hàng Big4 bằng tài sản trí tuệ đã định giá; thành lập Trung tâm Định giá và giao dịch Sở hữu trí tuệ Quốc gia tại Hòa Lạc, kết nối với sàn giao dịch công nghệ quốc tế…

Tuy nhiên, PGS.TS. Lê Xuân Bá, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM cũ) sau hơn 25 năm, những gì Khu công nghệ cao Hòa Lạc đạt được vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng và sứ mệnh được giao.

Theo Ban Quản lý Khu công nghệ cao Hòa Lạc, đến nay, khu mới thu hút được 109 dự án, tổng vốn đăng ký hơn 116 nghìn tỷ đồng (khoảng 5 tỷ USD). Con số này khá nhỏ so với mục tiêu quy tụ những doanh nghiệp công nghệ hàng đầu trong và ngoài nước, tạo động lực cho nền kinh tế tri thức của Hà Nội và cả nước.

Trong đó, hạ tầng khoa học công nghệ mới có khoảng 80 phòng thí nghiệm; hạ tầng xã hội, kỹ thuật và kết nối giao thông chưa đủ hấp dẫn nhà đầu tư; thể chế đặc thù còn thiếu độ mở; nguồn nhân lực chất lượng cao chưa ổn định, chủ yếu lao động ngắn hạn; đồng thời, còn khó khăn trong việc hình thành hệ sinh thái nghiên cứu, triển khai, sản xuất đồng bộ. Việc gắn kết giữa trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp còn rời rạc, chưa tạo được “đô thị khoa học công nghệ sống động” đúng nghĩa.

Để Khu công nghệ cao Hòa Lạc thực sự bứt phá, theo các chuyên gia kinh tế, cần triển khai đồng bộ các giải pháp đột phá dựa trên kinh nghiệm quốc tế, các cơ chế đặc thù từ Luật Thủ đô 2024 và thực tiễn phát triển.

Theo đó, cần chuyển dịch mạnh mẽ từ tư duy "quản lý hành chính" sang tư duy "kiến tạo phát triển”, thực hiện phân cấp, ủy quyền triệt để cho Ban Quản lý Khu Công nghệ cao Hòa Lạc theo Luật Thủ đô 2024, biến Ban Quản lý thành một đầu mối "một cửa tại chỗ" thực chất với thẩm quyền giải quyết toàn diện các thủ tục từ đầu tư, quy hoạch, xây dựng đến đất đai và lao động.

Tiếp đến, ưu tiên nguồn lực tối đa để hoàn thiện mạng lưới giao thông kết nối, đặc biệt là khởi công và đẩy nhanh tiến độ tuyến đường sắt đô thị số 5 (Văn Cao - Hòa Lạc); đồng thời, cần tập trung phát triển hạ tầng số hiện đại, phủ sóng 5G/6G toàn khu và xây dựng các trung tâm dữ liệu quy mô lớn để phục vụ nhu cầu chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, cần vận dụng cơ chế đặc thù của Luật Thủ đô để bố trí quỹ đất và nguồn vốn ngân sách (hoặc xã hội hóa) đầu tư xây dựng hạ tầng nhà ở với mục tiêu là biến Hòa Lạc thành một đô thị "đáng sống" với đầy đủ tiện ích, nơi các nhà khoa học và gia đình họ có thể sinh sống, làm việc và thụ hưởng chất lượng cuộc sống tốt nhất, chấm dứt tình trạng "sáng đi tối về".

Cùng với đó, cần thiết lập các cơ chế tài chính vượt trội để thúc đẩy hoạt động R&D, thúc đẩy mô hình liên kết "ba nhà" (nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp) đi vào thực chất thông qua việc xây dựng các phòng thí nghiệm dùng chung, trung tâm ươm tạo công nghệ gắn kết với các trường đại học tại chỗ như Đại học Quốc gia Hà Nội.

Đặc biệt, cần có chính sách "trải thảm đỏ" thu hút nhân tài thông qua chế độ đãi ngộ đặc biệt về thuế thu nhập cá nhân, visa dài hạn và hỗ trợ định cư cho các chuyên gia quốc tế và kiều bào.

Ngoài ra, cần tận dụng quy định về thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) trong Luật Thủ đô 2024 để biến Hòa Lạc thành nơi thí điểm các công nghệ và mô hình kinh doanh mới chưa có quy định pháp lý rõ ràng.

Đề xuất chính sách đặc thù cho Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Công nghệ mới Nhật Hải cho rằng, cần có cơ chế định giá và góp vốn bằng tài sản trí tuệ. Theo đó, cho phép các nhà sáng chế, tổ chức có bằng độc quyền sáng chế hoặc giải pháp hữu ích được định giá và góp vốn vào doanh nghiệp khoa học và công nghệ tại Hòa Lạc.

“Cùng với đó, cần có chính sách ưu đãi thuế cho nhà sáng chế và doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Theo đó, miễn thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm đầu cho nhà sáng chế có sáng chế được thương mại hóa tại Hòa Lạc; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đầu cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ có ít nhất 30% vốn góp là tài sản trí tuệ; miễn thuế nhập khẩu thiết bị nghiên cứu, vật tư thử nghiệm phục vụ hoạt động R&D…”, Chủ tịch Công ty cổ phần Công nghệ mới Nhật Hải nhấn mạnh.

Thúy Hiền/Bnews/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/nhung-quyet-sach-moi-tao-dong-luc-de-khu-cong-nghe-cao-hoa-lac-phat-trien/401541.html